Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3646. [1638 juni 26]. Aan J.A. Salvius⁴.

Illustrissime Domine,

Lubens cognovi quae literae Excellentiae Vestrae 8 Iunii⁵ ad me missae significant: praecipue vero novos e Suedia dilectus partim transiisse partim transire et ad Visurgim res nostris obtigisse prosperas. Utinam verum sit, quod hic dicitur, spem affulgere Lunenburgici⁶ aut retrahendi ad partes nostras aut certe abducendi ab eo, in quod se dedit, servitio.

4 Gedrukt Epist., p. 443. Antw. op no. 3624. Johan Adler Salvius was Zweeds gezant in Den Haag.

5 No. 3624.

6 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg.

[p. 410]

Quid decreturi sint regni Suedici rectores¹ super Danorum navigatu Rostochium, scire erit operae pretium. Et libertas ista permissa exemplum trahit et tamen multiplicare hostes minus expedit.

Videtur putare rex Daniae², si armatus sit, plus sibi ad conficiendam pacem fore auctoritatis, sed illius copiae, quid ad tantos utrimque exercitus? ac, ni fallor, brevi eum, aut certe populares ejus, taedebit impendii.

Responsum ab Excellentia Vestra caesarianis datum plenum prudentiae est nec aliud hoc rerum statu dari potuit. Dedi Veneto³ daturus et Gallis, nisi illi jam accepisse se dixissent per D. Davausium⁴.

Mos iste Anglorum apud diversas partes eodem tempore agendi, ut alios aliorum metu ad commoda sua pertrahant, jam dudum non bene ipsis procedit. A Chevreusia⁵ proponi conjugium inter principem Hispaniae⁶ et Angliae filiam⁷ audimus, sed hoc negotium, si ad conditiones unquam venietur, maximas reperiet difficultates.

Miror a caesarianis inter eos, qui pacem Pragensem⁸ non accepere viduam Hassicam⁹ non poni, quae profecto minus prudenter secerit, nisi quamprimum ab illis induciolis se removerit alioqui non expers futura belli malorum et in pace a sociis negligenda. Quod sicut Galli significasse se ipsi ajunt, ita a Suedis pariter significari non abs re erit.

Quae Roöus¹⁰ portaturus sit, quid nobis a Vienna venturum, solliciti exspectabimus tranquillo ut philosophos decet animo neque ad bellum avidi neque ad pacem fastidiosi. Cracovius¹¹ erit, ut video, auditor tantum. Nihil erit difficilius quam persuadere Batavis, ut inimicitias, quas cum imperatore¹² satis magnas habent, in bellum mutent.

Gaudeo rata facta, quae Wismariae Hamburgique convenerant¹³.

De pecunia quod monet Davausius ejus, quantum ex Heufdio¹⁴ intellexi, jam Excellentia Vestra meis literis cognoverit. Mea diligentia et huic et aliis negotiis non deerit. Si quod plus dedit S. Chaumontius¹⁵ quam ratum hic fuit, cum reliquum anni 1633 percepit Heufdius servari a nobis aliter non potest, optimum erit differri id, ut detrahatur de pensione ista quam Galli Suedis debebunt venturo Novembri. Nam ut pensio Maio, qui exiit, deberi coepta solvatur, missas Amstelodamum literas intelligo.

1 Voor hun namen zie men no. 3424, p. 40 n. 1.

2 Christiaan IV.

3 Anzolo Correr, Vanetiaans gezant in Parijs.

4 Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

5 Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.

6 Baltasar Carlos van Oostenrijk (1629-1646).

7 Mary, dochter van Karel I van Engeland.

8 De vrede van Praag, gesloten op 30 mei 1635.

9 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

10 De Engelse diplomaat Thomas Roe.

11 Karel van Cracou.

12 Ferdinand III.

13 Zie no. 3479, p. 129 n. 2.

14 Johan Hoeufft, bankier te Parijs.

15 Melchior Mitte de Miolans, markies van Saint-Chaumont.

[p. 411]

Velim, si fieri potest, habere quae cum Bavaricis de libertate marescalli Hornii¹ convenerant, ut habeam certi aliquid, quod Gallis possim dicere. Sed Waertium² et Enkefortium³ rex⁴ promisit semper in potestate fore ducis Vinariensis⁵. Itaque et ipse dux super hoc negotio compellandus foret, nisi forte Poloni principis⁶ captivitate ad nos juvandos uti velint Galli; de quo subdubito.

Bellum Gallia habet nunc in Italia ad Hispaniae et Belgicae fines, parat et mari. In Italia hostis ferme altero tanto validior, id est XXIV habens in aperto millia, mirum ni Vercellas rapiat duorum millium praesidio custoditas. Princeps Condaeus⁷ ad infestandam Hispaniam egregium jam habere scribitur exercitum.

Castilionaeus⁸ Lafortii⁹ copiis ita increvit, ut spatiosum quamvis ambitum urbis S. Audomari clausurus sit brevi et intra mensem, uti sperat, alterum potiturus oppido, e quo factam eruptionem sexcentorum militum feliciter his diebus repressit.

Longavillanus¹⁰ in comitatu Burgundico Pauliniacum et Arbesium cepit. Inde ibit, ut spero, auxiliaturus duci Vinariensi, qui Lauffenburgi vicinorumque locorum praesidia auxit, quod ab Offenburgo Engam profectus hostis eo se cum novis per Helvetios Hispani dilectibus illaturus crederetur: tum vero egressos e Brisaco Croatas per insidias cecidit aut cepit XL. Tres in Rheno insulas supra Brisacum ab hoste munitas cepit. Quod si eam ceperit, quod speratur, molam idoneo ab urbem situ, annitetur pontem Brisaci rumpere noviter repertis ad hoc machinamentis. At hostis pontem alium e navibus imposuit Rheno ad Spiram, partim ut illuc transitum habens facilius Brisaco subveniat, pertim ut vastet quae Colmariae, Hagenoviae et Benfeldio sunt circumjecta. Et dicitur eodem se ferre dux Carolus¹¹. Ita satis erit ibi quod agatur.

Vicecomes Turenae¹² cum Leodicensi suo milite ad Iainvillam est. De Bressaeo¹³ nihil audimus.

Illud de Gallica pecunia si penitius introspicere velit Excellentia Vestra, recte fecerit ad D. Spiringium¹⁴ si scribat, ut is, qui cum Heufdio rationes contulit, quo in statu cuncta sint, eam edoceat.

Mihi semper dulce erit et hoc commercium literarum cum Excellentia Vestra colere et me ei quam possum maxime approbare. Ero enim semper

Excellentiae vestrae observantissimus
H. Grotius.

1 Gustaf Karlsson Horn; hij bevond zich in krijgsgevangenschap.

2 Johan van Werth.

3 Adriaen von Enkefort.

4 Lodewijk XIII.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 Jan II Kasimir.

7 Henri de Bourbon, prins van Condé.

8 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

9 Jacques Nompar de Caumont, maarschalk van La Force.

10 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

11 Karel IV, hertog van Lotharingen.

12 Henri de la Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne.

13 Urbain de Maillé, markies van Brezé.

14 Petter Spiring Silvercrona.

[p. 412]

Omisi dicere, quod non parum facit ad spem capiendi Brisaci, in eo oppido casum ex pulvere igniario incensas domos XL et, quod non minoris est, saccos farinae CCCC servatos in horreo publico.