Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

[p. 294]

3078. 1637 mei 16. Van P. Schmalz¹.

Illustrissime et Excellentissime Domine,

Octiduum est, ex quo Holmiam feliciter veniens res omnes prospero in statu reperi. Abiit sine meis ad Excellentiam Vestram literis proximus nuncius, quod oportuerit ire obviam regni cancellario². Eum in arce Möreby, antiqua Oxensterniorum sede, nunc ad regni thesaurarium spectante inveni receptus eo vultu, qui et pristinum affectum et benevolentiam erga me ostenderent; de rebus omnibus interrogatus et vicissim, quantum quidem brevitas temporis permisit, informatus haec nunc habeo, quae Excell.^iae V.^rae communicem.

Classis transportandis in Germaniam militibus propemodum instructa hic in portu iacet peditatus conscensionem expectans - quantum quidem hoc in loco ingredi naves debent, nam per provincias distributus diversis e locis mare intrabit - ei ad Upsaliam lustrando abest Dominus de la Gardie³, caeteris e provinciis alibi expedientur, omnino ut maturam transportationem sperare debeamus, nisi quod parumper retardet nondum maturum anni tempus praebendo equitatui pabulo.

E Germania hesternus dies omnia adhuc prospera attulit; Bannerii⁴ literae docent fortem suorum animum esse et optimam spem de tuendis castris quae ad Torgaviam munitissima hebent; Leslium⁵ discedere permisit, ut iunctus Kingio⁶ et Hassiacis in Westphalia partem aliquam hostium trahat, multisque rationibus consilium suum senatui approbat. Quae de consiliis novi regis Romani⁷ et aulae imperialis reformatione referuntur, certiora a vobis expectamus.

A Polono⁸ vel Dano⁹ nildum apparet esse, cur quidquam hostilitatis metuamus. Partem suae classis Danus in oceanum misit, et se reliqua cum parte insecuturum spargit; consilia se brevi prodent.

In caeteris ea hic rerum facies universa, is nostrorum animus, ut optima quaevis speranda videantur et, nisi totius orbis conspiratione deserti frustremur, gloriosa quaevis putare debeatis. Cuncta indies in melius instituuntur ingentesque insumsit labores Dominus cancellarius, ut et consiliorum ordo et administrandi ratio stabiliretur, reditus regni augerentur novo instituto hic telonio ad formam Amstelredamensium, a cunctis etiam nobilitate - quae semper exempta fuit - persolvendo; minae argenti, cupri et ferri rectius curarentur; educatio reginae¹⁰ separatim a matre¹¹ fieret; aula reginae matris qua agit libidine querendi et conviciandi reformaretur; in academia Upsaliensi professorum indiligentia et juventutis petulantia tolleretur; Holmensi urbi inter caetera etiam mercatus gene-

1 Hs. Leiden, UB., cod. L. 1003. Eigenh. oorspr. Gedrukt Hand. Mij. Ned. Lettk. 1862, p. 102. Wellicht antw. op no. 3047; beantw. d. no. 3137.

2 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

3 Jacob Pontusson de la Gardie, Zweeds maarschalk.

4 Johan Gustavsson Banér.

5 Alexander Leslie.

6 James (Jacob) King, officier in Zweedse dienst.

7 Ferdinand III.

8 Wladislas VII (IV).

9 Christiaan IV.

10 Christina van Zweden.

11 Maria Eleonora van Brandenburg.

[p. 295]

ralis instar Francofurtensium privilegium indulgeretur; nova urbi facies, nova aedium et platearum forma imponeretur, cuncta non senescentis, sed surgentis reipublicae indicia. Occupant tales curae magnum Domini cancellarii animum: multa jam perfecta, multa restant. In Germaniam reditum certo meditatur, nildum licet constitutum sit.

Barclaius¹ publice nondum auditus est, quod senatores iam se congregent, in privato ita loquitur, quasi constitutum sit Alexandro² nil cum lactucis³ ingredi nisi fragae⁴ intersint et odore suo cuncta solident paratus totum Pindarum⁵ electioni Sophorum⁶ permittere. Caeterum haec a Xenocrate⁷ ita accipiuntur, ut nil credat; inanibus tamen fidem facere Barclaius⁸ vult, honore aurei periscelidis⁹, quem Miltiadi¹⁰ Alexandrum¹¹ dare velle refert in secreto. Quae fient postmodum nunciaturus sum.

Literae vestrae tres priori nuncio de dato IX, X, XI. Aprilis redditae sunt, gratissimae toti senatui. Ego nullas dum accepi, postquam Hagae fui; caeterum expecto, et quaeso, ne Excellentia Vestra unquam obliviscatur observantiae et affectus, quo in ipsum et domum eius flagro.

Excellentiae Vestrae
Humilimus et obsequentissimus servitor,
Smalze.

1 John Berkeley.

2 Codenaam voor Engeland; Grotius heeft erboven geschreven: regi Angliae.

3 Lactuca is een codewoord voor Frankrijk; Grotius heeft er ‘Gallis’ boven geschreven.

4 Fraga is een codewoord voor Zweden; Grotius heeft er ‘Suedi’ boven geschreven.

5 Codewoord voor oorlog; Grotius heeft er ‘bellum’ boven geschreven.

6 Sophi is een codenaam voor Zweden; Grotius heeft er ‘Suedi’ boven geschreven.

7 Schuilnaam voor de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna; Grotius heeft er ‘Canc’ boven geschreven.

8 De naam ‘Barclaius’ staat in de tekst in cijfer: 11.27.4.12.7.49.8.48.19.113. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

9 De woorden ‘aurei periscelidis’ staan in de tekst in cijfer: 27.48.4.33.8.273.5.52.4.8.19.12.33.7.37.10.71.32.246. met de ontcijfering door Grotius grotendeels erboven geschreven.

10 Schuilnaam voor Axel Oxenstierna; Grotius heeft er ‘Canc’ boven geschreven.

11 Grotius heeft erboven geschreven: Regem Angliae.

Holmiae, die 6/16 Maii 637.

Barclaius singulis e administratoribus una cum regina designata et domino Joanne Oxensternio¹² equum ex Anglia apportatum nomine sui regis dedit.

12 Johan Oxenstierna (1611-1657), zoon van de rijkskanselier.

Boven aan de brief schreef Grotius: rec. 25 Iunii