Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1545. 1630 october 4. Aan Willem de Groot⁴.

Vehementer miror, miror inquam vehementer, me post tot percunctationes non posse scire, quid fiat de Iure belli ac pacis⁵. Impediturne evulgatio, an ipse librarius⁶ alia agit aut quid rerum est? Interpellor quotidie et quod dicam non habeo. Hoc igitur primum sit.

Nunc ad literas tuas, mi frater, datas 23 Septembris venio. Multum refert, quo casurae sint hae molitiones ecclesiasticorum; nam proceribus aut vincendum aut serviendum in perpetuum. De toto imperio agitur. Volunt ipsi in magistratus censuram exercere, ipsorum judiciis eximi cupiunt. Hoc jam plus est quam ex aequo incedere. Non omittes, spero, cum admonitione per amicos, qui primi venturi sunt mittere annotata ad gravamina quae vocant⁷. Tileni⁸ cogitationes satis extemporarias, quia in festinatione momentum erat non leve, puto jam videris.

Groningani sapiunt. Quid vero Frisii? an quam domi defendunt auctoritatem foris opprimunt? De Petro nostro⁹ beas me; pergat modo, nos illi non deerimus. Scire cupiam, an Cunaeus¹⁰ perfectam aut affectam habeat emendationem, interpretationem, et illustrationem Iosephi, quam diu ab illo promitti intelligo, aucupandae famae, an serio, discere exopto. Petavius jesuita in editione Iuliani in illius

4 Gedrukt Epist., p. 833.

5 De Amsterdamse herdruk van 1631; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 567.

6 Willem Jansz. Blaeu; zie n^o. 1541, p. 264 n. 18.

7 Zie Knuttel, Pamfl. n^os. 4063 en 4073.

8 Zie Knuttel, Pamfl. n^o. 4067.

9 Zijn zoon Pieter, die voor zijn studie in het vaderland verbleef; vgl. n^o. 1527, p. 241 n. 5.

10 Petrus Cunaeus - van der Cun - (1586-1638). De voltooiing van zijn commentaar op Flavius Josephus heeft de dood hem verhinderd. Wellicht daarom heeft hij het tijdens zijn laatste ziekte doen verbranden; men zie Flavii Josephi Quae reperiri potuerunt Opera Omnia Graece et Latine ... Omnia collegit, disposuit, & post Jo. Hudsonum ad Codices fere omnes, cum impressos, tum manuscriptos, praecipue Lugduno-Batavos, diligenter recensuit, Notasque passim suas, & quinque in fine Indices adjecit Sigebertus Havercampus; Linguae Graecae, Historiarum & Eloquentiae Professor, in Academia, quae Lugduni est, Batava. Tomis Duobus. Amstelodami Lugd. Bat. Ultrajecti apud R. & G. Westertenios Sam. Luchtmans Jacobum Broedelet M.D. CC.XXVI, I Praefatio, p. 8: ‘Petri Cunaei laboriosa commentatio, repetita saepius lucerna evigilata, voracibus flammis, ipso quidem volente & coram jubente domino, absumta est. Quum etenim Clarissimum illud Academiae nostrae Lumen, quae ultima ipsi fuit gravaretur aegritudine, sentiretque sibi vitae lucem, se cito defuturum; captata occasione quum iuxta focum forte decumberet, neptem suam iussit certum chartarum fasciculum (quo videlicet omnia quae ad Josephum adnotaverat comprehendebantur) ex museo suo adferre, atque allatum coram oculis suis igni injicere; quod ita factum ex Amplissimis doctissimi istius Viri nepotibus intellexi.’

[p. 271]

veterem praefationem invectus est¹. Nuper in sermonibus cum Bignono² dixi vidisse me aliquando Dialecticam Stoïcorum, editam in octavo³, in Germania ut puto, sed editoris nomen exciderat. Eum librum, sicubi reperire poteris, mihi eum velim mittas in gratiam viri, cui debeo plurimum.

Marchio Spinola⁴ haud dubie Genuae exspiravit. Imperat ejus loco Marchio Sanctae Crucis Hispanus⁵, et, ut puto, oppidum Casale tenet. Arcem Toirasius⁶ usque ad exitum induciarum, quae tandem acceptae sunt ab Hispanis. Nulla spes videtur eam servandi, si pax coëat, quod omnino futurum videtur. Multi exspectant, ut sequantur munimenta, aut eam ad tempus Imperator⁷ teneat. Rex aegrotavit duplici tertiana et convaluit sudore.

Vale, mi frater, cum amicis omnibus.

4 Octobris 1630.

Curandae posthac literae ut nunc factum per Bunckium⁸ donec redierit Langeracensis⁹. Tunc videbimus. Doce me quid agatur in negotio ecclesiastico Rotterodamensi et siqua acta exstant, ea quoque data occasione quaeso transmitte. Borrii historiam Silvaducensem¹⁰ simul exspectabo.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

1 Dionysius Petavius - Denis Petau - (1583-1652). In Cunaeus' befaamde Sardi Venales. Satyra Menippea in huius seculi homines plerosque inepte eruditos Petrvs Cvnaevs scripsit. In fine seorsum addita est ex eiusdem interpretatione D. Jvliani Imperatoris satyra in Caesares Romanos, 1612, bevindt zich laatstgenoemde werk bijgebonden onder de afzonderlijke titel: D. Jvliani imperatoris Caesares, siue satyra in Romanos imperatores: interprete Petro Cunaeo. In limine est eiusdem Praefatio in Iulianum. Op deze Praefatio in Ivlianum ad Amplissimum virum Nicolavm Zeistivm, Leidensivm syndicvm moet Petavius dus hebben afgegeven. In de uitgave van 1630: ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΤΑ ΣΩΖΟΜΕΝΑ Jvliani Imp. Opera, qvae qvidem reperiri potvervnt, omnia. Ea vero partim antehac edita, partim nunc primum e manuscriptis eruta, & ad horum fidem accuratissime castigata, Graece, Latineque prodeunt, cum Notis. Parisiis, Sumptibus Sebastiani Cramoisy M.DC.XXX heb ik de bedoelde verwijzing echter niet gevonden.

2 Jérôme Bignon; zie over hem III, p. 154 n. 5.

3 Ik heb het boek niet kunnen vinden.

4 Ambrosio, markies van Spinola, was op 25 september 1630 te Castelnuovo di Scrivia, in de omgeving van Casal, gestorven.

5 Don Alvaro de Bazan, marqués de Santa Cruz.

6 Jean de Saint-Bonnet, seigneur de Toiras (1585-1636), sedert 1629 gouverneur van Casal; zie over hem ook III, p. 158 en n. 5 aldaar.

7 Ferdinand II.

8 Niet geïdentificeerd.

9 Gideon van den Boetzelaer, ordinaris gezant te Parijs; Grotius zond zijn brieven vaak met de diplomatieke koerier mee.

10 Pieter Christiaansz. Bor (1559-1635) gaf in 1630 te 's-Gravenhage uit zijn Gelegenheyt van 's Hertogen-Bosch, vierde hooft-stad van Brabandt, haar oorspronck, fundatie ende vergrootinge, verscheiden hare belegeringen, ende eyndlijcke overwinninge, verrassinghe ende inneminghe van Wesel ende meer andere geschiedenissen des jaers 1629.