Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5
(1966)–Hugo de Groot–
Auteursrechtelijk beschermd1890. 1633 november 12. Van G.J. VossiusGa naar voetnoot3.Hugoni Grotio S.P. Hamburgum. Quam afflixerit me casus hic tristissimus amisso filio carissimo DionysioGa naar voetnoot4 me etiam tacente, facile per te aestimabis, ut qui et illum non male et me cognitum habueris; eoque perspicias, quantum in eo praesidii fuerit ingravescenti et continuis laboribus ac vigiliis paulatim defetiscenti aetati meae. Nec possum non cogitare, quantum amiserint natu minores liberi mei, quorum ille studia ac mores paterno potius quam fraterno affectu moderabatur. De uxoreGa naar voetnoot5 quid dicam? cujus unus ille molestiam et aegritudinem idoneus erat detergere. Quid multis opus? omnes ejus obitum vehementer dolemus; non quidem ipsius causa, qui, ut vitam duxit, pietatis ac devotionis plenam, ita sancte in Domino obdormivit, sed nostri ipsorum gratia, qui in recenti adeo dolore fortasse paulo essemus infoelices minus, si infoelicitatem nostram minus intelligeremus. Et tamen cum cogito, quanto nunc meliori conditione sit filius Deumque esse, qui et dederit et abstulerit, eum optime perspexisse quid filio, quid mihi caeterisque expediret, illam quoque esse virtutem aliorum liberorum, ut poenitere eorum non possit, quin de plerisque vel potius omnibus optima maxima liceat sperare: plane, inquam, quoties haec cogito, ingratissimus quidem erga Deum fuero prorsus, nisi sic quoque mihi videar admodum foelix, dummodo grata mente sciam, divina agnoscere beneficia erga me et meos. Dabit, spero, Deus, ut magis et magis haec animo obversentur. Et credo a tristibus istis cogitationibus avertent occupationes, quae utinam non nimiae forent. Nunc unde subsidium in tali negotio foret, inde verius obruor. Non de studiis queror, quae moderari ipse possum, sed de tam multis, qui quotidie nunc consilium, nunc | |
operam requirunt meam. Nam vix e Lyceo nostro pedem extuli, cum interpellandi initium video, non finem, nisi quum ad coenam vocor. Quare interdum cogito mecum de veteribus Romanis, qui in Tusculanum, aut PompeianumGa naar voetnoot1 aliquod se abdebant. Ego id non possum, qui quotidie publico munere distineor. Sed ut possum, quando non ut volo, vel potius deinceps debeo, quod possum. Sic enim Deo visum. In Grammaticis exercitationibusGa naar voetnoot2 jam tribus mensibus cessatum, quia charta typographo deesset. Verum videtur jam redire velle ad ea, quae supersunt, absolvenda. Multo diutius si differat, non ante nundinas proximas lucem videant. Est mihi haec mora eo molestior, quia aetati huic alia conveniunt. Scies me jam Juris canonici doctorem factum. Publice enim cum ex EusebioGa naar voetnoot3 et veterum aliis enarrassem historiam ecclesiae usque ad concilium NicaenumGa naar voetnoot4, coepi de conciliis ipsis tractare, et jam enarravi canones concilii Nicaenum, AncyraniGa naar voetnoot5, NeocaesariensisGa naar voetnoot6; sed et IlliberitaniGa naar voetnoot7, quod in codice Graeco a JustinianoGa naar voetnoot8 confirmato desideratur. Vident nostri homines non paulo aliam fuisse faciem ecclesiae veteris quam nostrae. Vident et pontificii nec suas ecclesias ex amussim antiquis temporibus respondere, imo multa esse maximi momenti, ubi a veteribus sit recessum. Insolens et argumentum nostris terris eoque in magna hac urbe, numerosior conventus auditur hominum honestissimorum. Candidius et modestius haec tractare non poteram. Atque hanc laudem mihi omnes concedunt, etiam qui quaedam mallent praeterii; quo facilius aliis eant persuasum antiquos Patres in maximis, mediis, minimis, a partibus suis stare. Ego vero, ne CrabronesGa naar voetnoot9 irritem, quod verissimum est, subjicere soleo, assignatum historici munus esse: historiae autem animam esse veritatem eoque non videndum, quid horum vel illorum opinioni ac consuetudini sit congruentius. Sed sine partium studio exponendum, quid antiquis temporibus placuerit. Num vero ubique, an alicubi, an nusquam, ubi recessum, profectum quoque sit, id non esse hujus loci expendere, sed tamen rem utilem facturos, qui vetera tempora cum novis novaque antiquis componere volent et causas utrorumque expendere, ut ubi nos melius, gratulemur nobis, ubi veteres rectius, non nimirum deinceps ........ nobis. Videor autem mihi hoc modo apud non paucos non illud modo consequi, ut minus iis sordeat antiquitas, sed etiam veritatem fidei et pacis ac charitatis studium promovere non parum. Adfuit mihi ante paucos dies utriusque nostri amantissimus civis tuus Ver- | |
hoeviusGa naar voetnoot1, urbis nostrae medicus. Retulit autem, ut Ludovico HouwenGa naar voetnoot2, mercatori Amstelodamensi, cum Johanne GualtheriGa naar voetnoot3, mercatore Hamburgensi, controversia sit ex societate quadam oborta. Hic Ludovicus Houwen nihil aeque desiderat quam ut propter rerum humanarum incertum tandem ratio utrinque putetur; nisi enim id utroque superstite fiat, difficilius illud postea fore magnaque fortasse secum tracturum incommoda. Hamburgensis, quem dixi, est affinis D. Assueri MatthisiiGa naar voetnoot4, qui uxoremGa naar voetnoot5 apud vos duxit. Et constat omnibus Hamburgensem eum magno te loco, ut debet, habere. Quare cum sanctissimum sit inter Christianos paci studere et Ludovicus Houwenus, et ejus nomine medicus Verhoevius, obnixe me rogarunt, ut hoc negotium commendare tibi vellem. Putant enim, si paucis eum monueris, foeliciter hoc negotium confici posse. Cum hucusque pervenissem, medicus Verhoevius intervenit. Quare desinam, ubi unum hoc adjecero me sedulo inquisiisse de paedagogio, quale desiderabas. Sed nescio, an satis omnia hic voto possint respondere. Scio qui decem aut duodecim foeliciter instituat, sed in uno convictu habet neminem. Quare necesse esset, ut apud patruumGa naar voetnoot6 vel alium adolescentuli viverent. Alius est qui in victu octones aut plures habet, qui et ipse ab institutione commendatur. PalatiusGa naar voetnoot7 est aliquanto addictior zelotis, quae res effecit, ut paulo haererem; prima occasione patruum conveniam. Nunc demum intellectum mihi, ubi degat. Vale amplissime vir, et mei in sanctissimis precibus memor esto coram Domino ac conjugi dic salutem. Tuus totus,
| |
Amstelodami.
|
|