Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

963. [1625 April 4]. Aan N. van Reigersberch¹.

Mon frère.

Ick danck U.E. van de twee brieven, den XVIII^e Martii ende de ander laeter geschreven ende insonderheyt om de menigte van particulariteyten. Ick sende U.E. een jargon dat gemackelycker sal vallen dan cijffer te gebruycken, ende als het cijffer schoon noodigh sal sijn, vind ick goed dat wy de letters aenwyzen op de bladen, liniën ende getal van de letteren in de linie van Stobaeus, te weten waer het Florilegium begint. By exempel, Jan. sal ick aldus stellen 90 . 3 . 2/168 . 2 . 8/ 200 . 1 . 2. Ick had wel gewenscht dat het coffer² U.E. niet belet en had, ende wensche sulx alsnoch, alsoo ick niet en weet wanneer het arriveeren sal.

De Connestable³ gaet naer Genua, soo het schijnt, en men verwaght hyer de twintig schepen met last om te doen dat de Coning believen sal. De Staeten hebben wat swaricheyt daerop doen maecken, dat men fransche capiteynen wil stellen op onse schepen, doch het schijnt dat het soo sal moeten zijn. Dye van de Religie vreesen dat de paix met Spaingnie sal werden gemaeckt ende dat alsdan het leger van den Connestable ende van den Marquys de Coevre teffens met de vloot sullen vallen op Rochelle, welcke stadt geweygert heeft te publiceeren de declaratie jegens Soubise⁴; ende is aldaer gedruckt een manifest van de wapens tot Soubise⁵ over seckere ende zeer effective redenen.

't Is veel dat men daer in ons landt begint te onderscheyden rebellie van religie⁶, maer het waer te wenschen dat milord Buckingam⁷, comende, middelen tot vrede wist voor te slaen opdat de genereuse desseigns jegens Spangnie voortgaen mochten. 't Is een groote last dye P. Heyndrik is gegeven⁸. God verleene hem victorie jegens de vyanden ende rust in 't landt. Ick sende een brieff⁹ aff aen hem, niet inhoudende dan congratulatie; ende off U.E. misschyen soo haest niet by en quamt, maer by hem comende bidd ick U.E. hem te versekeren dat

1 Hs. U.B. Amsterdam, cod. H 5 f. De brief is van 4 April 1625, niet van 4 Maart 1624. Antwoord op n^o. 954 en n^o. 957. Beantw. door n^o. 969.

2 Zie p. 433 n. 2.

3 Lesdiguières.

4 Zie p. 425 n. 10.

5 Le Vassor II p. 717.

6 Dit ziet op het verleenen van hulp door de Staten aan den Koning tegen de Hugenoten.

7 Georg Villiers, hertog van Buckingham.

8 Zie p. 438 n. 5.

9 N^o. 962.

[p. 441]

ick my buyten alle andere dienst ende verbintenissen heb gehouden om hem alleen ende 't landt mijn dienst toe te eigenen, 't sy oock waer hy my soude willen gebruycken, oock dat ick vry wat gelegenheyt heb gehadt om de intentiën te verstaen van alle deghenen, waermede wy meest te handelen hebben. Ick gae voort in het lesen van de papieren¹ daer ick U.E. laest van hadde geschreven. Vinde des Advocaets actiën veel beter ende voorsichtiger dan ick oyt gelooft hadde. Ick sende U.E. vooruyt myne dedicatie aen den Coning², alwaer het gunt ick segh van de vereeniging van de Christenheyt wel soo geclausuleert is dat het geen wysen behoort aenstoot te geven. De exemplairen sullen volgen; men is besigh met de Index. Wy dienen wat te vernemen van wat humeur dye is, dye in Carletons plaets comt, Ogles swager³, soo geseyt werdt. U.E. dient met de eerste d'heer van der Mylen te spreecken ende zijn advys te hooren. De saecken van ons landt staen hyer noch wel, maer soo de Cardinael⁴ uyt het credyt quam, waertoe men meent de Legaet⁵ soude mogen arbeyden, soo soude de saecke light een andre schoot nemen. Conde men het yser smeden terwijl het heet is, ende het secours voor langer jaeren verseckeren dat waer goed. Ick wenschte wel eenige dienst te connen doen. Wy sullen hooren hoe het met Hogerbeets ende d'andere gevangen sal gaen. P. Hyndrick houd ick voor verseckert van het gouvernement van Holland, ick meen oock van Zeelant. Op Gelderland moet seer gelet werden, want dye dat gouvernement heeft, pretendeert de eerste plaets in den Raed van State ende elders. 't Waer goed dat men de Professors van Leyden conde doen raden wat op te houden met het schryven jegens de Confessie van de Remonstranten⁶ om de saecke niet desperaeter te maecken. Ick sal mijn best doen dat hyer oock niet uyt en come. Let off ick u van hyeruyt dien te doen proponeeren voor my, my dunckt neen, om Engelant geen ombragie te geven. Wilt doch wat vernemen nae de condities van den eed van Pr. Hyndrick ende off daer yet en is van de religie van de tegenwoordige Regeering. My comt in den sin off dit begeven van het commandement over het leger wel daerop soude mogen leggen, om de gouvernementen van de Provinciën - by het overlyden van Zijn Excellentie - onbegeven te houden ende te doen bedienen by de Gecommitteerde Raden; let hyerop. Denck oock off wy kennisse behooren te maecken met Mevr. van Tremouille⁷; juffr. Hottoman⁸ heeft mijn huisvrouw sulx ettelycke maelen voorgeslagen doch wy hebben het uytgestelt om redenen. Onlancx is Cornelia by haer geweest, ende wel onthaelt. Het coffer is op weg, hope dat het U.E. haest sal toekomen alsoo het op het hoogste is gerecommandeert. Vaert wel met de vrunden.

Den IIII Martii XVI^cXXIIII.

U.E. dienstwillige broeder
H. de Groot.

1 Zie p. 420 n. 7.

2 De dedicatie van: de Iure belli ac pacis.

3 Sellinger; zie p. 438 n. 6.

4 Richelieu.

5 Barberini, zie p. 432 n. 5.

6 Zie p. 430 n. 2. Nicolaas antwoordt op deze opmerking in n^o. 972.

7 Charlotte Brabantina dochter van Prins Willem I, gehuwd met Claude de la Tremouille, hertog van Thouars, prins van Talmont.

8 De vrouw van Jean Hotman.

Adres: Mijn Heer Mijn Heer M^r. Nicolaes Reigersberg. Met een gedruckt papier.