Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2825. 1636 november 2. Van N. van Reigersberch⁴.

Mon frère,

Ick heb wt Zeelant sijnde gecommen in drie, vier dagen tijts successivelijck alle de uwe tot die van den 24 Oct.⁵ incluys wel ontfangen. Dat de mijne soo sockelen, is mij leet. Dese gaet nu over Zeelant. Over Douveren weet ick geen adres; monsieur le Blon⁶ seyt eenyge te hebben gesocht, doch geen gevonden.

Het leger staet om op te breecken, de artillerie is met de ponten al over vier dagen tot Dordrecht aengecommen, de ruyterie van Maestricht ende Bergen naer haer garnisoen gegaen ende wert sijne Ex.^tie7 dese weecke hier gewacht. Den heer van Charnassé⁸ sage garen het volck in het velt bleve, doch dat ware om het leger te ruineren ende om tegens den somer yet te connen doen onbequaem gemaeckt.

De liberaliteyt wt den naem van den coninck⁹ over drie, vier weecken aen eenyge van de regierynge getoont ende bij andere gerefuseert geven materie van discourssen. De ministres seggen, dit geschiet in erkentenisse van de moyte, bij de gedeputeerde¹⁰ in het maecken van het tractaet voor twee iaren genomen, ende soo baptiseren het degene, die het hebben ontfangen. Andere verstaen niet, waerom men buyten diegene, die daertoe sijn gebruyckt geweest, is gegaen ende naer soo veel tijt de miltheyt toont.

4 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., M 9 c. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Antw. o.a. op no. 2812; beantw. d. no. 2839? Gedrukt Rogge, Br. Nic. v. Reigersb., p. 299.

5 No. 2812.

6 Michiel le Blon; zie over hem V, p. 413 n. 8.

7 Frederik Hendrik.

8 Hercule Girard, baron van Charnacé, ordinarius Frans gezant in Den Haag.

9 Lodewijk XIII van Frankrijk.

10 Het betreft het verdrag tussen Frankrijk en de Staten, gesloten in Den Haag op 15 april 1634. De Staatse onderhandelaars, die geld hadden ontvangen, waren Nicolaes van den Bouckhorst, heer van Noordwijk en Wimmenum; Adriaen Ploos van Amstel; Willem Ripperda; Zweder van Haersolte; Goosen Schaffer; Bernard Coenders van Helpen; Johan de Knuyt; Caspar van Vosbergen; Constantijn Huygens en Jacob Junius.

[p. 487]

De Staten vergaderen den 18 deser; men sal apparent spreecken van eenych volck te casseren, hetwelck inderdaet de finantiën niet alleen soude subleveren, maer oock het getal van crijsluyden vermeerderen, alsoo de trage betalynge door menichvuldyge rollen oorsaecke is, dat de cappitainen grote lasten dragen, die wederom op de compangiën moeten werden gehaelt. Maer in dese coniunctie weet ick wel, dat Vranckrijck, hoewel tot sijn eygen nadeel, soo veel het kan, gelijck tevoren is geschiet, sal canten.

Van de heer Ioachimi¹ hebben wij geen tijdyngen, wert alle uyre verwacht. Op het schip van Suratte² kan men niet vernemen, dat de Engelsche eenych dessein hebben gehadt. Men schept hope Engelant eyndelynge claerder sal sien in het beleyt van Spaengiën, maer als men wel considereert de difficulteyt, die den conynck³ sal vinden om het geleden ongelijck te resenteren, soo heeft men reden om te twijfelen, off het niet altemet wijsheyt is niet te willen geloven hetgene men qualijck siet te remedieren.

Van de bijeencomste tot Ceulen spreeckt men veel, hoewel eenyge oordeelen, wel Maert vallen sal, eer men in handelynge treet. Het en sal hier niet ontbreecken aen personen, die haer daer sullen willen laten gebruycken. In Zeelant heeft men alreede onder de pointen van beschrijvinge doen brengen om gelast te commen om tot die vergaderynge van Ceulen te committeren, dat men hier hout te ront ende te ras te sijn gegaen, hoewel onder de hant oock devoir daertoe wert gedaen.

Te Regensburch is al propositie tot het maecken van den Roomsche conynck gedaen, ende wert den conynck van Hungeren⁴ daer verwacht. De keyser⁵, die wat hydropyck is, verreysde om sijn gesontheyt naer Weenen.

De Poolsche tijdyngen confirmeren ons den intocht van den Turk⁶ in Transsilvaniën om Ragosky⁷ aff te setten. Het weynych gevolch, dat die grote victorie⁸ van Bannier⁹ tegens den hartoch van Saxen¹⁰ tot noch toe heeft, doet geloven den hartoch van Saxen noch macht genouch heeft om de Sweetse het hooft te bieden. Naer het veroveren van Sweets ende Garts bij Wrangel¹¹ hebben wij niet anders als dat hij was naer Lansbergen. Den hartoch van Saxen was geweest tot Wolfenbuttel om daer geschut ende attirail te crijgen; was voorts naer Leipsich getrocken. Gots¹² continueert in sijn progressen in Westphalen, alwaer hij Ham, een van de sterckste ende importantste plaetsen, den lantgrave¹³ heeft affgenomen.

1 Albert Joachimi, heer van Hoedekenskerke, ordinarius Staats gezant in Londen.

2 Zie no. 2697, p. 304 en n. 6 aldaar.

3 Karel I van Engeland.

4 Ferdinand, zoon van Ferdinand II; hij werd op 30 december 1636 tot Rooms koning gekroond. Zie VI, p. 140 n. 7. Voor de propositie, gedaan op 15 september 1636, zie men no. 2790, p. 433 n. 12.

5 Ferdinand II.

6 De troepen van sultan Murád (Amurath IV).

7 Georg Rákóczi.

8 De Zweedse overwinning bij Wittstock (4 oktober 1636).

9 Johan Gustavsson Banér, Zweeds maarschalk.

10 Johann Georg, keurvorst van Saksen.

11 Herman Wrangel, Zweeds veldmaarschalk.

12 Johann, graaf van Götz, generaal-majoor in het keizerlijke leger.

13 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

[p. 488]

Lesle¹ comt met eenych secours voor den lantgrave, maer men vreest, het niet bastant sal wesen, soodat dien heer in groot dangier is van t'eenemael te werden gedepossideert.

Dus verde geschreven hebbende verstaen ick de heer Ioachimi in Zeelant is gearriveert; dat den heer van Charnassé in het leger, monsieur Brasset² hier, grote instantie hebben gedaen om het leger in het velt te houden, al waer het maer den tijt van veerthien dagen; dat, om Vranckerijck soo veel te soulageren als mogelijck is, sijn Ex.^tie de troupes op de frontieren soo dicht in de steden bij den anderen sal houden, dat wij altijt, als voordeel soude wesen te doen, souden connen marcheren.

Met niemant van Numerianus'³ volck heb ick tsedert gesproocken. Bij Caesar⁴ sal ick devoir doen.

Desen 2 Nov. 1636.

1 Alexander Leslie; zie V, p. 420 n. 2.

2 Le sieur Jean Brasset, Frans gezantschapssecretaris in Den Haag.

3 Codenaam voor Amsterdam.

4 Codenaam voor Rotterdam. Van Reigersberch trachtte op aandrang van Grotius te bewerken, dat deze zijn achterstallige salaris als pensionaris alsnog uitbetaald kreeg.

Adres: Monsieur Monsieur Grotius, Conceiller et Ambassadeur de la Roine et Couronne de Sweden près de Sa M.^té Très Chrestienne.

In dorso schreef Grotius: 2 Nov. 1636. N. Reig.

En boven aan de brief: Rec. 12 Nov.