Reysen na Jerusalem ende Jordaan

Reis van Jan Govertsz naar Jeruzalem en naar de Jordaan in het jaar 1525.

[fol. 1r]

Inleiding door Jan Govertz

[fol. 2r]

[T] er eeren Gods ende tot love des Heyliger Drievoudicheyt ende doer bede ende vermaninge van myn medebroederen ende susteren dat ick doch soude achtervolgen ende bescryven die alreheylighste ende hooghste pellegromagie des heylich graefs ons heeren Jesu Christi gebenedit, daer ick Jan Govertsz., priester van Gorcum ende vicarius ¹ in Sinte Ypolitus kercke tot Delft over besich was om te bescryven tuschen den wegen, bisonder van een eerwaerdigen heere ende biscop van Romen Rycomanus genaempt die hem oetmoedelycken by ons voechden met vyf dienaers ende met een doctor in medicinen ende reysden mit ons tot die alreheylichste stede van Jherusalem als ghy hoeren sult int vervolch des tegenswoordigen boecks, welcke biscop myn volherdich riet dat ick dit boeck voleynden souden alsoe ick gegonnen hadde. Waerom overmits dese ende meer anderen saken my daertoe porrende bescreven hebbe myn reyse ende aventure van passaegie tot passagie, ende dat principalick om alle christenmenschen tot devotien te trecken die dit tegenwoordigen boeck sullen lesen ofte hoeren leesen. Het sal bysonder nudt ende seer profitelyck wesen den geenen die tot Jherusalem

1 kapelaan, onderpastoor

[fol. 2v]

geweest zyn die by aventuren in haer memorie ontfangen zullen zomige notabile dingen die haer vergeten zyn ende niet op gelet en hebben. Item soe wie daer begeerlyck is dese reyse te beginnen ende te voleynden sal lichtelycken bekennen wat hem van noode sal zyn op desen lange wech te lande ende ock te water, twelck ick bescryven ende besluyten sal in seven articulen. [002]

Hier nae volgen die seven artikelen ²

1 Artikel

Sal zyn hoe ende wat manieren ³ ick gereyst hebbe uut die stede van Delft uut Hollant tot die alrevermaerste coepstadt van Venetgien.

2 Artikel

Hoe ende in wat manieren ick myn gehadt hebbe ⁴ den tyt die ick binnen Veneetgien lach. Ende hoe wy overdracht gemaeckt hebben int generael tegens den patroon om met een crakoon ⁵ te zeylen van Veneetgien over dat groete meer tot Japha toe. Mits ock verclarynge van onse hoeftgelt mit veel nyuwe vreemdicheiden daer by die ick gesien hebbe, bysonder den tyt die ick te Veneetgien lach stille. Item van die groete eere ende reverentie die den peregrinen angedaen werdt opden heyligen waerdigen sacramentsdach van die Cingerie ⁶ in Sinte Marcus kercke, processionaliter volgende dat heylige sacrament. Notae: eensdeels sal ick ock verclaeren eenige seden der stede van

2 hoofdstukken, boekdelen [naar lat. articuli: afdelingen]

3 Lees: ende in wat manieren.

4 wat ik beleefd en hoe ik geleefd heb [WNT VI, kol. 218-219]

5 kraak, een koopvaardijschip

6 Signoria [stadsbestuur]

[fol. 3r]

Veneetgen, haer circumstantien mit veel properheyden &c.

3 Artikel

Sal ick achtervolgen bescryven ons aventuer op dat meer. Ende bysonder dat aventuer dat wy hadden in die haven van Japha den tyt dat wy stylle lagen voor dat Heylige Lant.

4 Artikel

Sal ick verclaren die maniere alzoe wy dat Heylige Lant betreden hebben mitten trosch ende schare der Turcken, voorts rydende op die ezelen tot Jherusalem toe, mits ock die circumstantie der heyliger stede van Jherusalem. Ende dat wesen der heyliger plaetsen, hoe ende in wat manieren wy derselfde plaetsen gevisiteert hebben alsoe wel binnen den stede van Jherusalem als daer buyten. Item dat reyden over den berch van Olyveten tot Betphage tot Betanien. Voorts tottet casteel Magdalum &c. Immers ock ⁷ die alderheylichste stede Bethlem. Ende bysonder vanden heyligen preciosen eerwaerdigen tempel die tot Bethlem staet, wiens costelyckheyt ende schoenheyt te boven gaet alle tempelen die in kerstenryck staen derf ick seggen &c.

5 Artikel

Sal ick verclaeren hoe ende in wat manieren die guardian des heyligen berchs van Syon die ridderen slaen [003] inden tempel des berch van Calvarien op dat heylige graef Christi Jesu gebenedyt. Ende hoe die peregrinen ten selfden dagen middachmael eeten opten berch van Syon in cenaculo ⁸ domini.

7 Zeker ook

8 De tweede letter van dit woord is een zogeheten gestaarte e, die ae representeert.

[fol. 3v]

Dat is der selfder plaetse daer die gebenedide soen Godts syn avontmael gegeten heeft met synen lieve discipulen ende ingestelt heeft dat heylige gebenedide sacrament. Twelcke den peregrinen toegelaaten weren tot drie diversche reysen. Ten eersten als sy eerst binnen Jherusalem comen. Ten anderen als sy wederom van Bethlehem coemen. Ten derde ende ten laesten als die guardiaen die ridderen geslagen heeft &c.

6 Artikel

Sal ick achtervolgende bescryven die maniere hoe wy wederom uut Jherusalem gereden zyn nae Japha.

7 Artikel

Ende ten laesten hoe wy geseylt zyn uut den haven van Japha nae Veneetgien toe. Ende van Veneetgien elck syn wech kiesende nae synen landen. Ende hoe ick myn selven gestelt heb opten ganck met myn geselscap tot Hollant. Ende hiermede zal dit boeck hebben syn slot mit Godt.