Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

[p. 137]

1849. 1633 juni 10. Van W. van Oldenbarnevelt¹.

Mijn Heer,

Ick hebbe uEd. den 7^en deser² over Antwerpen gescreven ende verwitticht het overgaen van Rijnberck; t'sedert heb ick die van den 19^en Mey ontfangen. Wat van Ursa minor³ sal vallen moet haest voor den dach kommen. Hyades⁴ consideratiën sijn seer goet dan ick bemercke, dat de gansche werrelt meer met ongerijmde opiniën geregeert wert als anders ende dat het particulier meer wert gebruyckt, als om het gemeenebest te vorderen, deene om ambitie van staet, de anderen om goet. Veele willen niet anders begrijpen ofte Taurus⁵ wert ten hoochsten door Ursa minor geledeert, al sien sij voor haer oogen dat alles wat Aries⁶ voorneemt geluckt iae selver tegen gevoelen van al de werrelt. Niemant hadde hier gedacht dat Rijnberck soo weynich soude geresisteert hebben ende wert den gouverneur⁷ niet gepresen, maer wel gelaeck. Argo⁸ heeft wt Deltoton⁹ aen Lyra¹⁰ seer achterdeelijck voor hem gescreven te vooren wiert voor een heel goet soldaet gehouden, iae voor een van de beste. Pleiades¹¹ hadde wel aen Euridanus¹² geseyt, dat het niet langer houden soude, maer sulcke pronosticatiën sijn beter onder een vrient als anders. Pleiades seyt noch tensij Perseus¹³ thuys komt al haest dat hij wel ongeluck onderweech soude mogen hebben. Het is seecker dat Aries niet wel en staet bij Canis major¹⁴, maer op het volck van Cancer¹⁵ is geen reeckeninge te maecken. Lepus¹⁶ komt daegelijcks in meerder verachtinge, geeft daer groote reden toe, maer Lyra verschoont hem seer, soo wt discretie alsmede wat vermaekt sijnde met sotticheyt¹⁷. Men seyt hier, dat monsieurs¹⁸ volck Stevenswaert geplundert hebben int nemen van gelt ende silverwerck, dat een seer goede somme soude sijn, doch daer komt graef Herman van den Berch¹⁹ quaelijck mede toe. Dat Deltoton soo haest sijn schult niet betaelen sal, gelove ick wel, als mede dat de wijste bij Ursa minor best sal vaeren, maer kan niet bevinden, dat

1 Hs. Amsterdam, U.B., coll. RK., A 4 z. Eigenh. oorspr. Gedrukt Kroniek Hist. Genootsch. Utrecht 1873, p. 495.

2 No. 1848.

3 Bestand.

4 Grotius.

5 Spanje.

6 Frederik Hendrik.

7 Alexander Sybrecht van Diestorff; hij gaf op 2 juni 1633 Rijnberk met bijbehorende forten bij capitulatie over.

8 Philips Karel, prins van Aremberg, hertog van Aerschot; zie no. 1800, p. 78 en n. 7 aldaar.

9 Holland.

10 De infante Isabella.

11 Willem van Oldenbarnevelt zelf.

12 Louis François Verreycken.

13 Francisco de Moncada, graaf van Ossona, markies van Aytona; zie III, p. 466 n. 2.

14 De Richelieu.

15 Frankrijk.

16 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans; hij hield zich op in de Zuidelijke Nederlanden.

17 In de tekst in code: r n u 28 k d g 14 32 u.

18 Gaston van Orléans; zie boven n. 16.

19 Herman Frederik graaf van den Berg, heer van Goor en Stevensweert (geb. omstr. 1610), zoon van graaf Hendrik van den Berg.

[p. 138]

Aquila¹ die sal sijn, noch min Taurus, want Hyades soude verwondert sijn te hooren de slechte discoursen, die der omgaen in stuck van negotie². Hoewel het mede buyten Pleiades verstant is, niettemin kan hij wel mercken wat fondament het heeft.

De koninginne-moeder³ hadden den koninck⁴ een edelman gesonden adverterende haere indispositie; den koninck heeft een ander gesonden haer besoecken.

Dusverre gescreven hebbende bekomme ick die van uEd. van den 28^en Mey, doch is mij van Antwerpen gesonden, hoewel uEd. scrijft over Corona⁵ gesonden te hebben. Mijn dunck, dat aen beyden sijde het point van reputatie aengaende Farnabucq sooveel hapering niet behoorde te maecken. Als men maer met ijver de saecke meenden, men soude wel expedienten van accomodatie vinden, tsij door autoriteyt, tsij door redelicheyt, ende Hyades voorslach is wel considerabel. Waerender sulcke onder de gedeputeerde van beyde sijde, het soude soo lange niet aengelopen hebben. Maer het is soo verre gekommen, dat naulijcks eene bijeenkompste geschiet sonder malcanderen te picqueren: seecker teycken, dat sij sulcke besongnes niet gewoon sijn.

Van de Engelsche daermede te bemoeyen sal Aries nimmermeer toestaen, sijnde altijts tegens sijn humeur geweest vreemdelings over Ophinchus⁶ saecken te gebruycken.

Den cardinael van Spangnien⁷ is noch in Italiën ende gelove niet sijne kompste in dese quartieren soo haest sal sijn. De goede receptie van Savoye⁸ ende Genua geeft ombragie aen Vranckrijck.

Men hout hier voor seecker, dat Hamelen gesecoureert is ende dat Lunenburch⁹ geslaegen is.

Meer niet, dan dat ick blijve,

Mijn Heer,

UEd. ootmoedichste dienaer,
G.d.B.

1 Brussel.

2 In de tekst in code: o f h n 28 18 14.

3 Maria de Medici; vgl. no. 1840, p. 127 n. 10.

4 Lodewijk XIII van Frankrijk; de bewuste edelman was de heer De La Roche; vgl. no. 1850, p. 140. Avenel, Lettres du Card. De Richelieu noemt verschillende dragers van die naam; misschien is de bedoelde de t. 4, p. 363 n. 3 genoemde Sieur De La Roche de Saint-Génié, van wie mij verder geen bijzonderheden bekend zijn. Men vergelijke voor de verdere pogingen van Maria de Medici en de reacties van de koning daarop eveneens Avenel, op. cit. t. 4, nos. CCLXXIII (pp. 527 vv.) en CCLXXIV (pp. 531 v.).

5 Misschien Keulen.

6 De hertog van Neuburg, Wolfgang Wilhelm?

7 Don Fernando; zie IV, no. 1652, p. 412 n. 11.

8 Vittorio Amedeo.

9 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneberg (1582-1641). Hij begon gesteund door de Zweden op 14 maart 1633 de belegering van Hameln, trok de regimenten van keizer Ferdinand II, die zich tot ontzet van de stad hadden verenigd, tegemoet en versloeg deze volkomen op 28 juni 1633; kort daarna, op 3 juli, gaf Hameln zich over.

Den 10 Junij 1633.

Adres (met andere hand): Aen Men Heere Men Heere de Groot etc. tot Hambourge.

In dorso schreef Grotius: 10 Iunij 1633. Stoutenburg. Ont. 22 Iuni wel gesloten.