Van Abraham tot Zacharia. Thema's uit het Oude Testament in religie, beeldende kunst, literatuur, muziek en theater

Obadja,

een van de kleine »profeten, schreef een korte tirade tegen Edom, een nabuurvolk van Israël en vanouds als afstammelingen van Esau diens aartsvijand, en een beschrijving van de ‘Dag van Jahwe’ waarop het huis van »Jakob gered zou worden. De rancuneuze verhouding tussen beide volkeren werd reeds aangeduid in de spreuk over de tweeling, die al in Rebekka's schoot op elkaar stootten (Gen. 25,22-23). De Edomieten, onder David onderworpen, werden in de 9e eeuw weer onafhankelijk. Vanaf die tijd dateert de vijandige houding die uit Obadja's profetie spreekt.

Obadja moet ca. 500 v.C. opgetreden zijn: de teruggekeerde ballingen in vers 20 veronderstellen immers de ballingschap in Babylon. Zijn naam betekent ‘dienaar van Jahwe’. De profeet Obadja werd ten onrechte geidentificeerd met een hofmaarschalk met diezelfde naam onder koning Achab (»Koningen). Deze hofbediende had honderd profeten die door Izebel met de dood bedreigd werden, in grotten verborgen en van voedsel en drank voorzien (1 Kon. 18,3-16). Op dezelfde vergissing berust de aanwijzing van het graf van Obadja vanaf de 4e eeuw in Sebaste in Samaria. De tekst van vers 21 - in de Vulgaat vertaald als ‘de verlossers zullen de berg Sion bestijgen’ - werd typologisch als van Jezus en zijn apostelen verstaan.

Obadja is soms in profetenreeksen herkenbaar aan een banderol met de tekst van vers 21 (mozaïek 14e eeuw San Marco Venetië). Meestal is hij voorgesteld als het gangbare profetentype: van gevorderde leeftijd en met baard (Mariaportaal Amiens 1200-32). Jeugdig verschijnt hij op de sculptuur van Niccolò di Bartolo uit 1422 in de dom van Florence.

Zijn beeltenis ca. 1240 met brood en kan in de handen en met de geredde profeten onder hem aan de gordingen van het zuiderpor-

[p. 203]

taal van de kathedraal te Amiens berust op de foutieve identificatie met de hofmaarschalk. Illustraties bij zijn profetie bevatten de Bijbel van Roda (begin 11e eeuw) en de Gebhard-bijbel ca. 1150. Als heilige komt Obadja voor in een fresco-medaillon ca. 1450 (Athos-klooster), op begin-17e- en vroeg-18e-eeuwse ikonen (Recklinghausen).

Katzenellenbogen 1952 en 1961.