Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3001. 1637 maart 27. Aan S. Bielke¹.

3002. 1637 maart 27. Aan L. Camerarius².

Illustrissime Domine,

Placet Gallis is, quem Angli proposuerant Hamburgi instituendus conventus eorum, quibus nunc bellum cum domo Austriaca est, Danorum praeterea et Germaniae protestantium, in quo quaerantur communiter quae ad pacem aequa sunt proponanturque imperatori³, ut, si is respuat, foedus deinde fiat, cui Anglia accedat. Verum quod insuper volunt Angli, ut pro eo, quod se hostium rebus nihil opis allaturos neque de Palatinatu seorsim conventuros usumque navium sub Gallico nomine electori⁴ permissuros spondent, jam nunc Galli se pacem sine ipsis non facturos promittant, in eo Galli res multum inaequales inter se ajunt comparari totumque hoc obligationis negotium ad communem illum conventum referre cupiunt. De eo jam disputatur Gallis honestum sibi nihil incipere novi, nisi sociis consultis dictitantibus, Anglis contra minantibus, ni ea obligatio antecedat, non missuros se ad conventum Hamburgensem, imo et seorsim suis se rebus consulturos. Ego, qui delineationes federum non vidi, quod unum possum, generaliter ea, quae ad amicitiam gentium coagmentandam faciunt, commendo et quod eo ducit, ut marina illa tempestas, quae Anglos cum Batavis collisura videtur, ad quietem deducatur aliquam: quo et a se laborari serio ajunt Galli: Angli vero eam rem aut silentio involvunt, ut in pactorum concepta formula factum ab ipsis intelligo, aut indefinitis quibusdam pronunciatis, puta facturos se quod aequum multumque tributuros Galliae precibus neque nunc ea esse tempora, ut classe in Batavos usuram Angliam credibile fiat, eludunt. In his omnibus operam dabo, ne quid in commune utile a me omittatur.

Galli post parum prosperos in Sardinia successus ajunt se occupatas ab Hispanis insulas⁵ velle recuperatum ire: dubito, an id agant et, si agant, an possint. Adeo eas munitas esse a milite, ab operibus, ab omni belli apparatu e gnaris inselligo.

1 Gedrukt Epist., p. 312. Gelijkluidend aan no. 3302 dd. 27 maart 1637 aan L. Camerarius; men zie aldaar, p. 179. Het daar afgedrukte postscriptum behoort alleen bij de brief aan Camerarius. Voor geadresseerde zie men VII, p. 241 n. 9.

2 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 68. Gedrukt Epist., p. 312.

3 Ferdinand III.

4 Karl Ludwig van de Palts.

5 Saint-Honorat en Sainte-Marguerite.

[p. 180]

Princeps Condaeus¹ in Burgundiam praefecturam suam ivit cum nova potestate, ut, quae rex² vult, edicta ita ibi in parlamenti acta referantur ac, si rex adesset ipse, id est non exquisitis senatorum sententiis. Ita gliscit quotidie dominatio.

Comes Suessionensis³ regi scripsit de ipsius se optima adversum se voluntate non dubitare. Interim Sedani agit quae vult: putaturque rex ipsi concessurus, quod hoc tempore ei eripere difficile est, ibi ut maneat nihil noxium regno regive moliens. Non est hoc tempus, quo res moveri in Gallia oporteat.

Piccolominaeus⁴ Bruxellis nunc agens metum Galliae facit. De Batavis quondam meis hic varie judicatur. Ego perstituros in federe cum Gallis inito non dubito principis praecipue Arausionensis⁵ prudentiae confisus.

Valde expeto de rebus per Germaniam nostris saepe edoceri. Est enim id ad multa utile.

Mors regis Hungariae⁶, sive is rex Romanus sive imperator dicendus est, affirmatur a multis, parum certa tamen fide.

Sabioneta jam praesidium cepit Hispanicum, qua se mercede, ut suspicati hic fueramus, Parmensis⁷ a malo imminente redemit. De Sabaudo⁸ male plerique pergunt existimare.

Deus, Illustrissime Domine, tibi tuisque adsit.

Tuae Illustrissimae Dominationi omni studio
observantiaque addictissimus
H. Grotius.

1 Henri de Bourbon, prins van Condé.

2 Lodewijk XIII van Frankrijk.

3 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

4 Ottavio d'Arragona, hertog van Amalfi, prins van Piccolomini.

5 Frederik Hendrik.

6 Ferdinand III. Hij was wel ziek, maar niet dodelijk en hij stierf eerst in 1657. Zijn vader, Ferdinand II, was op 15 februari 1637 gestorven.

7 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

8 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

Lutetiae, 17/27 Martii MDCXXXVII.

Huc usque cum scripsissem, literas accipio Illustrissimae Dominationis Tuae datas 23 Februarii⁹, in quibus de Rortaei¹⁰ prolatis ac responsis, quorum prudentiam maxime miror.

Certum habeo agere Eusebium¹¹ cum Verre¹² cumque Clodio¹³. Sed et quae cum Alexandrinis¹⁴ aguntur suspecta sunt¹⁵ video cudi (...) in am-

9 Ontbreekt.

10 Claude de Salles, baron van Rorté, Frans gezant in Duitsland en Zweden.

11 Schuilnaam voor De Richelieu.

12 Schuilnaam voor Karel IV, hertog van Lotharingen.

13 Codenaam voor Spanje.

14 Alexander is een schuilnaam voor (Karel I van) Engeland.

15 De woorden ‘suspecta sunt’ staan in de tekst in cijfer: 76.81.67.82.72.39.77.80.32.81.78.77.

[p. 181]

pclrtem(?)¹ ex lilio², Galba³, Augusto⁴, Pertinace⁵, Sultano⁶, quibus lactuca⁷ posset accedere. Resuscitatur Augusti cum Cicerone⁸ negotium: adduntur inania, ut spes honoris Annibalici⁹ Augusta¹⁰. Fabio¹¹ haec talia injuncta sunt.

Ad Coloniensem conventum jam in itinere sunt imperatoris¹² legati¹³. Gallia an aperte titulum Romani regis aut imperatoris datura sit, nondum liquet. Interim si rem trahere volunt, quando literae commeatus pro legatis Romani regis imperatore¹⁴ tum adhuc vivente nomen praeferunt, bella occasio est. Anglo non videntur eam controversiam moturi.

De Claudii¹⁵ principe puto nec ipsos Vindicianos¹⁶ quod dicunt credere. Ut a Callimacho¹⁷ abstineat facile ab eo obtinebitur, vel per Tacitum¹⁸. Sed hoc Fragorum¹⁹ malo redimere, ut antehac facere se dixere, injustum sit.

Illud de Cosaccis optime discussum est aptissimo responso. Galbae propinquum pergere in instituto valde e re sit utilitatisque inde oriturae causa, dissimulanda etiam non levia. Gallos nobis insidiari²⁰ non est dubium.

Deo, Illustrissime Domine, res publicas Tuaeque Illustrissimae Dominationis privatas commendo.

Tuae Illustrissimae Dominationi addictissimus
H. Grotius.

1 De woorden ‘cudi (...) in ampclrtem (?)’ staan in de tekst in cijfer: 39.69.53.71.113.118.178. 79.63. 80.61.64.86.66.77.74.61.

2 Het woord ‘lilio’ staat in de tekst in cijfer: 60.71.7.37.42. Lily (Lilium) is een codewoord voor Engeland.

3 Schuilnaam voor Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

4 Schuilnaam voor Wladislas VII (IV) van Polen.

5 Schuilnaam voor Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

6 Schuilnaam voor Christiaan IV van Denemarken.

7 Codewoord voor Frankrijk.

8 Codenaam voor het huis van de Palts.

9 Schuilnaam voor Ferdinand III.

10 Vermoedelijk moet ‘Augusto’ gelezen worden; het betreft dan de hoop van Wladislas van Polen op een huwelijk met de dochter van Ferdinand II, Cecilia Renata. Het huwelijk vond inderdaad plaats en wel op 13 september 1637.

11 Schuilnaam voor Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

12 Ferdinand III.

13 Ferdinand Siegmund Kurz en Johann Ernst Fugger; vgl. no. 2990, p. 155 nn. 12 en 11.

14 Ferdinand II.

15 Codenaam voor Polen. Bedoeld wordt Wladislas VII (IV).

16 Vindex is een codenaam voor (Lodewijk XIII van) Frankrijk.

17 Codenaam voor oorlog.

18 Codenaam voor Poolse adel.

19 Codenaam voor Zweden.

20 De woorden ‘Gallos nobis insidiari’ staan in de tekst in cijfer: 9.70.60.115.73.76.24.42.11.71.67. 55.78.76.37.44.71.27.66.37.

Lutetiae, 16/26 Martii 1637²¹.

21 Het postscriptum ontbreekt in de copie te Uppsala.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: R. Hagae A.^o 1637 .. Apr. st. nov.