Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

[p. 13]

1052. 1626 januari 28. Van Hero van Inthima¹.

Praemissa promptissimorum meorum officiorum oblatione, amplissime, doctissime et celeberrime vir iurisconsulte et poeta insignis, ante paucos menses Amstelrodami litem cum comite Emdano² super arresto injectis quibusdam tormentis bellicis, aliis argenteis monumentis - quae partim ipse comes Embdanus salvandi, partim comes Mansfeldicus³ sui proprii compendii amore eo transferri curasset - peracturus aliquandiu commoratus fui, quotidianis occupationibus interea vacuus hunc vel istum tractatum fallendi temporis et me refocillandi gratia percucurri.

Tandem apud discretum quendam hospitem tuam doctissimam Apologiam⁴ luci traditam ac a tua dominatione in germanicam⁵ linguam translatam⁶ summo ardore accepi, quam fere totam perlegi, cum summa admiratione ex eadem - absit laus dictis - ingenii tui excellentissimi acumen, memoriam praeteritorum, considerationem praesentium et intelligentiam futurorum, quae in homines imperitos vafros ac indoctos non cadant, denique notoriam tuam innocentiam intellexi.

Quam ob causam ego ob communionem studiorum, quae etiam ignotissimos invicem conjunctos reddit iuxta illud:

Nullus amicitiae gradus est constantior orbe, Quam qui per studii contigit esse modum⁷

intermittere non debui hisce meis literulis tuam dominationem invisere ac per hunc mihi missum tabellarium salutare simulque dolenter significare filium meum unicum⁸, pro ut in literis regiae majestatis inscriptis a filio meo tuae dominationi ad legendum tradendis latius sit deductum, insperanter esse tractatum, nunc apud vos commorari, quem tuis curis commendandum esse duxi hoc modo, cum perdifficile sit apud tantum regem literas hinc transmissas tradi, multo perdifficilius esse super iisdem exoptatum responsum obtinere.

Quare tuam dominationem oratam velim, ut omnibus viribus, quibus possit, absentis mei filii charissimi causam curae habeat eumque apud vestrum regem vel principem de Portugal⁹, cujus dominus frater Emanuell, princeps de Portugall, ad eundem filium dictum summopere quoque per literas benignissimas recommendaverit, vel marschallum istum generosissimum ac intrepidum armi-

1 Hs. U.B. Leiden, cod. B.P.L. 2603, opgenomen in B.P.L. 749. Eigenh. gecorrigeerd en ondertekend. Over schrijver van de brief (geb. ± 1576) zie Sybrand Haije Michiel Galama, Het wijsgerig Onderwijs aan de Hogeschool te Franeker 1585-1811; Diss. Leiden. Franeker 1954, p. 196 v. en passim.

2 Rudolf Christian (1625-1628; geb. 1602).

3 Zie II, p. 106 n. 7.

4 Verantwoordingh van de Wettelijcke Regieringh van Hollandt Ende West-Vrieslandt, in 1622 in het Nederlands verschenen en door Grotius zelf in het Latijn vertaald; zie II, p. 76 n. 1, p. 174 en p. 253. Zie ook Ter Meulen-Diermanse nrs. 872 en 880.

5 Latijnse vertaling van het woord Duytsch, dat gewoonlijk door Belgicus wordt weergegeven.

6 Deze vergissing is wellicht gevolg van het feit, dat de latijnse editie eerder is verschenen dan de oorspronkelijke Nederlandse.

7 De herkomst van dit citaat is mij niet bekend.

8 Zie over deze zoon n^o. 1095 en n^o. 1154, p. 138 n, 1 waar hij Poliarcke wordt genoemd.

9 Don Christophoro; zie n^o. 1074, p. 48 n. 8.

[p. 14]

gerum monsieur de Chastilion¹ promovere digneris, ut per hanc hyemem in militari disciplina aliquo modo pertractus et huc reversus aliquid habeat, quo amplissimi et potentissimi regni Gallici laudes, honores ac mores celebrare tuaeque dominationi praeter mea paratissima officia modo requisita omnino non deneganda, semper ac donec vixerit et ad altiores dignitates, quae ipsi hisce in locis non denegabuntur, promotus gratias magnas agere et debitam recompensationem quovis tempore praestare valeat.

Deinde cum hoc tempore valde adjudicata bona comitis excutere illaudabile sit, dum causa in terminis concordiae versetur, quod sine dubio comes Embdanus, ne tormenta sigillis insignita despecte vendantur, pecuniam erit numeraturus idque principaliter directore comite Ernesto, nostrae patriae gubernatore². Cujus uxoris soror, principissa Brunswicensis³, praedicto comiti Embdano desponsata est. Propter quam causam mihi ab rigrosa dicta executione in favorem praefati generosi herois Ernesti abstinendum erit, qui summa clementia mihi est addictissimus; praeterea aliae occupationes me quotidie huc et illuc vocant, sic ut filii mei necessitatibus sat cito opitulari nequeo, qui si in emendis vestibus his ut illis pecuniis indigeret, easdem illi sub mea fide audacter dare ingravaberis, prima quoque occasione modo filii manum mittas super quantitate ipsi data, easdem summa cum gratiarum actione remissurum iri meque tua dominatio quocunque loco et tempore summis viribus in hisce provinciis ac eorundem locis etiam meis sumptibus opitulaturum, meum fratrem⁴ statum hoc tempore inter caeteros nomine terrae Phrisiacae deputatum, quantum possit, tibi devinctissimum futurum scito et oro, fraterne ne nobis parcas et audacter, quaevis scitu digna a tua dominatione judicanda nobis concredito, quo animorum nostrorum fidelitatem re ipsa experiri posses.

His, nobilissime vir, te Omnipotentis protectioni in tuarum injuste perpessurum aerumnarum oblivionem ad multos felicissimos annos victurum commendo meque ultimo tuae fidei, candori ac integritati a multis mihi recommendatae obligatum facio.

Leowerdiae Phrisiorum, 28. Jann. Ao 1626.

Met derde hand bijgeschreven:

Incriptio erat:

Excell. dns Hugoni Grotio,

Legato Reginae Sueciae.

Paris.

Tuae Dominationis
semper amantissimus
H. van Inthima.

1 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon (1584-1646).

2 Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz (1573-1632), in 1620 stadhouder van Friesland en 1625 tevens van Groningen en Drenthe. Hij was gehuwd met Sophia Hedwig van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642).

3 De jongste zuster van Sophia Hedwig, Anna Augusta (geb. 1612); zij huwde in 1638 Georg Ludwichen van Nassau-Dillenburg en stierf in 1656; zie Philippus Julius Rethmeier, Braunschweig-Lüneburgische Chronica oder: Historische Beschreibung der Durchlauchtigsten Herzogen zu Braunschweig und Lüneburg, Braunschweig 1722, p. 1192.

4 Misschien Willem van Inthima; zie Jean Noël Paquot, Mémoires pour servir à l'histoire littéraire des dix-sept provinces des Pays-Bas, de la principauté de Liège, et de quelques contrées voisines, Louvain 1763-1770 I, p. 614.