Simpelveld en Bocholtz door de ogen van Arnold Dydden, pastoor 1571-1616

FF. 141r-142r1.

^+Copie.	Kopie.
Anno 89 den -ien- augusti zijn geciteert worden dye schepenen ende schoutet van Sympelvelt ende volmachten der gemeyn ingeseetenen des dorpe Sympelvelt met allen hun defentionael stucken voer den heeren gubernatoeren tot Lymborch, inne presentie des Eerwerdigen heeren Leonardt Bylsteyn, abt tot Beaurepart ende des Eerwerdigen heeren Martinus Dyddeneus, deecken tot synte Peeter tot Luyck ende vice archidiaconus Hasbanie, omme tegen den niestkoemende saeterdach allen strijdtbaer actien ende processen tuschen den pastoir ende ingeseetenen van Sympelvelt bij forme van recht et audita utraque parte visis huic inde documentis, verbuntelicke mede assistentie (schoutet) meyer ende Scheepenen der (appointeeren ende te pacificeeren) hoeger justicie tot Lymborch ende den notarius Kaldenberch te appointeeren ende te pacificeeren.	In het jaar 1589, op 1 augustus, zijn de schepenen en de schout van Simpelveld en de gevolmachtigden van de gewone inwoners van het dorp Simpelveld met al hun verweerschriften gedagvaard voor de heer gouverneur van Limburg, in aanwezigheid van de eerwaarde heer Leonardt Bylsteyn, abt van Beaurepart en van de eerwaarde heer Martinus Dyddeneus, deken van Sint Pieter te Luik en viceaartsdiaken van Hasbanië, om tegen de eerstvolgende zaterdag alle vijandige acties en processen tussen de pastoor en de inwoners van Simpelveld in de vorm van scheidsgerecht en gehoord en gezien de documenten van beide partijen met hulp van schout meier en schepenen van de hogere rechtbank te Limburg en notaris Kaldenberch te beslissen en bij te leggen.
Alsoe ist visie gedaen zijnde van beyden partijen van allen defensionael stucken, munumenten ende attentycken extracten ende geexhibeert op dat casteel tot Lymborch in presentie der voirseide prelaeten ende Gubernatoren der vier landen Oevermaese ende heut (schoutet) meyer ende seepenen op Lymborch. Ende rijpelycke ende int lanckt gehoert beyde partijen ende allen saecken discreetelycke gelet ende geconsidereert. Alsoe ist bij appointement ende verbuntelick accordt bij dye voirseide Eerwerdigen, Edele ende discreten persoenen geconcludeert als compromissarien ende geappointeert als hyr nae volgt:	Zo zijn al de verweerstukken van beide partijen bekeken, de bijlagen en de waarheidsgetrouwe uitreksels, en getoond in het kasteel van Limburg in aanwezigheid van de genoemde prelaten en de gouverneur van de 4 landen van Overmaas en de schout hoofdmeier en schepenen in Limburg. En nadat beide partijen rijpelijk en langdurig gehoord waren en op alle zaken zorgvuldig was gelet en overwogen, is bij beschikking en bindend akkoord door de genoemde eerwaarde, edele en zorgzame personen als scheidsrechters geconcludeerd en beschikt als hierna volgt:

+ 141r.

[p. 245]

Inne den eersten geconsidereert dat dye geheel thienden, kleyn ende groete, gesitueert binnen ende buytten den dorpe Sympelvelt, volgende dye alden lymiten ende nuwe, tot competeerende pro indiviso twe diel der abdissen des gotshuys Valbenoeten ende dat derden part den pastoir	Op de eerste plaats dat de gehele tienden, klein en groot, gelegen binnen en buiten het dorp Simpelveld, volgens de oude grenzen en de nieuwe, ongedeeld voor twee derde behoren aan de abdis van het klooster Val Benoit en voor een derde deel aan de pastor
^+tot Sympelveldt. Alsoe zal der pastoer zijn derden paert collecteeren ende verthiendigen inne alle maneeren als dye abtdisse van Valbenoeten oft haeren pachtenaren. Ende bij dye alde usantie ende costumen, te weetene tellende ende collecteerende van eenen stuck landts op dat andere wat inne heut blijfft eenre personen ende proprietaris toecompeteerende. Des gelijcken inne dye broecke ofte hoersaet wat gesicht offte gemeet werde ende dor inne den bandt offt andersins gecollecteert. Oeck zal allen hoye inne wat plaetsen dat alsullix gemeet weerdt, verthiendich weerden ende desgelijcken dye vlas thienden, lammer thienden, gansen, rubsaet ende anderen gewoennelicke decimabel fruchten. Ende en zal den pastoir oft zijnen successeuren oeck nyet previdiceeren alsullicken contracten opgericht tuschen den pachtenaeren ende pastoren tousceerende dye devisie omme beeter beider gelegentheit dye thiende te collecteren. Ende en sullen dye ingeseetenen geyn decimabel fruchten van den velde draegen ofte vueren, het en zijn dat dy selleven voeral van den behoerlicken thiengangers verthiendich zijnt, ofte te minsten sullen dye ingeseetenen den proprietaris daer van adverteeren ende alsullix op dye pene van -xii- reus gulden te imploeren nae bankrecht, allen reisen. Ende concernerende dat huys, hoff ende begreepe der pastorien tot Sympelveldt, begrijpende vier groeten morgen ende eenen halffen ende voirdaen dye paelen ende lymiten daer van weesende, alsullicken sullen blijven volgende dye alden leegerboecken des godtshuys Bearepart binnen der Stadt Luyck, het en waer dat dye ingeseetenen bij anderen alden rollen ende attentycken boecken ter contrarien verificeerden, dat wellicke	van Simpelveld. Dus zal de pastoor zijn derde deel verzamelen en vertienden op dezelfde manier als de abdis van Val Benoit of haar pachters; en volgens de oude gewoonte, dwz het tellen en verzamelen van een stuk land op het andere, dat doorgeteld wordt, van een persoon en eigenaar. Evenzo in de Broek of ruigte, wat gesneden of gemaaid wordt en droog in bundels of op een andere manier verzameld wordt. Ook zal alle hooi op die plaatsen waar het gemaaid wordt, vertiend worden en evenzo de vlastiende, de lammertiende, ganzen, raapzaad en andere gewoonlijk te vertienden vruchten. En de pastoor of zijn opvolgers zullen ook de contracten niet openbreken, die gesloten zijn tussen de pachters en de pastoor met betrekking tot het plan om beter op [eigen] gelegenheid de tienden in te zamelen. En de inwoners zullen geen te vertienden vruchten van het veld halen of afvoeren, tenzij ze tevoren door de gewone tiendheffers vertiend zijn of tenminste zullen de inwoners de eigenaar daarvoor waarschuwen en wel op straffe van 12 Rijnse guldens, te voldoen bij de rechtbank, elke keer. En met betrekking tot huis, hof en toebehoren van de pastorie te Simpelveld, met inbegrip van 4½ grote morgen en verder de grenspalen en grenzen die daarbij horen, dat alles zal blijven volgens de oude leggers van het klooster Beaurepart en de stad Luik, tenzij de inwoners door andere oude rollen en originele boeken het tegendeel bewijzen, hetgeen
^+zal geschieden voir dye voirseide compromissarien ende dye selleven daer van thoen ofte visien doenden binnen dry maenten nae datum voirseid. Ende alsullix op dye peene dat dye ingeseetenen van Sympelveldt nae den termijn daer voirseid daer mede zich nyet mier en sullen muegen assisteeren, heft oeck der gubernatoir voerseid expresselycke beveel gedaen inne presentie der Eerwerdigen voirseide preelaeten ende schoutet meyer ende scheepenen des heuffgerichts Lymborch, aen Jan Cardenal, Leenardt Brouwers, Leenardt Knousten, Leenardt Smets, Jan Boesten, secretaris, Leenardt Merckelbach, scheepenen, allen desen voerigen artyculen van accordt te observeeren ende te	zal gebeuren voor de genoemde bemiddelaars; diezelfden zullen daarover binnen 3 maanden na genoemde datum hun visie geven. En wel op straffe dat de inwoners van Simpelveld na de genoemde termijn zich er niet meer mee mogen bezighouden, heeft ook de genoemde gouverneur, in aanwezigheid van de genoemde eerwaarde prelaten en schout meier en schepenen van de hoofdrechtbank van Limburg, uitdrukkelijk bevolen aan Jan Cardenal, Leenardt Brouwers, Leenardt Knousten, Leenardt Smets, Jan Boesten, secretaris en Leenardt Merckelbach, schepenen, al deze voorgaande overeengekomen

+ 141v.

+ 142r.

[p. 246]

publiceeren den neesten toekoemende sondach naer der messen op den kerchoff tot Sympelveldt, waerbij dat nymant eynigen ignorancie van den ingeseetenen voirseid en soude pretendeeren van den voirseide accordt, dat wellick oeck gepubliceert is deur Jan Cardenael, der alsten scheepenen, inne presentie der voirseide ende gemeyn ingeseetenen Sympelveldt ende Bochults. Ende oeck volgens neerstelycke geobserveert van een igelycke ende daer nae dye publicatie ende observatie onder deese copie stont onderscreeven aldus geconcludeert ende geconserveert als voergementioneert bij voergementioneerde heeren compromissarie ende meyer ende scheepenen des heutgericht Lymborch ende den 14e augusti anno 1589. Ende dat origenael tot een eewelick verbuntelich accordt bij hun eygen handen onderscreeven. Dominus et frater Leonardus Lymborg a Bylsteyn, abbas Bellereditus. Dominus Martinus Dyddeneus, decanus Sancti Petri Leodiensis et vice Arichidiaconus Hasbanie. Claudius de Wetthen, goeverneur ende capitayn generael der vier landen Oevermaese. Hendrich Caldenberch, notarius ende greflyr des heutgerichts Lymborch in staedt mijers ende scheepeenen als oeck voer zijn eegene persoen.

artikelen na te leven en de eerstvolgende zondag na de mis op het kerkhof van Simpelveld te publiceren, waardoor niemand van de genoemde inwoners enige onwetendheid zou kunnen voorwenden wat betreft het genoemde akkoord, dat ook gepubliceerd is door Jan Cardenal, de oudste schepen, in aanwezigheid van de genoemde en andere inwoners van Simpelveld en Bocholtz; en dat het ook vervolgens ijverig nageleefd wordt door iedereen na de publicatie en kennisneming. Onder deze kopie stond geschreven: aldus geconcludeerd en bewaard als te voren genoemd door bovengenoemde heren bemiddelaars en de meier en schepenen van de hoofdrechtbank van Limburg, op 14 augustus 1589. En het origineel van een eeuwig geldend akkoord werd eigenhandig ondertekend. Heer en broeder Leonardus Lymborg a Bylsteyn, abt van Beaurepart. Heer Martinus Dyddeneus, deken van sint Pieter te Luik en viceaartsdiaken van Hasbanië, Claudius van Wethen, gouverneur en kapitein- generaal van de 4 landen van Overmaze. Hendrich Caldenberch, notaris en griffier van de hoofdrechtbank Limburg, in plaats van meier en schepenen en ook voor zijn eigen persoon.