Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

[p. 352]

2733. 1636 augustus 28. Aan L. Grubbe¹.

Nobilissime atque amplissime Domine,

Literae, quas XXVI Iulii ad me scripsisti², tum quod multa scitu digna nuntiant, pergratae mihi sunt, tum quod virum summum Dominum Salvium³, cui plurima debeo, mei memorem ostendunt. Ego quantum vestrum utriusque amicitiam faciam, si rebus potius quam verbis possum ostendere, gaudeam.

De Magdenburgo et Stargardta⁴ minuit dolorem anticipata jam mali utriusque exspectatio. Magis incipiam⁵ illud de landgravio⁶; sed quanti temporis sint, quae cum hoste iniit, pacta et an Gallis facta consciis, multum refert.

Domini Iohannis Skytii⁷ casum doleo. Spero ea esse belli commercia, quae libertatem facile indulgeant.

Danus⁸ multum metuo, ne praeter veteres simultates Poloni⁹ in res nostras molitionibus implicetur. Unde si qua pactione atque etiam concessione eorum, quae ob locorum situm Albimque pene praeclusum aegre defenduntur, abstrahi poterit, id bene erit; sin minus, etiam atque etiam videndum, an Suecia praeter apertum hostem caesarem¹⁰ et pontificios Germaniae tot aliis clanculariis par esse possit, et quae sunt rationes horum malorum parte saltem aliqua semet explicandi distrahendique infestos.

Haec aula noxis mutuis in Austriacos magis magisque accenditur et cum nuper Picardiam invaderet Hispanus cardinalis¹¹, in edicto posuit id se etiam caesaris mandato facere¹². Sed mirum quam in aulae Romanae gratiam consilia hic versentur non levi, ni fallor, periculo Galliae et regentis cuncta cardinalis¹³.

Iam nunc archiepiscopus Parisiensis¹⁴ publice in ecclesiis moneri homines jussit, ut a familiari convictu ac colloquio protestantium abstinerent, cum mutuum inter diversa sentientes commercium amicitiamque edicta imperent et tamen optimi duces Rohanius¹⁵, Lafortius¹⁶, Castilionaeus¹⁷ ex illis sint et civitates, in

1 Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 2, p. 61. Gedrukt Epist., p. 260. Over Lars Grubbe zie V, p. 432 n. 12.

2 Ontbreekt.

3 Johan Adler Salvius, Zweeds hofkanselier en resident te Hamburg.

4 De overgave van Maagdenburg was getekend op 3/13 juli; Stargard viel kort daarop, op 5/15 juli.

5 De lezing der Epist. luidt: cupiam.

6 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel; vgl. no. 2609, p. 170.

7 Zie over Johan Skytte Jr. V, p. 242 nn. 1 en 2; bij de belegering van Stargard raakte hij aan beide benen gewond.

8 Christiaan IV.

9 Wladislas VII (IV).

10 Ferdinand II.

11 Don Fernando; zie over hem IV, p. 412 n. 11.

12 Zie no. 2715, p. 329 n. 4.

13 De Richelieu.

14 Johannes Franciscus Paulus de Gondi; zie no. 2715, p. 330 n. 1.

15 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin.

16 Jacques Nompar de Caumont, markies van La Force.

17 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

[p. 353]

quibus eorum numerus praevalet, ut Montalbanum, magno studio militeque ac pecunia rem communem juvent.

Remisit jam eo usque ea, quae in hac urbe fuit trepidatio, ut imminutae alibi sint excubiae, alibi et negligantur, nimirum quod hostis omisso, ut videtur, Esia, qui inter Samaram Sequanamque medius fluit, Samarae adsita ac proinde Belgico fini propiora adoriantur; quanquam quid nunc agant, postquam Corbia ipsis nimium facile per ignaviam praefecti¹ obtigit, dubitatur. Interim bene est, quod regi² tempus datum est exciendi civitatum terrarumque vires, ita ut propediem LX millia ad finem Picardicum³ habiturus credatur eisque bipartitis, altero exercitu praelium ausurus, altero interiora obtecturus.

At in Burgundia postquam a Dolae obsidio abitum est, trepidari a Gallis incipit, quod occupato Viroduno ad Ararim cum equitum ferme IV millibus illuc irruperit dux Carolus⁴. Cardinalem Valettam⁵ et ducem Bernhardum⁶ alimenti inopia coëgit Alsatia digredi et in Lotharingiam se ad Fenestrangium referre; quorum abitu securior Galassius⁷, postquam Drusenheimum bene permunierat, ad Rhenum concessit, incertum utram in ripam bellum portaturus. Gotzius⁸ ei se juncturus an aucturus sit ad Albim hostium vires dubitatur et hoc.

Hanoviam intelligimus cum Francofurdiensibus restituisse commercia; nec minus prospere armis rem gerere, quando Scottam⁹, Darmstadiensis tractus oppidum, irrupisse, Weteraviamque ad tributa bellica compulisse dicitur Ramsaeus¹⁰. Erenbreidsteinium et pecore abundare et praedis ditari nuntiatur. Ratisbonae jam est Angliae legatus comes Arondelius¹¹, et ipse, nisi exspectatio hominum fefellit, imperator¹²; electores alii in itinere, alii praemissis legatis secuturi. Ajunt quidem Angliae legati nihil se boni Ratisbonae sperare, sed tamen neque foedus cum Gallis faciunt et Batavorum labores pro re communi impediunt disjectis vi ac metu eorum piscatoribus, qui mari decedere maluerunt quam semel suscipere onus ex quantuliscunque initiis cum tempore tanta sumturum incrementa, ut quaestum incertum et modicum facile sint exhaustura et sic transmotura plebem maritimam ad terras ejus oneris immunes.

Haec res et pecuniae Hispanicae ex Anglia in Flandriam trajectio¹³ in causa sunt, cur restitutionem Palatinae domus a proximis suis derelictae vix sperare liceat; videtur mihi Anglus¹⁴ conciliaturam suam oblaturus ad ea, quae Suedis

1 René, markies van Mailly; zie no. 2715, p. 330 n. 6.

2 Lodewijk XIII van Frankrijk.

3 De uitgave der Epist. heeft: Picardiae.

4 Karel IV, hertog van Lotharingen.

5 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

6 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

7 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in dienst van keizer Ferdinand.

8 Johann, graaf van Götz; zie over hem no. 2685, p. 281 n. 7.

9 De uitgave der Epist. heeft abusievelijk ‘Scotum’.

10 James Ramsay (1589?-1638), Schot van geboorte, trad in Zweedse krijgsdienst onder Gustaaf II Adolf en werd gouverneur van Hanau, dat hij in 1635 met grote moed tegen de keizerlijken verdedigde; bij een hernieuwde strijd om Hanau in 1638 werd hij dodelijk gewond.

11 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.

12 Ferdinand II.

13 Vgl. no. 2709, p. 319; de uitgave der Epist. heeft: transvectio.

14 Karel I.

[p. 354]

Danisque intercedunt negotia, si ea tamdiu trahuntur. Fatigat enim se illa gens legationibus et plerumque irritis. Gallis et hoc minus consilia sua probabunt, quod in Angliam recepisse se dicatur Sancurius¹ deditae citra necessitatem Corbiae reus.

In Italia nihil agitur, adeo titubat ista societas, ad Hispanos semper Sabaudo² respectante. Et Rohanio vix quicquam est virium, adversa praeterea Rhaetorum studia, ideo quod Galli potentiam firmare munimentorum possessione quam populorum liberorum benevolentia malunt. Classis tum illa, quae per Oceanum ad oram Massiliensium, obita Hispania, venit, tum illa, quae jam ante ex longis navibus constans in Mari erat Interno, nihil adhuc agit occasiones rei gerendae an pacis per pontificem³ cudendae tempus exspectans.

Haec nunc erant. Quicquid posthac nosci dignum inciderit, non patiar vos ignaros⁴ rogoque, ut quicquid in illis geritur partibus, quod mihi ad bonum publicum sit cognitu utile, id ne ignorem.

Deus, Nobilissime atque Amplissime Domine, tibi, Domino Salvio nobisque omnibus propitius adsit.

Tuae Nobilitati addictissimus ad omnia obsequia
H. Grotius.

1 Maximilien de Belleforière, seigneur de Soyecourt; zie no. 2715, p. 330 n, 6.

2 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

3 Urbanus VIII.

4 De uitgave der Epist. heeft: ignorare.

Lutetiae, XVIII/XXVIII Augusti, anni MDCXXXVI.