Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

[p. 184]

1492. 1630 april 18. Aan Willem de Groot¹.

Ex tuis, quas 8 dedisti Aprilis, mi frater, literis disco illa de Hornanis² et Medaeo³. Esse Hollandos tam stultos ut jura magistratuum perpetuis eorum adversatoribus subjiciant dijudicanda, mirarer, nisi haec essent mala manentia ἐϰ τῆς μεταμοϱφώσεως. Quid nostri meruere, cur deteriori causa sint quam Genevenses, quam Helvetii. Inquire quaeso, an Moersbergius⁴ de reditu nihil moliatur. De nostra lite⁵ quid? De Phaenissis⁶ placet quod scribis. Multum flagitantur. Velim et Iansonium⁷ moneri, ut, simul editus fuerit liber de Iure belli et pacis⁸, exemplaria mihi promissa in Galliam mittat demtis sex, quae apud vos maneant pro te, patre, tribus Reigersbergiis⁹, Vossio. Mousterium¹⁰ ex quo tuas accepi non vidi. Credo eum non tam laborare ex oculis quam plus aliquantum perspicaciae ex isto medicamento sperare, quam vim an habeat tu melius intelliges. Ego etiam, ubi ad me venerit, an aliqua gravior eum causa impellat, sciam. De Casaubonianis literis¹¹ rogo memineris. De Berckelio¹² video vera te conjectare. Vivit ut dicis nec aliud illum a nobis retinet et promisit se venturum, modo tam longam absentiam excusatam habeamus, in quo satis erimus faciles; sed quominus illum ad vitam honestiorem moneamus, impetrabile non est.

Ad ea, quae vobis proposuerat Alpha togatorum¹³, dixi nuper, quid responderi speciose possit. Nunc et aliud addo. Saepe, ut Augustinus dixit¹⁴, priores synodos a posterioribus correctas, ut Ephesina, λῃστϱιϰὴ quae dicebatur, a Chalcedonensi¹⁵. Posse et nunc auctore Britanno, Dano, Suedo¹⁶ conventum cogi ad pacem omnium protestantium, qua facta nostrae controversiae silebunt. Nam si cum plenis lutheranis transigatur, nihil manebit certaminis cum remonstrantibus, id est semilutheranis. Scis enim ab omnibus protestantium academiis in Germania damnatos Dordrechtanos canones eamque nunc praecipuam esse dissidii causam intermo-

1 Gedrukt Epist., p. 827.

2 Op welke gebeurtenissen te Hoorn dit betrekking heeft, is mij niet bekend.

3 Niet geïdentificeerd.

4 Adolf van Waal, heer van Moersbergen; zie III n^o. 1183, p. 180 n. 10.

5 Het proces betreffende Grotius' verbeurd verklaarde goederen.

6 Euripidis tragoedia Phoenissae, Emendata & Latina facta: Parijs 1630. Ter Meulen-Diermanse, n^o. 496.

7 De Amsterdamse uitgever en cartograaf Willem Jansz. Blaeu.

8 De herdruk verscheen te Amsterdam bij Blaeu in 1631; Ter Meulen-Diermanse, n^o. 567.

9 Nicolaes, Johan en David van Reigersberch.

10 De schilder Daniel Dumoustier.

11 Zie n^o. 1376, p. 19 n. 5.

12 Zie n^o. 1487, p. 176 n. 1.

13 Nicolaas Cromhout; zie n^o. 1491, p. 182 en n. 1 aldaar. De woorden: ‘dixi nuper’ doelen op hetgeen Grotius in n^o. 1491 over het concilie van Chalcedon zegt.

14 Augustinus, De Baptismo contra Donatistas II, 3 (Migne, Patr. Lat. XLIII, kol. 128 v): ‘et ipsa concilia, quae per singulas regiones vel provincias fiunt, plenariorum conciliorum auctoritati, quae fiunt ex universo orbe christiano, sine ullis ambagibus cedere: ipsaque plenaria saepe priora posterioribus emendari’. Ibid. II, 9 (Migne, Patr. Lat. XLIII, kol. 135): ‘Nam et concilia posteriora prioribus apud posteros praeponuntur, et universum partibus semper iure optimo praeponitur’.

15 Gehouden resp. in 431 en 451.

16 Karel I, koning van Engeland; Christiaan IV, koning van Denemarken; Gustaaf II Adolf, koning van Zweden.

[p. 185]

riente prope apud omnes Ubiquetario dogmate¹. Sane qui hic sunt pastores id fieri valde exoptent.

Rex abit Divionem, ubi motus nondum considere, et aliae civitates Andegavum, Salmurium, Laodunum, incipiunt moveri ob nova onera; quae omnia et libelli in cardinalem² ut talium auctorem faciunt, ut pax Italica brevi exspectetur. Et dicitur nuntius pontificis Pancirola³ jam pene confecisse negotium.

Frater regius⁴ nunc apud regem est sequestrata interim in monasterio Arenetensi virgine Mantuana⁵. Inde huc venit vix ulla spe de matrimonio.

Amici omnes et nostri te salutant, etiam Rigaltius⁶.

18 Aprilis 1630.

Tui amantissimus frater
H. Grotius.

1 Dit betreft de Ubiquiteitsleer of de leer der Alomtegenwoordigheid. Luther leerde nl. dat de aanwezigheid van Christus in de Eucharistie niet tot stand kwam door transsubstantiatie, maar doordat Christus, ook naar zijn Lichaam, deelde in de Alomtegenwoordigheid van de Tweede Persoon der Drieëenheid.

2 De Richelieu.

3 Gio Giacomo Panzirolo (1574-1657), herhaaldelijk belast met diplomatieke zendingen in Italië, Duitsland en Spanje; hij werd eerst nuntius in 1642 en wel in Spanje.

4 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

5 Maria Louisa Gonzaga; zie III n^o. 1200, p. 206 n. 6.

6 Nicolas Rigault; zie III, p. 188 n. 2.