Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3248. 1637 september 12. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime Domine,

Quod mihi Sublimitas Tua literis 22 Iulii veteris calend. datis² praecipit, jam ipsa mihi res transgresso Rhenum duce Bernhardo³ injunxerat. Scripsi jam⁴ optima me responsa accepisse a rege⁵ et Bulionio⁶ de mittendis ad ducem militibus et quae debetur pecunia. Milites Truchesius⁷, qui a duce missus ad eum redit, dari ait paulo plures quam dictum initio fuerit, ad quater mille pedites, equites quingentos; dixisse praeterea magnum cardinalem⁸ Longavillano⁹ injunctum, ut alia coepta potius omnia quam ducis pericula deserat. Is dux Longavillanus plus quatuor millibus non habet, quibus cepit Bleteravium oppidum prius, nunc et arcem duplice defensam fossa. Est id in comitatu Burgundiae, ubi hactenus se tenet Longavillanus. In ducem Bernhardum tantae intelliguntur consurgere undique copiae, ut non promissa tantum impleri, sed et adjici aliquid debeat, si processuum ejus aliqua cura est. Est sane quod doleamus non tantum annum a Gallis, quod res Germanicas attinet, transmissum utilem ad hoc usque tempus, quo Rhenum dux transiit, verum etiam, ex quo transiit, tantum elapsum temporis, tanta momenta in utrumque trahentis. Et nunc non desunt, qui existiment vires suppeditatum iri non majores duci Bernhardo quam quibus insulam, quam cepit, et ripae ulterioris marginem in munimentum eorum, quae per Alsatiam Galli tenent, tueri possit relicta suis malis Germania; quod ad eam, de qua scripsi, conjectationem facit.

Caeterum cum Hispano¹⁰ satis calet bellum. Nam praeter quod de Bleteravio dixi, Dampvilleriam in Luxenburgico obsessam a 18 Augusti accedit operibus Castilionaeus¹¹. Capellam qui obsidet Valettarum¹² exercitus, eruptione forti eorum, qui obsessi sunt, ad milites quingentos damni non parum accepit. Neque tamen id spem adimet cogendi ante hiemem ad deditionem oppidi.

Majus hoc est, quod mari Hispanorum octo millia prope Narbonem facto descensu Leucatam oppidum paucis defensum militibus obsident, nisi jam ceperint.

1 Gedrukt Epist., p. 358; Oxenst. Skrifter 2 afd. II, p. 391. Antw. op no. 3188.

2 No. 3188 dd. 1 augustus.

3 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

4 Zie no. 3229 dd. 29 augustus.

5 Lodewijk XIII van Frankrijk.

6 Claude de Bullion, sieur de Bonelles, surintendant des finances.

7 Wolf Dietrich Truchsess.

8 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

9 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

10 Philips IV.

11 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

12 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette, en zijn broer Henri de Nogaret de Foix de La Valette, hertog van Candale.

[p. 554]

Nonnulli hostium multo majorem numerum praedicant ingentemque Languedociae omnis trepidationem, etiam urbis Narbonis. Praeest ei provinciae duc Alovinus¹, Chombergii² filius, paternis meritis magis provectus quam suis.

Rex et regina³ ad S. Mauri sunt duabus ab hac urbe leucis. Pluresque indies amoventur e reginae domesticis quanquam manente in speciem conjugii concordia. Abbatissa Vallis Gratiae⁴, quam in aliud monasterium amandari scripseram⁵, capta in itinere est constitutumque hac occasione ab urbis hujus archiepiscopo⁶, nequis eam⁷ ipsius impermissu monachus invisat. Evernhemio⁸, Benfeldii praefecto, optime de re communi ac peculiariter de Gallia merito audio, quod annui ei rex promiserat male persolvi.

In Italia nihil agitur scriptu dignum. Pontifex⁹ valere recte vult credi, nempe ne ex decreto vetere cardinalium corpus, quod agitare dicitur Hispanica factio, regimen urbis ecclesiaeque per obtentum sontici pontificis morbi invadat. Ceterum apoplexia correptus antehac pontifex vix est, ut ad veram sanitatem redeat, si qua fides Hippocraticis¹⁰ responsis. Itaque jam nunc et ab Hispanis et a Gallis consilia disponuntur veluti haud dubie vacatura sede.

De spe capiendae Bredae, de Venloa amissa, de Ruremundae periculo dissertandi materiam iis, qui propiores sunt, relinquo.

Reiderlandia in Ostfrisia, quam occupatam a landgravio¹¹ audio, ager est, si recte memini, fertilis multumque ei commodaturus.

Comes Licestrius¹² in magna apud hanc aulam est gratia nec dubito, quin aliquid gratum ipsis confecerit.

Scripsit ad me Duraeus¹³ de eo negotio, quod in Germania inchoaverat. Scio vastum esse, quod ab eo proponitur. Ceterum si quando fortia consilia Anglia suscipiant, possit ex politica sociatione etiam de ecclesiastica, ni fallor, inter Suediam Angliamque - multa enim habent communia - cogitatio institui. Ego nunc contentus ero ejus propositum hactenus commendare, quatenus id neque regni Suedici neque ecclesiarum ejus tranquillitati obstiturum judicabitur. Nam tunica propior pallio¹⁴.

Haec nunc sufficient, si vota addam, Excellentissime atque Illustrissime Domine, pro reginae¹⁵, regni Tuaeque Sublimitatis salute.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Charles de Schomberg, hertog van Halluin.

2 Henri, graaf van Schomberg (†1632).

3 Anna van Oostenrijk.

4 Louise de Milley (Mère de St. Etienne).

5 Zie no. 3217 dd. 22 augustus.

6 Joannes Franciscus, kardinaal de Gondi; zie III, p. 456 n. 2.

7 De uitgave der Epist. heeft hier een onbegrijpelijk ‘nequa’ en ‘Monachas’ in plaats van ‘monachus’.

8 Gelezen moet worden: Quernhemio; Arendt von Quernheim, officier in het Zweedse leger, commandant van Benfeld.

9 Urbanus VIII.

10 Vgl. no. 3247, p. 552 en n. 2 aldaar.

11 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

12 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

13 John Dury; zie Grotius' brief aan hem dd. 11 augustus (no. 3245).

14 Plautus, Trinumm. 1154.

15 Christina van Zweden.

[p. 555]

Lutetiae, 2/12 Septembris 1637.

Halerius¹ aegre sexcentos habet secum; de Socova obsidenda rumor est, sed non credo adesse quae ad id opus sunt.

1 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

Adres: Axelio Oxenstierna, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.