Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1513. 1630 juni 2. Aan G.J. Vossius¹⁰.

Literae mihi tuae¹¹, doctorum et amicorum praestantissime, non jam dicam

10 Gedrukt Epist., p. 87; Ep. eccl., p. 749. Antw. op n^o. 1490.

11 N^o. 1490.

[p. 221]

solatio - nam ego cum Theseo νῦν ἀμβλύς εἰμι ϰαὶ ϰατηϱτυϰὼς ϰαϰῶν¹ -, sed vere voluptati fuere non una sui parte. Nam Britanniam primum mecum sentire² gaudeo, id est scire, quid sit Vossius, et ea tibi contigisse propter quae invidearis, tum tibi gratulor, tum vero placet et hoc quod ὁ φϑόνος antiquum obtinet.

τὸν αἱϱετιστὴν ὄντα τῶν αὐτοῦ τϱόπων.
λυμαίνεται μάλιστα διὰ παντὸς συνών³

Sane praeter commoda, quae tibi inde evenerunt, honos ille eximius est et quod sciam nisi tibi ac Petro Molinaeo⁴ externorum habitus nemini. Id vero est quasi Corinthi civitatem meruisse. In eo quoque de Salmasio⁵ quod scribis agnosco te tibi esse semper similem, plenum candoris, plenum bonitatis, alienum ab illo vitio, quod olim Herodoto, hodie vero nimium multis adscribi potest. Meretur sane viri illius et virtus et summa eruditio, ut ad eum ornandum conspirent omnes non modo qui intelligunt literas, sed et qui videri volunt intelligere.

De me quod optas an optandum sit, nescio. Patria mihi sunt parentes, cognati, amici, tu tuique similes, quibus adesse me affectu in me ac memoria mei non dubito. Illos, quorum Hollandia noverca est, conspicere non est quod valde desiderem. Et scis humani ingenii eum esse morem odisse quem laeseris. Quare ut ab illis aequi aliquid exspectem, qui nos haud iniquos futuros, si praemia de publico aliqua sperassemus, tam indignis modis tractarunt, vix a me impetro. Interim libri nostri non desinunt bene de bonis mereri, malis vero etiam invitis quis fuerim, quis sim ostendere.

Ad Institutiones tuas Oratorias⁶ venio, ad quas recte laudandas opus esset tali artifice, qualem ibi formas. Legi ferme totos, non continuo, sed per intervalla, quo melius ad intimos animi sensus voluptas semper recens ac vivida penetraret. Non modo nihil omissum, quod doceri debeat, comperi, verum etiam jucundissima interponi exodia, tanquam cibi salubris suavissima condimenta. Et sane cum res sit per se tetrica, exactus ille ordo et curiosae distinctiones, quam exigunt disciplinae, usui est interspergi nonnulla e floriferis Musarum saltibus. Tibi vero quas agam

1 Euripides, Phrixus fragm. 818,5; zie Evripidis Tragoediae ex recensione Avgusti Navckii. Volvmen III Evripidis Perditarvm Tragoediarvm Fragmenta. Bibliotheca Scriptorvm Graecorvm et Romanorvm Tevbneriana. Lipsiae, in Aedibus B.G. Teubneri MDCCCLXIX, p. 230.

2 Vossius was tot kanunnik van de kerk te Canterbury benoemd met vergunning om de inkomsten daaraan verbonden buitenslands te genieten.

3 Philemon, bij Stobaeus titulus XXXVIII, p. 222 init.; zie ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΤΟΒΑΙΟΥ ΑΝθΟΛΟΓΙΟΝ Joannis Stobaei Florilegium ad manuscriptorum fidem emendavit et supplevit Thomas Gaisford, A.M., vol. II Oxonii E Typographeo Clarendoniano MDCCCXXII, p. 58; in de editie van Grotius, Dicta Poetarvm, qvae apvd IO. Stobaevm exstant Emendata et latino carmine reddita ab Hvgone Grotio Accesserunt Plutarchi et Basilii Magni de usis Graecorvm Poetarum libelli Parisiis Apvd Nicolavm Bvon MDCXXIII (Ter Meulen-Diermanse, n^o. 458), p. 149.

4 Pierre Dumoulin (1568-1658); hij was in 1615 door Jacobus I uitgenodigd naar Engeland te komen, waar hij luisterrijk werd ontvangen en een prove ontving. Naar Frankrijk teruggekeerd begaf hij zich na een kort verblijf te Parijs naar Sedan, vandaar reisde hij in 1623 ten tweede male op verzoek van de koning naar Engeland; hij kreeg er een woning en een jaargeld. Na de dood van Jacobus in 1625 keerde hij naar Frankrijk, naar Sedan terug.

5 Zie hierover n^o. 1490, p. 178.

6 Gerardi Joannis VossI Commentariorum Rhetoricorum, sive Oratoriarum Institutionum libri sex, ita tertiâ hac editione castigati, atque aucti, ut novum opus videri possint. Lugduni Batavorum, Ex Officinâ Ioannis Maire 1630.

[p. 222]

gratias, primum pro dono, deinde quod, ut nostri et te memorem ostenderes et memores alios faceres, occasiones non arripuisti, sed ultro quaesivisti idque istis temporibus. Veniebat illud in mentem:

Hunc Nero damnavit, sed tu damnare Neronem

Ausus es¹.

Ad haec etiamsi peculiariter me consolandum suscepisses, nihil melius dicere poteras iis, quae de contemnendo exsilio attulisti. Sunt quidem haec publici juris, sed non minus Deo pro sole debeo, quod eum et alii mecum vident.

Petro meo² ut nihil accedat, illud satis magnum ad studia incitamentum erit tui tuorumque liberum conspectus. Quando tam idoneus judex ingenium ipsi non deficere arbitraris, superest, ut labore compenset corporis damnum, ὀϱϑοποδῶν εἰς τὴν τής ἀϱετῆς ὁδόν³. Tuo Francisco⁴, Φεϱωνύμῳ ejus viri⁵, cujus ego memoriam maxime veneror, adeptam legum lauream gratulor optoque per tritum mihi iter meliore fortuna incedat. Aequum fuit in Silvaeducis labore ei me concedere, qui et rei spectator fuit et invitatus ab his qui multum possunt, et qui merito sperare debeat sibi nec operam nec oleum periturum⁶. Nobis abunde erit in quo nos exerceamus. In eo quoque juvabit amicorum audire consilia, quos inter tu principem locum jam olim tuo jure, nunc etiam recentibus beneficiis obtines.

Tibi, matronae tuae⁷ ac liberis, ego mecumque mea sospitatrix et quod domi est sobolis omnia exoptamus, quae exoptari jus fasque est.

Lutetiae. Postridie Cal. Iunias 1630.

Distuli mittere has literas in abitum hinc Bellimontii⁸, qui multum retinet tui; dignus profecto, quem ames, vel quia te, vel quia tecum virtutem et literas amat.

Tuus
H. Grotius.

1 Marcus Valerius Martialis, Epigr. VII, 44, 3 v. Het citaat slaat op de verbanning van een vriend van Seneca Jr., Caesonius (of Cerennius) Maximus, door keizer Nero. Hij werd daarbij vergezeld door de in dit fragment door Martialis geprezen Quintus Ovidius.

2 Grotius tweede zoon Pieter bevond zich voor zijn studie in het vaderland; hij had een lichaamsgebrek: hij was nl. mank. Zie n^o. 1490, p. 179 n. 4.

3 Vgl. N.T. Gal. 2, 14: ὅτι οὐϰ ὀϱϑοποδοῦσι πϱὸς τὴν ἀλήϑειαν.

4 Franciscus Junianus Vossius (± 1608-1645). Hij had zich op 18 augustus 1621 op 14-jarige leeftijd te Leiden doen inschrijven.

5 Franciscus Junius - François du Jon - (1545-1602), met wiens dochter Elisabeth Vossius in tweede echt gehuwd was.

6 Dit doelt, dunkt mij, op Gelegentheyt van 's Hertogen-Bosch, vierde hooft-stad van Brabandt, haar oorspronck, fundatie ende vergrootinge, verscheiden hare belegeringen, ende eyndlijcke overwinninge, verrassinghe ende inneminghe van Wesel ende meer andere geschiedenissen des jaers 1629, 's Gravenhage 1630, van Pieter Christiaansz. Bor, die - mede op voorstel van Grotius zelf - in 1615 gecommitteerd werd ‘omme sijne historie, - zijn Oorspronck, begin ende aenvang der Nederlantscher oorlogen, beroerten ende burgerlijcke oneenicheden, Waerachtige ende historische beschrijvinghe, Utrecht 1595, voortgezet met Van de Nederlantsche oorloghen ... geduerende den gouvernemente van den hertoghe van Alba ... waerachtighe ende historische beschrijvinghe, Utrecht 1601 - op den voet bij hem begost, te amplieeren, ende voorts op deselve wijse in 't beschrijven van de saecken in de landen van Hollandt ende Westvrieslandt, en haere gebuuren, by dese tijden gepasseert, te continueeren ...’; vgl. echter ook n^o. 1622, p. 381 en n. 1 aldaar. Voor het spreekwoord: operam et oleum perdere vgl. bijv. Plautus, Poen. 332.

7 Vossius' tweede vrouw Elisabeth Junius.

8 De zoon van Simon van Beaumont, Aarnoud; vgl. n^o. 1424, p. 100.