Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2828. 1636 november 7. Aan A. Oxenstierna².

Excellentissime Domine,

Ad duo Galliae vulnera, Picardicum et Burgundicum, tertia plaga accessit Vasconica, qua Galliae in Hispaniam vergentis littus Oceano ambitur. Lucarum portum coeptum a Gallis muniri exscensu ibi facto permunit Hispanus irrupto et municipio locuplete magis quam firmo Sancti Ioannis de Luce quod dicitur. Iam vero et Bajonae ita imminet, ut eam tutari non ausi dux Espernonius³ filiusque ejus dux Valetta⁴ inde abscesserint magna circum populorum trepidatione. Numerum hostium haud facile dixerim minuentibus eum aliis famae cura, aliis augentibus odio in dominantes.

In Burgundia nuper Mirebautium cum hosti caperetur, aegre evasit dux Bernhardus⁵, qui in auxilium venerat, impar neutiquam, quanta erat credita⁶, hostium multitudini. Neque enim, ut putabatur, militem miserat in Saxoniam Gallasius⁷, quo ituras e Westfalia Sueviaque copias multo est credibilius. Nuntiant qui ab exercitu Gallasii veniunt esse apud eum XL millia. Tantis fretus copiis principem Burgundiae urbem Divionem terret jam capto colle, qui eam despicit. Video multos ei quoque urbi metuere.

Qui a castris ad Corbiam veniunt nugas esse ajunt, quod de ea oppugnanda aut hoc tempore aut per hiemem quicquam speretur.

Cardinalis Riceliacus Abbatisvillae est multo in omnium odio. Monachus Iosephus⁸ revalescit dure satis nuper objurgatus a cardinali⁹, quod, cum regis¹⁰ in animo labascere vidisset cardinalis gratiam, ipse quoque omnium arcanorum consors, ejus curas obtrectare coepisset. Idem monachus effecit, ut quibusdam de alchymista Boismaillaeo¹¹ tanquam de impostore loquentibus regis nomine denuntiaretur, parcerent infamare hominem regi fidum.

Guenettium cardinalem¹² jam Coloniam Agrippinensem venisse fama est. Sed nova mora pacis negotio incidit indignante Hispaniae rege¹³, quod a Gallia in locum Brezaei¹⁴ surrogatus sit Lugdunensis cardinalis¹⁵, ut scilicet togae

2 Gedrukt Epist., p. 277; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 260.

3 Jean Louis de Nogaret de La Valette, hertog van Epernon.

4 Bernard de Nogaret d'Epernon de La Valette; zie VI, p. 348 n. 11.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 De uitgave der Epist. heeft abusievelijk ‘creditae’.

7 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in het leger van Ferdinand II.

8 De bekende gunsteling van De Richelieu, de capucijn François Leclerc du Tremblay.

9 De Richelieu.

10 Lodewijk XIII van Frankrijk.

11 Dubois Maillé; zie over hem no. 2762, p. 398 n. 3.

12 Martio, kardinaal Ginetti, pauselijk afgevaardigde ter vredesconferentie.

13 Philips IV.

14 Urbain de Maillé, markies van Brezé.

15 Alphonse Louis du Plessis, hertog van Richelieu, kardinaal-aartsbisschop van Lyon, broer van de eerste minister.

[p. 491]

purpureae fulgor legatis Hispanicis¹ praeradiet. Dum ea de re ultra citroque commeant nuntii, dum aut Galliam tentat pontifex² aut absistere ab hac mutatione cupit³, aut Hispanus quem opponat parem quaerit - cardinalem Cuevam⁴ prudentissimum virum fama jam destinat -, abibunt menses aliqui: edictumque Feuquerio et Davausio⁵, ne se ante quadragesimam parent.

Arundelius⁶ Ratisbona quidem digressus creditur, sed nova mandata exspectaturus Francofurti. Id signum videtur consiliorum adhuc parum fortium, quanquam concessum Sublimitati Tuae militem per Scotiam scribere ex legatis⁷ disco. Cum Gallis agunt adhuc.

Claudio⁸ hic faveri in eo, quod in Sophia⁹ sibi irrogat, multorum sermonibus magis magisque cognosco. Video et validas Oryzae¹⁰ apud Lilium¹¹ molitiones, quas successu carituras spero.

Rex novum cum Batavis foedus¹² fecit, ut quando in Belgicam arma inferre jam non datur, pro ea det Batavis sesquimillionem, ut in bello perstent. Sed pecunia ea ut recte solvatur, metuo tam manifesta Galliae inopia, ut cohortes quasdam inter tanta pericula rex dimiserit et in castris ad Corbiam valde esuriatur; pulvis tormentarius cum et ipse e Gallia non suppeteret, ex Hollandia petitus est.

Ad Leccum locaque vicina tenet se Cerbellonus¹³ curamque injicit Rohanio¹⁴ Morbegnum aliaque sollicite custodiendi rejecto jam in Gallos, quem non ita dudum Hispani senserant metu, quo deserta, quae fuerant ad Larium, loca frequenter rursum coli incipiunt. Commune utrisque a morbis malum. Parmensis¹⁵ res miserae.

Ducis Bernhardi¹⁶ quantam cardinalis curam agat, vel hinc apparet, quod tantis in difficultatibus extricata illi sint CC M scutatorum, quo plus petere verecunde non poterat. Habere creditur III^m equitum.

E Gallasii exercitu et hoc nunciatur neque morbis eum vexari neque alimenti penuria. Ut summam dicam: ita res sunt in Gallia, ut pacem etiam non optimam sitiant summi, medii, infimi, unaque ejus mora credatur Riceliacus.

Tria millia e regno Neapolitano Placentiam circumsidentibus accessere. Naves Flandricae externaeque aliae per id regnum retinentur in usus hujus tem-

1 Als Spaanse afgevaardigden waren aangewezen Fernando de Ribera, graaf van Alcalaá, en Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna, met don Antonio Ronquillo en graaf Schinchinelli; vgl. no. 2654, p. 234.

2 Urbanus VIII.

3 De uitgave der Epist. heeft ‘cupiat’.

4 Alfonso, kardinaal de la Cueva, markies van Bedmar.

5 De Franse afgevaardigden Manasse de Pas, markies van Feuquières, en Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

6 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.

7 De Engelse gezanten in Parijs, John Scudamore en Robert Sidney.

8 Codenaam voor Polen.

9 Codenaam voor Zweden.

10 Codenaam voor de paus, Urbanus VIII.

11 Codewoord voor Engeland.

12 Het subsidieverdrag van 6 september 1636; vgl. no. 2746, p. 377 n. 10.

13 Johann, graaf van Cerbellon (Giovanni, graaf Serbelloni).

14 Henri, hertog van Rohan, bevelhebber in Graubünden en de Veltlin.

15 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

16 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

[p. 492]

poris. Gallica classis nihil agit abundans imperitis rectoribus¹, egens necessariis rebus.

Mockelium² ad me nunquam scribere miror haud defuturum respondendi vicibus. Ermesteino timetur.

Iam intelligo etiam a Gramontio³, qui propius Bajonae profectus est, urbem derelictam, quae ab illo, quod ante nominavi, S. Ioannis municipio quatuor distat leucis.

Deus cuncta in bonum vertat christiani orbis idemque, Excellentissime Domine, reginae⁴, regno, Tuaeque Sublimitati prospere adsit.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius⁵.

1 De aartsbisschop van Bordeaux, Henri d'Escoubleau de Sourdis, en Henri de Lorraine, graaf van Harcourt.

2 Friedrich Richard Mockhel, Zweedse hofraad en resident in Benfeld.

3 Maarschalk Antoine, hertog van Gramont, graaf van Guiche; zie VI, p. 543 n. 11.

4 Christina van Zweden.

5 Onderschrift en naam ontbreken in de uitgave der Epist.

Lutetiae, 7 Novembris novi Cal. 1636.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.