Van Aiol tot de Zwaanridder. Personages uit de middeleeuwse verhaalkunst en hun voortleven in literatuur, theater en beeldende kunst

Ingeld

is de hoofdfiguur van het Ingeldlied. Dit gedicht is uitsluitend overgeleverd in de in het Latijn geschreven Gesta Danorum van de Deense geschiedschrijver Saxo Grammaticus (ca. 1200). ‘Ingellus’ is daarin de zoon van koning Frodi van Denemarken. Frodi wordt tijdens een feest aan het hof van koning Sverting van Saksen gedood. In plaats van zijn vader te wreken sluit Ingeld vriendschap met de zoons van Sverting en trouwt zelfs met hun zuster. Tijdens een feest slingert de held Starkad de koning verwijten naar het hoofd over diens leventje in luxe en nietsdoen, terwijl zijn vader nog ongewroken is. Ingellus doodt daarop zijn Saksische zwagers en verstoot zijn vrouw.

Deze stof was ook in Engeland bekend. In 797 wordt Ingeld zelfs door de Engelse geleerde Alcuin als waarschuwend voorbeeld genoemd: ‘Quid Hinieldus cum Christo?’ (Wat heeft Ingeld met Christus te maken?). Blijkbaar luisterden de monniken liever naar dit soort heroïsche poëzie dan naar de kerkvaders. In het Oudengelse epos »Beowulf wordt vermeld dat de Denen strijd geleverd hebben met de Headubarden, waarbij de koning van de Headubarden, Froda, is gesneuveld. De Deense koning Hrothgar vreest dat Froda's zoon Ingeld met een nieuwe generatie krijgers ooit de dood van zijn vader zal willen wreken. Om dat te voorkomen wil hij zijn dochter Freawaru aan Ingeld uithuwelijken. Dat lukt, maar als Freawaru aan het hof der Headubarden verschijnt, dragen de Denen de wapens van Froda en andere gesneuvelden en maakt een oude krijger Ingeld verwijten. Deze verbreekt dan de vrede. Hier breekt het verhaal af, maar uit opmerkingen in de Beowulf en de »Widsith kan men opmaken, dat de Deense koningsburcht Heorot tijdens de veldtocht van Ingeld wordt verwoest. Deze komt hierbij om.

[p. 183]

Het verhaal bij Saxo wijkt dus sterk af van de versie in de Beowulf, al blijft het motief van de wraak van de dood van de vader hetzelfde. Vermoedelijk heeft Saxo het een en ander gewijzigd. Het is zelfs mogelijk, dat de woorden die Starkad in de mond worden gelegd, voor het grootste deel uit de pen van Saxo zijn gevloeid. De verwijten over het opulente leven aan het Deense hof herinneren sterk aan Latijnse satirische gedichten en ook het feit dat de handeling naar Saksen is verplaatst, werd misschien door de historische situatie rond 1200 veroorzaakt.

a. quak

editie: Olrik/Raeder 1931.