Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1163. 1627 augustus 13. Aan Willem de Groot¹⁰.

Facis pro solita tua bonitate, mi frater, quod me rerum, quae apud vos aguntur, ignarum esse non sinis. Recepi tunc et quas 18 Iulii¹¹ et quas Calendis Augusti dederas.

Perplacet decretum de navibus, quae non proxima tantum, sed et longius absita maris observent. Grolae obsidio ut ex voto succedat opto, saltem ut hac in parte sublevetur res nostrorum ab amicis prope omnibus deserta.

Anglos Redani insulam jam tenere si non fama didicisti ex hoc regis edicto¹² intelliges. Defenditur a Gallis in insula eadem castellum Sancti Martini¹³, famem

10 Gedrukt Epist., p. 797. Antw. op n^o. 1160.

11 No. 1160.

12 Zie Mercure François XIII, p. 845.

13 Hiervan is ook in de volgende brieven herhaaldelijk sprake.

[p. 153]

magis obsessae multitudinis quam armorum eventus sperantibus Anglis, qui ad sex mille esse dicuntur, cum in castello sint bis mille admodum. Non ita clausum est Anglicis navibus mare, ut non scaphae duae victum ferentes per depressa penetraverint, cum spe eadem saepius pari successu audendi. A Sabaudo¹ multum erat metus, quia copias satis magnas habet et secum comitem Suessionensem² infensum huic aulae: sed minuit hunc terrorem dux regi auxilia sua offerens.

Dani negotium tum in numeranda ipsi pecunia, tum in milite conscribendo tarde procedit, quo magis et ipse et alii principes pacis cum Anglo suasores sunt et operam pollicentur contra faces ingerente Hispano, cujus negotium agunt etiam qui minime id cupiunt.

Argentorati Leopoldus³ firmat res caesaris occupandae Galliae occasionem in usus suos rapiens. Deliberatur hic de legatione splendidiore ad nostros mittenda, ne et ipsi augeant Galliae mala. Spero, si quis eo iturus est, nostris rebus minus iniquum fore, quam is fuit, qui nunc reditum ultro dicitur postulare⁴.

Transeunte hac nuper Berchio⁵ vidit me is, qui pastor⁶ familiae ipsius fuerat. Narrabat se habere ἀνέϰδοτα quaedam magni illius Pauli Servitae⁷. Inter caetera scriptum breve de Arcanis Papatus⁸, quod si ipse non est editurus mihi describi pervelim.

Si qua cum Anglis invenitur pacis ratio, recalescent hic consilia de longinquis navigatibus. Ego ut, si qua in re consular, parata habeam, quae opus est, oro te per uxorem⁹

1 Carl'Emanuele, hertog van Savoye.

2 Louis de Bourbon, graaf van Soissons; zie n^o. 1094, p. 66 n. 12.

3 Aartshertog Leopold Wilhelm van Oostenrijk (1625-1662, geb. 1614), bisschop van Straatsburg.

4 Charles d'Espesse; zie II, p. 334 n. 3.

5 Johan Matthijsz. Berck (1565-1627), sedert 1622 gezant te Venetië; hij keerde ziek naar het vaderland terug en overleed op 17 augustus; zie II, p. 250 n. 5.

6 Andreas Colvius (1594-1671); hij werd na zijn terugkeer in het vaderland leraar bij de Waalse Kerk. Als wis- en natuurkundige genoot hij vermaardheid. In 1651 deed hij te Rotterdam een latijnse vertaling van Paolo Sarpi verschijnen: Historia Inquisitionis P. Paoli Veneti, Cui adjuncta est Confessio Fidei, quam ex Italica lingua fecit A. Colvius. Daarvan verscheen in hetzelfde jaar te Utrecht een Naderlandse vertaling: De Historie van de Inquisitie ende in 't bijzondere, hoe desevle in het gebiedt van Venetien onderhouden wordt, voor desen bijeengestelt door den eerwaardigen Vader Paolo Servita.

7 Fra Paolo Sarpi, serviet, Venetiaans historicus (1552-1623). Na te Rome enige jaren (1585-1588) zijn orde gediend te hebben als professor, provinciaal en procureur-generaal keerde hij naar Venetië terug. Hij schreef tegen de paus en de katholieke Kerk zijn beroemde Istoria del Concilio Tridentino di Pietro Soave Polano, dat eerst in 1619 en vervolgens in 1629 verscheen.

8 Een onvoltooid werk van Paolo Sarpi; zie G.D.J. Schotel, Kerkelijk Dordrecht. Eene bijdrage tot de Geschiedenis der Vaderlandsche Hervormde Kerk sedert het jaar 1572. I. Utrecht 1841, p. 321 (n. 2 van p. 320).

9 Maria bevond zich nl. in Holland. Van de genoemde boeken vindt men de meeste vermeld in P.C. Molhuysen, De Bibliotheek van Hugo Grotius in 1618 in Mededeelingen der Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, Afdeeling Letterkunde. Nieuwe Reeks, Deel 6, No. 3. Amsterdam 1943: Decisiones Rotae Genuensis, n^o. 79; Consulato del Mare, n^o. 205 - zie ook Jacques-Charles Brunet, Manuel du Libraire et l'Amateur de livres II⁵, Paris 1861, kol. 234/5-; Statuta Angliae, n^o. 34 - zie ook Brunet, Manuel du Libraire V⁵, Paris 1864, kol. 517 -; Dictionarium Italicum, n^o. 216; Dictionarium Anglicum, no. 201; De Zeerechten, n^o. 335; De Handvesten in Keulen na Amsterdam, n^os. 322 en 324; voor Placcaten en Ordonnantiën van Gelderland, Utrecht, Overyssel, Vriesland, Groningen zie Catalogus van Boeken in Noord-Nederland verschenen van den vroegsten tijd tot op heden. Samengesteld door de tentoonstellings-

[p. 154]

⁹, aut siquis alius huc venit, mihi mittas haec, quae puto esse in

9 commissie der nationale tentoonstelling van het boek, juni-augustus 1910. Uitgave van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels. 's-Gravenhage 1911, IV kol. 33 v., 114 v.

[p. 154]

pauperrima nostra supellectile libraria: Decisiones Rotae Genuensis cum accessionibus; Consulato del Mare; Statuta Angliae; Dictionaria Hispanicum, Italicum, Anglicum; De Zeerechten; De Handvesten in Keulen na Amsterdam; Placcaten en Ordonnantiën van Gelderland, Utrecht, Overyssel, Vriesland, Groningen; Peckius de re nautica¹, Leges Graecae de rebus nauticis, rusticis, militaribus in 8. Ad haec velim adjungas: Logica Molinaei², Metaphysica et Physica Iacchaei³. Puto esse etiam in meis schedis congeriem eorum, quae ad res naufragorum pertinent; eam addi velim. Incidit enim nuper nobilis questio, in qua ferme omnes periti horum se occupant.

Placet quod de libris scribis de Veritate religionis Christianae⁴. Exemplaria exspectant hic amici, praesertim is, cujus in gratiam operam hanc suscepi, Bignonus⁵. Sed de Phoenissis⁶ quidem rogo memineris. Si ibi nemo avidus est, erunt hic qui pro beneficio accipient. Sed ego nostrates praelatos cupio.

Vale, frater optime, cum parentibus, uxore⁷, sorore⁸, marito ejus⁹ aliisque cognatis et amicis. 13 Augusti 1627.

Tuus ut fratrem decet
H. Grotius.

1 Petrus Peckius (1529-1589), professor te Leuven, was een der eersten van de nieuwe tijd, die zich bezig hield met het zeevaartrecht. Hij schreef: Commentaria in omnes pene juris civilis titulos ad rem nauticam pertinentes. Lov. 1556.

2 P. Molinaei Elementa Logices. Lugd. Bat. 1596, een boek, dat binnen weinig jaren 13 uitgaven beleefde. Grotius had Molinaeus' lessen in de logica te Leiden gevolgd. Zie over hem n^o. 1166, p. 158 n. 10.

3 G. Iacchaei Institutiones Physicae. Lugd. Bat. 1615 (als editio auctior et emendatior herdrukt in 1624) en van dezelfde Primae philosophiae institutiones (geschreven op aandrang van Grotius). Lugd. Bat. 1616, 1640. Iacchaeus (omstr. 1578-18 april 1628) was professor te Leiden; zie ook p. 115, n. 2.

4 Zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 944 en opm.

5 Jérôme Bignon (1589-1656), vermaard Frans jurist. Hij publiceerde reeds op zeer jeugdige leeftijd en was in 1626 advocatus regius bij het parlement van Parijs geworden. Zie voor Bignons dankbrief n^o. 1190.

6 Zien n^o. 1082, p. 57 n. 17.

7 Alida Graswinckel.

8 Adriana.

9 Frederik van Losecaat.