Simpelveld en Bocholtz door de ogen van Arnold Dydden, pastoor 1571-1616

[p. 170]

FF. 75r-77r.

^+Copie van vonnenisse van den proces communicatoir, geautenteert tot Brusselt in die Cancelerij anno 1573 durg myn heer Arnoldt Dydden ter tzijt pastoir tot Sympelvelt aengaende die onbehoerlicke exactien off scatinge getaxeert wesende van schoutert unde schepenen ende ingesetenen van Sympelvelt op die thienden.	Kopie van het vonnis in het burgerlijk proces, aangespannen te Brussel in de kanselarij in het jaar 1573 door mij, heer Arnoldt Dydden, fungerend pastoor te Simpelveld, betreffende de onbehoorlijke heffingen of belastingen op de tienden, vastgesteld door schout en schepenen en ingezeten van Simpelveld.
Philippus bijder gratien Godts coninck van Spaignen, Cecilien ende van Jherusalem ende eertshertoge van Oistenrijck, hertoge van Bourgoingien, van Lothryck, van Brabant, van Lymborch, van Luxenborch, van Gelre ende van Milanen ende den iersten van den deurweerderen offt boden van onsen Rade geordineert in Brabant hierop versocht, saluyt van wegen onse wel gemynde in godt dabdisse ende convente des goidtshuys van Valbenoot met heur gevuetght die pastoir van den dorpe van Simpelvelt, es ons in effecte verthoent ende claechtelicke te kennen gegeven, dat hoewel zij supplianten inden voerseide doerpe van Sympelvelt hebben pro indiviso zekere thienden, die wellicken naer allen rechten zoo godtelyck, nateurlyck ende positive zijn vrij exempt ende ongehouden van allen weerlicken impositien, collecten, taillien,	Philippus, bij de gratie enz. en de eerste van de deurwaarders of boden door onze Raad in Brabant aangesteld en hiervoor aangezocht, een groet aan onze Gode welgevallige abdis en het convent van het klooster van Val Benoit samen met de pastoor van het dorp van Simpelveld. Ons is duidelijk getoond en men heeft geklaagd dat, hoewel zij, de eisers, in het genoemde dorp van Simpelveld ongedeeld bepaalde tienden hebben, die volgens ieder recht, zowel goddelijk, natuurlijk als positief, vrij zijn, exempt en niet belastbaar door alle wereldse heffingen, inzamelingen, belastingen,
^+beden offt gabellen ende anderen lasten zoo ordinaris als extrordinaris gelijck oyck in conformiteyt ende tot confirmatien van dien diversen vonnissen in onsen voirseide Rade van Brabant voirtijts zijn gegeven in contradictorio judicio ten voerdeel van den supplianten ende hunne voersaeten dyen nochtans al nytt tegenstaende hadden die schouteth, schepenen ende gemeynen ingesetenen der banck van Simpelvelt voerseid hun onlanxleden pretenselyck gevoirdeert gehadt den voerseide supplianten off hunen voirseide thienden zeer groffelycken tegens recht ende redenen ende contrarien den voerseide vonnenissen te taxeren tot contributie van zekere taillen ende lasten bij hun aldaer op geset procederende ten effecte van dyen bij wege van feite met affpandige ende apprehensien van den supplianten biesten ende muebelen allet tot hunnen grooten achteerdeel ende verdriet, als sij seggen ende noch meer gescapen zouden wesen, indyen zij daertegens bij behoerlycke provisie nyet en woerde versien, daermede die van Sympevelt voerseid worde geordineert op een groete pene hun te verdraegen van dusdanige voirstel ende nyet	beden of tollen en andere lasten, zowel gewoon als buitengewoon, zoals ook in overeenstemming is met en bevestigd wordt door diverse vonnissen in onze genoemde Raad van Brabant, en die al eerder zijn uitgesproken bij juridische onenigheid, ten voordele van de eisers en hun voorgangers, [dat] toch de schout, schepenen en gewone ingezetenen van de bank van Simpelveld voornoemd niettemin onlangs geëist en gevorderd hebben, dat de genoemde eisers of hun genoemde tienden op grove wijze, tegen recht en rede en tegen de voornoemde vonnissen in werden belast tot bijdrage aan bepaalde heffingen en lasten aan hen opgelegd, met als gevolg het afnemen van beesten en meubels van de eisers; dit alles tot ernstig nadeel en verdriet, naar hun zeggen; en dat er nog meer gedaan zou worden, als ze daartegen niet door een behoorlijke voorlopige maatregel zouden worden geholpen, waardoor die van Simpelveld voornoemd wordt bevolen op straffe van grote boete zich te onthouden van zulk voorstel,
^+temin te restitueren tgene zij den supplianten alreede ter causen van dyen ombehoerlycke hadden affgenoemen, byddende oytmoedelyck om dess in forma. Waeromme zoe eest, dat wij dess aengesien ende geconsidereert tgene die voerseide wederpartijen daertegens heefft willen offt weten	en zelfs terug te geven, wat zij de eisers reeds om die reden op onbehoorlijke wijze hadden afgenomen; zij vragen dit ootmoedig formeel. Daarom, gezien en overwogen hebbend hetgeen de genoemde tegenpartij daartegen heeft willen of kunnen inbren-

+ 75r.

+ 75v.

+ 76r.

[p. 171]

bij te bringen, ende replyck geleth op ten redenen ende wyder redenen van den processe communicatoir hierop bedingt, wij ontbieden ende committeren bij desen. Dat midts dyen ons genoechaem es gebleken van die vrijheit ende exemptie van der voerscreven thienden der supplianten. Ghij doet expres ende scherp beveel van onsentwegen den voerseiden van Sympelvelt ende alle anderen dyen des van noeden wesen sal, ende ghij van wegen der voerseide supplianten dies versocht sult wordden, dat zij den selven supplianten vrij exempt ende onbekommert houden van den voerseide schattingen oft beden hun te laste geleegt ende dat op een pene van hondert gouwen realen alle mede tot onsen behoefft. Latende hun die voerseide thienden ver sulix peyselyck ende vredelyck volgen ende daeraff genieten ende gebruycken ende hun verdragen dien supplianten voirtaen	gen en ook de repliek, gelet op de argumenten en nieuwe argumenten bij het burgerlijk proces dat dit behandelt, verklaren en bepalen wij bij dezen: Dat wij overtuigd zijn geraakt van de juistheid van de vrijstelling van de tienden van de eisers. Gij [de deurwaarders] moet op ons gezag duidelijk en scherp bevelen geven aan de genoemden uit Simpelveld en alle anderen voor wie dit zal gelden en gij zult op verzoek van de eisers er voor zorgen dat zij [die van Simpelveld] de genoemde eisers vrij, exempt en ongehinderd laten van de genoemde schattingen of beden, die hun opgelegd zijn en dat op straffe van 100 gouden realen, alles tot ons voordeel. Zij moeten hun van die genoemde tienden in vrede laten genieten en benutten en ervan afzien de eisers voortaan
^+meer te taxeren offt te sommeren tot dyergelijcke contributien, maer den zeleven restituerende tgene des zij hun ter causen van dyen alreede mogen affgenoemen hebben. Die daertoe bedwingende bij alle behoerlycken wegen ende manieren van bedwangen, daertoe nyet tegenstaende dienende. Ende ingevalle van oppositie, weigeringe offt vertreck oft appellatie midts het blijcken der voerseide vrijheyt als boven, dan onse voerseide bevelen stadthoudenden ende effect sorterenden ende doende die voerseide restitucie gedaen nyet tegenstaende oppositie noch appellatie ende sonder prejudicie van dieren daeghtden voerseid, schoutet, schepenen ende gemeyne ingesetenen van Sympelvelt voir geenen zeekeren gelegen dage te compareren voer onsen lieven ende getrouwen Cancellier ende luyden van onsen Rade in Brabant, om aldaer die redenen van hunder oppositie weijgeringe oft vertreck op te doen ende te verklaeren ende te commen aenhoeren tvoerdere verzueck ende conclusie die de supplianten ten dage dienende tegens hun liedens respective zullen willen doen ende nemen daerop tantworden inder zaken voerts te procederen	te belasten of te sommeren tot dergelijke bijdragen, maar hun teruggeven hetgeen zij hun om die reden reeds hebben afgenomen. Zij moeten daartoe worden gedwongen met alle passende maatregelen. En in geval van tegenstand, weigering of uitstel of protest tegen de bovengenoemde vrijstelling, blijven onze bevelen gehandhaafd en in werking en leiden zij tot de genoemde teruggave, ondanks tegenstand of protesten, zonder nadeel voor die genoemde gedaagden; schout, schepenen en de gewone inwoners van Simpelveld [worden gedagvaard] op zekere dag te verschijnen voor onze gewaardeerde en trouwe kanselier en de mensen van onze Raad van Brabant, om daar de redenen van hun verzet, weigering of uitstel te geven en toe te lichten en het verdere verzoek en de eis te komen aanhoren, die de eisers tegen hen hebben en daarop te antwoorden en in deze zaak verder te procederen
^+ende sier appointteren naer behoeren houdende in myddelen tijt alle schattinge ende bede voerseid in staat van surceancie ende dat op die pene van hondert gouwen realen tot onse behoefft alle reis, certificerende ten voerseide dage onsen voerseide Cancellier ende Radtsluyden wes ghij hierinne sult hebben gedaen den welcken wij ontbieden. Ende midts redenen committerende bij desen, dat zij partijen gehoort doen goet cort recht ende expeditie van justicie, want ons alsoe geliefft. Gegeven bynnen onser stadt Maestrycht dess twintichste dach maij int jaer duysent vijffhondert seventachentich van onsen rijcken Spaignen, Cecilien -t xxvie-, van Portugal dierste ende van Napels -t xxviiie-.	en naar behoren toe te lichten, terwijl schout en schepenen intussen alle schattingen en genoemde bedes opschorten en dat op straffe van 100 gouden realen in ons voordeel, terwijl op de voornoemde dag onze genoemde kanselier en raadslieden telkens zullen controleren of gij hierin alles zult hebben gedaan zoals wij bevelen. En daarom bevelen wij bij dezen dat zij, de partijen gehoord hebbend, snel uitspraak doen en uitvoeren, want dat wensen wij. Gegeven binnen onze stad Maastricht 20 mei 1587, enz.
Onder stont gescreven: bijden coninck in zijnen Rade. Onderteykent. Strick.	Eronder stond geschreven: door de Koning in zijn Raad. Getekend: Strick.

+ 76v.

+ 77r.