Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2821. 1636 oktober 30. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime Domine,

Multum praestitit cardinali² nostrorum Witstockiensis victoria. Nam regis³ aliorumque animos ob pecuniae imminentem penuriam aliaque incommoda praecipites ad pacem in spem meliorem erexit. Iamque fama, saepe in bello non minus quam res ipsae valens, ait Gallassium⁴, qui capto Mirebautio Burgundiae ducatum penetraret, coactum peditatus sui bonam partem auxilio mittere laborantibus. Iis vero, qui ad Corbiam sunt, tantum accessit fiduciae, ut, quanquam alieno anni tempore, putent se affodiendo breve intra tempus pervenire posse ad oppidi oppugnationem praecipuo impulsore Castilionaeo⁵ edocto talia Batavorum commilitio.

Rex ipse jam Chantiliaci est, cardinalis ad Abbevillam, frater regius⁶ inani cum ira Blesis.

Sanctisimonius⁷, qui nuper in flagrantissima fuit apud regem gratia, amotus, ut scripsi⁸, ab aula nunc etiam praefectura Blesensi aliisque dignitatibus exuitur accessurus ad exempla instabilis potentiae. Etiam Franciae cancellarii⁹ nutare dicitur fortuna.

Angli adhuc rem cum Gallis trahunt Ratisbonensia, ut videtur, eventa opperientes; cum Batavis concordiae vix audent spem dare.

Mari nihil agunt neque Galli, quorum classis partim ad Villam Francam se tenet, partim mare oberrat, nec Hispani, quorum naves partim ad Vadum sunt partim Genuae, quae civitas eis commeatuum inopia laborantibus subvenit.

Terreste bellum, ut ante scripsi¹⁰, prosperum Hispanis, adeo ut Villattam, quae praeter Bremum sola de partis hoc bello Gallis restabat, Galli, quod defendi posse desperarent, munimentis nudaverint.

A Rohanio¹¹ nihil exspectandum imminutis per morbos, famem, diffugia ejus copiis. Sed haec Marino¹² testi oculato narranda relinquo.

A Polonis suis ob non soluta stipendia iterum deseri Gallassium rumor est, nescio an non ex utilitate confictus.

1 Gedrukt Epist., p. 275; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 258.

2 De Richelieu.

3 Lodewijk XIII van Frankrijk.

4 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in dienst van keizer Ferdinand II.

5 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

6 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

7 Claude de Rouvroi, hertog van Saint-Simon.

8 No. 2744, p. 369.

9 Pierre Séguier; zie over hem V, p. 103 n. 4.

10 No. 2744 dd. 5 september, no. 2776 dd. 26 september 1636.

11 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin.

12 Charles Marin of Marini, met wie Grotius een drukke briefwisseling onderhield; zie over hem V, p. 436 n. 4.

[p. 479]

Venit ad me his diebus Heufd¹ cui multum cum Nonio² commercii. Dicebat exhaustas Vindici³ pecunias neque esse, unde nova fierent haud mansuris in obsequio provinciis, si quid ultra eis quum volentibus⁴ esset, imperaretur. Itaque in Aquitania, Languedocia, alibi ferme precaria tantum esse imperia. His necessitatibus cardinalem, invitum quamvis et quamdiu posset reluctantem, in pacem trudi. Praeterea urgeri a pontifice⁵. Batavos mutuo et metuere, ne sine ipsis transigatur, et, ne ipsi id facere occupent, metui.

Eusebium⁶ inter et Gracchum⁷ manere dissidia et suspiciones satis apparet.

Pater Iosephus⁸ aegrotat, praecipuum cardinalis instrumentum.

Literis Windesora datis 10/20 Octobris putat revocari Arundelium⁹ Ponica¹⁰; ipsius negotia obhaerescunt ad incertum foederis Anglos inter et Gallos.

Addam vota pro regno, regina¹¹, Sublimitate Tua Suecorumque omn ium gloria.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius¹².

1 Johan H(o)eufft, bankier te Parijs, die zowel voor Zweden als voor Frankrijk financiële zaken behartigde; de naam staat in cijfercode: 57.108.13.10.

2 Schuilnaam voor Claude de Bullion, surintendant des finances.

3 Codenaam voor Frankrijk.

4 De uitgever der Oxenst. Skrifter heeft hier ‘animis’ ingelast en voorts ‘esset’ gewijzigd in ‘essent’; ik geef de voorkeur aan de lezing der Epist., doch met ‘quam’ in plaats van ‘quum’.

5 Urbanus VIII.

6 Schuilnaam voor De Richelieu.

7 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

8 De bekende gunsteling van De Richelieu, de capucijn François Leclerc du Tremblay.

9 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.

10 Tobias von Ponikau, raad en gezant van Bernhard van Saksen-Weimar.

11 Christina van Zweden.

12 Onderschrift en naam ontbreken in de uitgave der Epist.

Lutetiae, 20/30 Octobris 1636.

Accepi jam Roma partes egregias, quae in editis Graece Procopii Vandalicis Gothisque¹³ desiderantur.

13 Zie hierover no. 2734, p. 355 en aantekeningen.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.