Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2308. 1635 oktober 12. Aan L. Camerarius⁷.

Illustrissime Domine,

Pergis, ut soles, de me mereri optime, cum ita me liberaliter⁸ de iis, quae vestris in locis aut geruntur aut nunciantur, edoces binis literis, quarum scriptas 15 Sep. nov. Calend. ante hos dies V accepi, alteras 24 datas, heri.

Videmur uterque tu Batavis, ego Gallis Cassandrae esse, id est vera ac necessaria dicere, sed surdis aut surdastris. Ex quo abscessit hinc masimus cancellarius⁹, non cesso instare ut promissa pecunia tandem tradatur et ut mittatur legatus. Pecunia etiamnunc haeret inter eam tractantium manus. Legatus post tanti temporis et tanta ferentis momenta iacturam missus est quem vidistis Chaumontius¹⁰, homo creditus alieno valde a protestantibus animo.

Apud vos, ut video, pecunia non magis procedit; et quae negotia legati egebant, mandata sunt D. Aysemae¹¹, intelligenti sane rerum Germanicarum, sed non

7 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, Ep. 22. Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 1, p. 92. Gedrukt Epist., p. 189. Geadresseerde, Ludwig Camerarius, was Zweeds gezant in Den Haag.

8 De copie te Uppsala heeft: libenter.

9 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

10 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

11 Foppe van Aitzema, resident van de Republiek te Hamburg.

[p. 273]

immemori beneficiorum acceptorum a Caesare¹. Quid agamus? Velimus quod possumus².

De induciis cum Polono³ ut de re non plane confecta scribit magnus cancellarius. Videtur in Livonico negotio aliquid esse nodi. Nobilitatem Polonicam, quae non tam gloriolis quam agri fructibus pascitur, pacem bello praelaturam arbitror, praesertim cum hostem habeant Tartarum et illos ad Euxinum Cosaceos; tum vero et Turcarum imperator⁴ ita sit bellicae laudis avidus, ut nullis videatur retineri posse federum repagulis.

Piscatoribus Batavis tantum esse animi, ut mare tam infeliciter expertum tentare iterum audeant gaudeo speroque, si id bene succedat, quieturas seditiones in plebe, ut mobili, ita non nimium pertinaci.

Pervenerunt ad me tuae, et illae III^o et II^o Septembris ad me datae, neque ex prioribus ullas desiderari arbitror.

Germaniae civitates ac principes nonnullos, praeter adversam partium nostrarum fortunam nihil magis ad pacis periculosa consilia impulit, quam metus a Gallica societate, innata genti in gentem diffidentia⁵, cuius causas utinam Galli prudentius amolirentur. Tum utinam in posterum spes melior affulgeat. Nam et Argentoratum nutat ex fortuna Gallis non satis prospera. Gallassius⁶ enim cladem parte sui acceptam tota vi exercitus sui ita ultus est, ut plane in fugam hostem dederit, machinas suas receperit, ceperit alias et inpedimenta: nec quieverit cardinalis Valetta⁷, priusquam Metis urbis moenia inter se et hostem⁸ interiecisset, ubi nunc et dux Bernhardus⁹ et Feuquerius¹⁰ cubant, animi aegritudinem secuto corporis morbo.

Circumsita Crabati impune populantur. Rex¹¹ capto Sancti Michaëlis oppido, parum digno tanto oppugnatore, cum in deditionis legibus¹² vitam exceptis XV suo arbitratu legendis, concessisset aliis, ab illis quidem mortem redimi CCCC^m florenorum passus est; hos vero commutare instituit cum captivis, quos hostis habet plurimos et insignes. At nobilitas ex feudali lege undique ad regem evocata vix ultra tolerat impendia, semper gravia suo aere militantibus, hoc autem tempore atque illis locis gravissima. Et creditur rex ipse huc rediturire, quod si fiat, multo magis diffluet equitatus ille neque multum erit spei abscindendi commeatus duci Carolo¹³, quae sola illum e Lotharingia ejiciendi supererat ratio, quando castra ad Rembervilleriam quae habet, firmiora sunt quam ut vi expugnentur.

1 Ferdinand II.

2 Vgl. Terentius, Andria 305: Quaeso edepol Charine, quoniam non potest id fieri quod vis, id velis quod possit.

3 Op 12 september was te Stuhmsdorf een bestand voor 26 jaar tussen Zweden en Polen gesloten.

4 Sultan Murád (Amurath IV) (†1640).

5 De uitgave der Epistolae heeft eveneens de lezing: diffidentia; de Haagse copie: innato ... odio.

6 Matthias, graaf Gallas, bevelhebber van Ferdinand II; ter zake vgl. no. 2306, p. 269.

7 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

8 Vgl. Cicero, Cat. I, V : Magno me metu liberabis, dummodo inter me atque te murus intersit.

9 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

10 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

11 Lodewijk XIII van Frankrijk.

12 Dit woord ontbreekt in de copie te Den Haag.

13 Karel IV, hertog van Lotharingen.

[p. 274]

De Valentiae obsidio nihil certi habemus. Pons ibi Padi a Gallis ruptus dicitur. Parmensis¹ quae gessit hactenus, exigua sunt et magis ad privatas controversias quam ad causam publicam spectantia.

Literas, quarum partem mittis, ab Imperatore² credo scriptas. Nam et ante menses aliquot paris argumenti scripserat ad plerosque Italiae principes et nunc ad eos legatum misit Franciscum Melonem³; pontificem⁴ quoque rogavit ut Parmensi, vasallo Ecclesiae, auctor esset Italiam quietam patiendi: quod pontificem, ut obnoxia est aula illa Hispani⁵ iussibus, belli praeterea finitimi metuens, credo aut facturum aut fecisse.

Ad Rohanium⁶ III venerunt Gallorum millia ad tutelam Vallis Telinae, haud dubie denuo periclitantis.

Saxo⁷ an hostilia coeptaturus sit in Suedos multum refert, et, ubi apparuerit, heic sciri quamprimum erit utile.

A D. Grubbio⁸ quas habui postremas, eae datae erant XXV Aug. vet. cal.

A Neapoli paria heic habemus iis, quae ad vos sunt perscripta: et cum ceterae artes minus succedant, mutuam a privatis pecuniam quaeri, oppositis pignori futuri temporis e regno proventibus.

In Sicilia major spes conficiendae pecuniae Hispano esse dicitur. Spem mihi faciunt nota autumni in nostro coelo mala hyemsque imminens non mansurum in Clivica ripa Hispani exercitum; ita Scenquianum castellum⁹, si non ante, certe cum hirundinibus ad Batavos rediturum. Atque interim principem Arausionensem¹⁰, domum ubi venerit, consilia ad diffensionum scopulos, ut fieri solet, adhaerescentia expediturum consulturumque et maris et terrae rebus.

Deum rogo, ea ut prosperet, teque, Illustrissime Domine, cum nobilissimo filio¹¹ omnique familia diu tutetur.

Illustrissimae Dominationi Tuae addictissimus
H. Grotius.

1 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

2 Ferdinand II.

3 Francisco de Mello, graaf van Assumar, later markies van Tor de Laguna.

4 Urbanus VIII.

5 Philips IV. De copie te Uppsala heeft de lezing: Hispaniae.

6 Henri, hertog van Rohan.

7 Johann Georg, keurvorst van Saksen.

8 Lars Grubbe; zie over hem V, p. 432 n. 12.

9 Betreffende Schenkenschans zie no. 2241, p. 175 n. 1.

10 Frederik Hendrik.

11 Joachim Camerarius.

Lutetiae, 2/12 Octobris MDCXXXV.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Redd. A.^o 1635 10/20 Octobr.