Simpelveld en Bocholtz door de ogen van Arnold Dydden, pastoor 1571-1616

[p. 238]

FF. 136r-137v.

^+Oepenen brieven ons heeren des Coninx gecopiert uut den originael aengaenden die thienden tot Sympelveldt.	Open brief van onze Heer de Koning, gekopieerd uit het origineel, betreffende de tienden in Simpelveld.
Philips, bij der gratien Gods, Coninck van Castillien, van Arragon, van Leon, van beyde Sicillien, van Jherusalem, van Portugael, van Navarre, van Grenaede, van Tolleten, van Valence, van Gallicien, etc.. Eertshertoge van Oistenrijck, hartoge van Borgondien, van Lotrijck, van Brabant, van Lymborch, van Luxenborch, ect., Grave van Habsborch, van Vlaenderen, van Arthoys, van Bourgondien, van Tirol.	Philips, door de genade van God koning van Castilië, van Aragon, van Leon, enz, enz.,
Den iersten van onsen deurweerderen oft boden macht hebbende texploicteren binnen desen onsen landen van Brabant hier op versocht, saluyt. Wij hebben ontfangen die supplicatie van onse beminde in Gode die vrouwe abdisse ende andere religieusen des godtshuys van Valbenoit ende met hun gevuegt heer Aerdt Dydden, pastoer van Sympelveldt, inden lande van Tshertogenraede, inhoudende hoe dat hun supplianten proindiviso sijn competerende de thienden binnen den selven dorpe vallende, gelijck oeck sij ende hunnen voirsaeten voor hun die van allen oude tijden hebben, sonder yemants contradictie gepercipiert ende ontfangen.	de eerste van onze deurwaarders of boden die de macht hebben op ons verzoek uit te voeren in dit ons land van Brabant, gegroet. Wij hebben het verzoek ontvangen van onze door God beminde vrouwe abdis en de andere religieuzen van het klooster van Val Benoit samen met heer Aert Dydden, pastoor van Simpelveld in het land van 's-Hertogenrade, inhoudend dat aan beide eisers ongedeeld de tienden toekomen in het betreffende dorp, zoals zij en hun voorgangers die al van oudsher hebben, zonder dat ze tegenspraak bemerkt en ervaren hebben.
Nota. Ende hoewel desen aengemerckt den ingeseetenen van Sympelveldt voirseid nyet en is geoirlofft hunnen graenen ende vruchten oft ander thienden bij daege ofte bij nachte inne te doene, sonder die ierst ende voer al te laeten behoirlyck verthienden. Besondere ende des te min dat tot verscheiden reysen bij oepene brieven van onse Raide, geordineert in Brabant, bij hun supplianten uuyt wettige oerseecke te dyen eynde verworven ende behoirlicke doen publiceren,	Opmerking. En hoewel het de ingezetenen van Simpelveld niet toegestaan is hun graan en vruchten of andere tienden overdag of 's nachts binnen te halen, zonder deze eerst en vooral behoorlijk te laten vertienden, is het opmerkelijk en onjuist dat, hoewel verschillende malen d.m.v. een open brief van onze Raad gevestigd in Brabant, voor de eisers wettig is vastgesteld en naar behoren gepubliceerd
^+sullix op sekere pene is verhoeden geweest te doene. Soe eest nochtans alsoe, dat dyen alnyet tegenstaende zij hun nyet en vermijden ter contrarien van dien, daegelix voirtz te keeren, hun betrouwende daer op (soet schijnt), dat de pene soude moeten ongeexecuteert blijven uuyt dyen dat hun supplianten te zeer costelyck soude vallen om bij getuygen in onse voerseide raede te verhooren, te moeten doen blijcken van de contraventie der selver bevelen, sonder welcke blijckinge de voerseide pene geensins en connen worden geexecuteert, inder vuegen, dat apparentelyck die van Sympelveldt voerschreven van tselve hun onbehoerlyck voortstel bij succes van tijde een prescriptie sullen willen maecken. Ende hun suppliantien van trecht van de voerseide hunne thienden int geheele te priveeren. Soe zij supplianten seyden hebben ons daeromme zeer oetmoedelick gebeeden, om onsen behoerlycke provisie	dat iets dergelijks op straffe van boete verboden was te doen, het daarentegen zo is, dat zij toch niet nalaten daar dagelijks tegenin te gaan, in vertrouwen (zo lijkt het) dat de straf niet uitgevoerd zal worden, omdat het de eisers te duur zou zijn om door het verhoren van de getuigen in onze Raad, te moeten bewijzen dat de bevelen niet waren opgevolgd; zonder dat bewijs zou de straf niet kunnen worden uitgevoerd, in die zin dat de Simpelveldenaren klaarblijkelijk hun onbehoorlijk voorstel ingeval van succes tot normale regel willen maken en de eisers geheel willen beroven van hun recht op de tienden. Zoals de eisers zeiden, hebben ze ons dus ootmoedig gevraagd om een behoorlijke voorlopige voorziening in deze kwestie. Daarom hebben wij u ontboden met

+ 136r.

+ 136v.

[p. 239]

daertoe dienende. Waeromme zoo eest, dat wij desen aengesien u onbieden, daertoe committeerende bij desen dat ghij den versuecke der voerseide supplianten offt van hunnen gecommitteerden u transporteert alomme in den voirseide dorpe van Sympelveldt, daer die supplianten die voerscreven thienden gewoenelick zijn te heffen. Ende aldaer op eenen sondach oft anderen heiligen dach, ten tijde van de hoochmissen, den volcke meest vergadeert wesende ende ter plaetsen daer men gewoenlich is uuytroepinge ende publicatie te doen van onse wegen,	de opdracht, dat u op verzoek van de eisers of van hun vertegenwoordigers, u overal in het dorp Simpelveld begeeft, waar de eisers de bedoelde tienden gewoonlijk heffen; en dat u daar op een zondag of een andere heilige dag, tijdens de hoogmis, wanneer het meeste volk bijeen is en op de plaats waar men gewoon is een aankondiging en mededeling te doen namens ons,
^+interdiceert, uutroept ende verbiedt dat nyemandt, wy hij sij, hem en voirdere zijn coren offt andere decimabele vruchten ende daeraff zij supplianten zijn gewoenlyck ende in possessie thienden te hebbene, voer oft nae der sonnen opganck oft onderganck oft andersins secretelick op te laeden oft van den velde te vueren, te doen oft laeten vueren, ten sij tselve ierst ende voer al behoerlick gebonden ende in gasten, in mandelen, schooven oft andere hoepen, nae dat men int selve dorp gewoenlick is te doene, gestelt ende verthiendt zijn. Laetende die warachtige ende rechtveerdige thiende van den voerseide coeren oft ander thienbaer vruchten aldaer gewassen, gelijck die supplianten ende hun voirsaeten oft hun thiendennaers de selve thiende van allen ouden tijden gecolligeert ende ontfangen hebben gehadt. Ende gelijck van rechts weegen behoort, sonder daer inne eenige fraude oft bedroch te committeeren. Ende dat op die pene van vijffentwintich Carolus gulden tot twintich stuyvers Brabants den gulden gereeckent, te bekeeren deen derdendeel daeraff tonsen behoeve. Het tweeden deerden deel tot behoeff van den officier van Sympelveldt voerseid ende tdeerde deerdendeel tot behoeff van den aenbrenger. Ende soe verre u dit doende gebuere eenige oppositie oft contradictie onse voirseide verboden ende	een verbod bekend maakt en verbiedt dat iemand, wij, zij, hem en anderen hun koren of andere vertiendbare veldvruchten, waarvan de eisers gewoonlijk de tienden bezitten, voor of na zonsopgang of zonsondergang of op een andere tijd, in het geheim opladen of van het veld afvoeren, doen of laten voeren, tenzij de goederen eerst en vooral behoorlijk gebonden zijn, en in bundels, manden, schoven of andere hopen, zoals men dat in het dorp gewoonlijk doet, zijn gedaan en vertiend zijn. En dat zij afblijven van de echte en rechtvaardige tiende van het genoemde koren of andere vertiendbare veldvruchten die daar gegroeid zijn, zoals de eisers en hun voorgangers of hun tiendheffers dezelfde tienden van oudsher verzameld en ontvangen hebben; en zoals wettelijk behoort, zonder dat daar enige fraude of bedrog bij te pas komt. En wel op straffe van 25 Carolusguldens, per gulden 20 Brabantse stuivers gerekend, te betalen; het derde deel daarvan ten behoeve van ons; het 2e derde deel ten behoeve van de voornoemde officier van Simpelveld en het 3e derde deel ten behoeve van hen die de zaak aanhangig maakten. En voor zover tijdens uw actie enige vorm van verzet of tegenspraak plaats vindt tegen onze genoemde verboden en
^+bevelen op die penen stadthoudende ende die selve ierst ende voer al gefurneert zijnde, nyet tegenstaende oppositie oft appellatie, gedaen oft te doende ter contrarien ende sonder prejuditie ter selver daight die opponenten te compareren tot eenen zekeren gelegende daige voer onsen zeer lieven ende getrouwen cancellier ende anderen lieden van onsen voirseide raide, geordineert in Brabant, om aldaer die redenen van huerer voerseide oppositie oft contradictie op te doene ende te vercleren ende in der saken te sien voorts te procederen. Soe behoiren zal onsen voerseide cancellier ende raidtslieden ten voerseide daege overscrijvende tgene des ghij hier inne sult hebben gedaen. Den welcken wij ontbieden ende committeren	bevelen betreffende de boetes, die in eerste instantie toegepast zijn ondanks verzet of appel, [bevelen wij dat u], er tegenin bent gegaan zonder uitstel, op dezelfde dag de tegenstanders daagt op een gunstige dag te verschijnen voor onze zeer gewaardeerde en trouwe kanselier en andere leden van onze genoemde Raad, opgericht in Brabant, om daar de redenen van hun oppositie of tegenspraak weer te geven en in deze zaak verder te procederen. Zoals het hoort zullen onze genoemde kanselier en de raadsheren op de genoemde dag vernemen, hetgeen u in dezen zult hebben gedaan. Wij ontbieden hen

+ 137r.

+ 137v.

[p. 240]

dat zij partijen gehoirt, doen ende administreren goet cort, onvertogen recht ende expeditie van justitien, want ons alsoe geliefft. Gegeven in onser stads van Bruessele den -vie- juny int jaer ons heeren duysent vijffhondert sevenentachtentich van onse rijcken te wetene van Naples ende Jherusalem t -xxxiiiie-, van Castillien, Arragon, etc. t -xxxiie- ende van Portugael t -viiie-.	en dragen hen op, dat zij partijen zullen horen en verslag uitbrengen, en goed kort, degelijk recht doen en dit wettelijk uitvoeren, want zo wensen wij dat. Gegeven in onze stad van Brussel de 6e juni in het jaar van onze Heer 1587 van ons rijk, te weten van Napels en Jerusalem het 34e, van Castilië, Aragon, enz. het 32e en van Portugal het 8e.
Bij den Coninck in zijnen raede.	Namens de koning in zijn Raad.
Onder stont aldus: Notarius Lombaerts.	Eronder stond aldus: Notaris Lombaerts