Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2681. 1636 juli 24. Aan L. Camerarius⁴.

Illustrissime Domine,

Ventus, quae diu debuit, tandem cumulo nobis persolvit omnia. Accepi enim eodem tempore literas nobilissimi filii tui⁵ datas IX Iunii; tuas XXII⁶ Iunii ejusdem et XX datas, pro quibus utrique gratias ago summas, Deo autem maximas, quod valetudinem tibi dederit commodiorem, cum spe etiam melioris in posterum. Morbus, quo tentaris, frequens est pertinaciter studentibus, quare huic etiam quamvis honestissimae rei adhibendus a nobis modus. Equitatione autem quod uteris, multum laudo. Est enim ea corporis motio efficax satis ad ea discutienda, quae coalita noxam ferunt et tamen composita nec vehemens nimium.

Nobis gaudium attulerunt deditae XVI⁷ hujus mensis Tabernae Alsaticae, caro quamvis emtae, multa non militum tantum, sed et ducum sanguine, quos inter multum desiderantur egregius juvenis comes Iacobus Hanovius⁸ et peritus belli Heibrunnus⁹. Etiam Hochbari arx in potestatem venit, cum jam ante¹⁰ Oberenhemum Croatarum, qui ibi apparuerant, discessu nostris¹¹ accessisset. Clara duci Bernhardo¹² haec victoria, hoc magis, quod Galassius¹³ cum exercitu Drusenhemi erat, ad quartam leucam, quo et rex Hungariae¹⁴ venisse nuntiatur.

4 Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 2, p. 43. Gedrukt Epist., p. 249. Geadresseerde, Ludwig Camerarius, was ordinarius Zweeds gezant in Den Haag.

5 Joachim Camerarius (1603-1687).

6 De uitgave der Epist. heeft ‘17’; welke de juiste lezing is, valt niet uit te maken, daar de brieven van Camerarius aan Grotius niet bewaard zijn gebleven.

7 De overgave werd getekend op 14 juli. Dat de lezing ‘XVI’ zou berusten op een verschrijving van ‘XIV’ wordt onwaarschijnlijk gemaakt door de uitgave der Epist., die ‘16’ heeft; vgl. bovendien no. 2685 dd. 24 juli aan Oxenstierna.

8 Jakob, graaf van Hanau-Münzenberg.

9 John Hepburn; zie no. 2620, p. 185 n. 1.

10 De woorden ‘jam ante’ ontbreken in de copie te Den Haag.

11 De copie te Den Haag heeft ‘nobis’; de lezing der Epist. is hier m.i. te prefereren.

12 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

13 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in het leger van keizer Ferdinand II.

14 Ferdinand, zoon van Ferdinand II en later (in 1637) als Ferdinand III diens opvolger.

[p. 274]

Dola etiamnunc, quantum scimus, arma Gallica retundit. Post Capellam in Picardia nihil promovit hostis, quanquam equitatu quadruplo validior. Sed ejus ad obsidia exiguus est usus. Oppidum Guisia toto exercitu, id est decem prope millibus militum, defenditur, sane necessario, quandoquidem isthac ad interiora iter est nec sine periculo ad ulteriora tendentium a tergo relinqui potest.

De comite Licestrio¹ magna in hac aula est aestimatio². Creditur melior esse quam quae habet mandata. Certe aulam Britannicam debilitari quorundam in Domum Austriacam studiis nec negat nec gaudet; et nobiscum sentit opus fortioribus consiliis, nisi jacentem pati velint Domum Palatinam. Dolet nobis omnibus, saepe enim colloquimur, quod cum Batavis de piscatu aliisque rebus, cum Gallis ob naves captas utrinque, a Gallis quidem jure belli ad vetanda cum Hispanis commercia, ab Anglis autem talionis obtentu, controversiae oboriuntur asperantque animos neque eos sinunt rebus majoribus intentos esse. Ego haec ut auferantur, diligenter laboro et omnia moveo, neque in eo defatigabor. Audio Pontanum³ scribere⁴ aliquid pro Dano⁵ contra Seldeni ϑαλασσοϰϱάτημα⁶. Princeps Arausionensis Wilhelmus⁷ inter alia nascenti tunc maxime reipublicae et hoc prope necessarium constituit⁸, ut, quae erant inter nationes Belgicas civitatesque ambigua, quiescerent, donec belli finis repertus esset neque medii temporis possessio fraudi cuiquam esset. Vellem inter regna ac populos, quorum interest modum adhiberi magnitudini Austriacae, idem nunc fieret dilatis Areopagitico more in centum annos litibus ἀπόϱοις.

De pace video nuncios commeare pontificem⁹ inter regemque¹⁰. Sed excelsus cardinalis¹¹ animus rebus praesertim laetis ad Ticinum perque Alsatiam et a Picardico fine, ut sperare est, depulso periculo non projiciet arma, nisi iis conditionibus, quibus testata sint apud posteritatem ipsius in Galliam merita. Interim in hoc persto pontificis conciliaturam non posse non inimicam esse protestantibus.

Arondelius¹² a Ratisbona retro Viennam iit, credo, amicis ibi comparandis. Nam imperator¹³ ipse Lintzii est.

De liberata Hanovia scripsi antehac¹⁴, sed tantum est illinc huc intervalli tamque infesta in medio omnia, ut ista prope citius ad vos quam Lutetiam perferri arbitrer.

1 Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius Engels gezant in Parijs.

2 De uitgave der Epist. heeft ‘existimatio’; voor deze lezing zou kunnen pleiten het feit, dat Grotius in zijn Nederlandse brieven vaak de term ‘mening’ in de zin van ‘waardering’ gebruikt.

3 Johannes Isacius Pontanus, hoogleraar te Harderwijk; over zijn in 1637 verschenen Discussionum Historicarum libri II zie men V, p. 52 n. 7.

4 De editie der Epist. heeft ‘scriptitare’.

5 Christiaan IV van Denemarken.

6 Over John Selden en zijn Mare clausum zie V, p. 515 nn. 7, 8 en 9.

7 Willemm I, graaf van Nassau, prins van Oranje; vgl. het schrijven van de prins aan de Staten-Generaal van november 1576 (Gachard, Corresp. Guill. le Tacit., Bruxelles 1851, p. 140/154).

8 De Haagse copie heeft ‘constitit’.

9 Urbanus VIII.

10 Lodewijk XIII van Frankrijk.

11 De Richelieu.

12 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie over hem. V, p. 318 n. 12.

13 Ferdinand II.

14 No. 2674 dd. 18 juli.

[p. 275]

De Leodicis non defuimus legati prope hic omnes ostendere, quantum intersit eos non deseri amantes adeo libertatis et bello natos. Spero Batavos quoque invigilaturos occasioni tam vicinam tamque utilem amicitiam ostentanti.

Gaudeo principem Arausionensem¹ podagra liberatum, nam quanquam capite imperatur, non pedibus, habent tamen et pedes usum suum, nec in militia tantum, sed et in imperiis. Hic qui aerarium tractant², perpetua chiragra laborant; nec id Suedia tantum experitur, sed et sociorum alii.

De classe Gallica nihildum audimus; nescio, an morantem tamdiu ad Armoricum littus auferre, qui nunc flant, Euri poterunt. Sed imperant classi alter antistes Burdigalensis³, alter Harcurtius terra bonus⁴.

Rex Romanorum quin futurus sit qui nunc Hungariae est⁵, prudentium vix quenquam video dubitare. Bavarus⁶ tamen cunctatur nonnihil, ut certus sit retinendi quae possidet. Scutamorius⁷ plane et sine fuco tuus est. Dabo operam, ut idem sis apud Licestrium, virum praeter ceteras virtutes eximie eruditum.

Deus te tuosque servet et res fluctuantes ad bonum commune gubernet.

Illustrissimae Dominationi Tuae omni observantia addictus
H. Grotius.

1 Frederik Hendrik.

2 Claude le Bouthillier en Claude de Bullion.

3 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux.

4 Henri de Lorraine (1601-1666), graaf van Harcourt en Brionne.

5 In december 1636 werd Ferdinand (zie p. 273 n. 14) inderdaad tot Rooms koning gekroond.

6 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

7 De ordinarius ambassadeur van Engeland in Frankrijk, burggraaf John Scudamore.

Lutetiae, XIV/XXIV Iulii anni MDCXXXVI.

De Lunemburgico⁸ si quid accipis certi, rogo particeps fiam.

8 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.