Simpelveld en Bocholtz door de ogen van Arnold Dydden, pastoor 1571-1616

FF. 72r-74r.

^+Copy uuyt der originael.	Kopie van het origineel.
Int jaer ons heeren duysent vuffhondert tzeventich seven den -xve- decembris, alsoe sijn wyr, Henrich Boilmans, schoutet der banck Simpelvelt, Paschen Heuts, Jan Cardinal, Celis Schuts, Claes Heynikens, Jan van den Haeff, Jacop Lambrechs, scheffen der voirseide banck, Guertvan Setterich, geswoeren scrijver, deur begeerten des Eerwerdigen heeren Arnoldt Dydden, pastoir tot Simpelvelt, versocht unde gerequireert om te compareren om gebut van onse vacatien unde rechten in dat hous der pastorien unde om aldaer te verhoeren zekere waerafftighe attestatie van diverse persoenen besittende als laeten der gronden toestaende uuyt fundatie der pastorien van Simpelvelt unde gemeynelyck genandt ‘weisdoms goet’ oft ‘kyrlant’. Dat welycke wij voirgenant deur begerten alzoe gedaen unde verhoert hebben, om in naekoemende tijden by desen troubelen tijt allen inconvenienten voir te koemen.	In het jaar van onze Heer 1577, op 15 december, zijn wij, Henrich Boilmans, schout van de bank Simpelveld, Paschen Heuts, Jan Cardinal, Celis Schuts, Claes Heynikens, Jan van den Haeff, Jacob Lambrechs, schepenen van de genoemde bank, Guert van Setterich, beëdigd secretaris, op verzoek van de eerwaarde heer Arnold Dydden, pastoor te Simpelveld, gevraagd bijeen te komen voor het nakomen van onze vergoedingen en rechten in het huis van de pastorie en om daar te luisteren naar bepaalde betrouwbare getuigenissen door verschillende personen, die als pachters de gronden bezitten, behorend bij stichtingen van de pastorie van Simpelveld en gewoonlijk ‘weisdomsgoed’ of ‘kyrland’ genoemd. Dit hebben wij, bovengenoemde, op verzoek dus gedaan en gehoord om in de komende tijd bij de huidige onrustige toestanden alle problemen te voorkomen.
In den eersten bekendt Peeter Byspelmans unde Mey Busen aen dye kerck, dat sij tzaemen halden eenen morgen weisdoms goet. Reigenoet dye gemeyn straes, dye ander	Op de eerste plaats erkennen Peeter Byspelmans en Mey Busen bij de kerk, dat ze samen een morgen weisdomsgoed hebben. Grenzend aan de openbare

+ 72r.

[p. 167]

sijde der kerckhoff van Simpelvelt, dye ander sijde dye pastorie unde Kuyckert, dy underste zij een vierdel heeren goet unde gelden jaerlix daer van vier taelwerdighen cappoen unde vuff vas haeveren vervallen op synt Andreesdach apostel vaerpacht. Pouwels Beysels unde Nees Ubachs in den camp, naegelaete weduwe van Thys Beisels, bekennen dat zij besitzen vuffdehalven morgen van vuff morgen weisdoms goet herkoemende bij eerflbuytung van Jan unde Werner van Louvenberch aen Leenardt Beysel tegen dye eerffgoeden dye Leenardt voirgenant tzoe koemen tzo Rutsenvelt. Reigenoeten van desen vuff morgen	weg, aan de ene kant aan het kerkhof van Simpelveld, aan de andere kant de pastorie en de Kuyckert, aan de onderkant een vierdel adellijk goed. En ze betalen daarvoor 4 gezonde kapoenen en 5 vat haver, die vervallen op de dag van Sint Andreas apostel als ‘vaerpacht’. Pouwels Beysels en Nees Ubachs in het Veld, weduwe van Thijs Beisels, erkennen dat zij 4½ morgen bezitten van de 5 morgen weisdomsgoed, afkomstig van een erflating van Jan en Werner van Louvenberch aan Leenardt Beysel tegenover de erfgoederen, die Leenardt voornoemd toebehoren in het Rutsenveld. Grenzend aan deze 5 morgen de weide van
^+Scheffelerts weidt, dye ander sijde dy Kemerstraes, dye ander sijde der Punttel Dyrick van Loevenberch in den Wijer weydt unde bempt, dye ander sijde der gemeynen broech unde gelden jaerlix op syntAndreesdaech apostel den pastoir dry taelwerdigen cappoen unde achtehalff vas haeveren tzwae schillingen van de vuffdenhalven morgen voirseid unde noch der kercken van Simpelvelt jaerlix vier vas eenen cop roggen. Des zijn op Jan unde Werner van Louvenberch, nu Dirich in den Wijer halven morgen blijven staen ses cappoen unde derdehalff vas haeveren, jaerlix als voirseid aen den pastoir te betzaelen.	Scheffelerts, aan de ene kant de Kemerstraat, aan de andere kant de Puntel, nl. Dyrick van Loevenberch in de weide en beemd van de Wijer, aan de andere kant het gemeenschappelijk broekland; en ze brengen jaarlijks op: op Sint Andreas apostel voor de pastoor 3 gezonde kapoenen en 7½ vat haver, twee schellingen voor de 4½ morgen voornoemd en aan de kerk van Simpelveld jaarlijks 4 vat en 1 kop rogge. Zo zijn voor de ½ morgen van Jan en Werner van Louvenberg, nu Dirich in den Wijer, blijven staan 6 kapoenen en 2½ Vat haver, jaarlijks te betalen aan de pastoor, zoals boven vermeld.
Jan Crukels van Scherpensele, halffwen in den Wijer, heft bekandt in stat van zijnder swegerse Anna Klingen, weduwe Dirich Loevenberch, dat zij, Anna voirgenant, possideerden eenen halven morgen van den vuff morgen wesdoms goet voirseid. Reigenoet dye vuffden halven morgen van Pauwels unde Thijs Beisel, dye ander sijde dye Kemer straes, dye ander sijde der Puntel Dedrich zeliger weydt unde bempt, dye ander sijde der gemeynen broech unde gellende, zij Anna Klingen, jaerlix hyr van den pastoir ses cappoen unde tzwae een halff vas haeveren.	Jan Crukels van Scherpenseel, halfwin in de Wijer, heeft erkend namens zijn schoonzus Anna Klingen, de weduwe van Dirich Loevenberch, dat zij, de genoemde Anna, ½ morgen bezat van de 5 morgen weisdomsgoed bovengenoemd. Grenzend aan de 4½ morgen van Pauwels en Thijs Beisel; aan de ene kant de Kemerstraat; aan de andere kant de Puntel, ni. de weide en beemd van Dedrich zaliger; weer aan de andere kant het gemeenschappelijk broekland. En zij, Anna Klingen, geeft hiervoor jaarlijks de pastoor 6 kapoenen en 2½ vat haver.
Jan Mullers van Welten heft bekandt das hij besyt dry morgen weisdoms goet, waerop zijn hous staat gebouwen, genant dye Musche. Reigenoet Waelbroch hoff, dye ander sijde dye straes oft gemeynten, dye ander sijde een virdel Waelbrocher goet unde den Meys berch, unde gilt den pastoir hy van vuff vas haeveren unde vier cappoen jaerlix op synt Andresdaech apostel. Dan heft hij, Jan voirgenant, joncker Jasper Cortenbach verkoch uuyt dye dry^+ morgen unde joncker Casper Cortenbach betzaelt jaerlix aus den vuff vas haeveren een vas unde van den vier cappoenen eenen cappoen.	Jan Mullers van Welten heeft erkend dat hij 3 morgen weisdomsgoed bezit, waarop zijn huis is gebouwd met de naam ‘dye Musche’. Grenzend aan de Waalbroekhof, aan de ene kant de straat of meent, aan de andere kant een vierdel van het Waalbroeker goed en de Meijsberg en hij betaalt de pastoor 5 vat haver en 4 kapoenen per jaar op sint Andreas apostel. Verder heeft hij, de genoemde Jan, aan jonker Jasper Cortenbach een deel van die 3 morgen verkocht en jonker Jasper Cortenbach betaalt jaarlijks van de 5 vat haver 1 vat en van de 4 kapoenen 1 kapoen.

+ 72v.

+ 73r.

[p. 168]

Wilhem in den Groeten hoff tzo Vetzen heft bekandt das hij possideerde ses morgen weisdoms goet unde luydt de compromis anno -xxxii- des vuffden daech merts aengaende den weisdoms goet offt Kyrlandt, daervan was jaerlix geldende den pastoir van Simpelvelt op synt Andreesdaech apostel ses vas roggen twelleff vas haeveren unde int gelden der ses morgen unde gudung den pastoir heer Hendrich Bollandt den werff schillung betzaelt den -xii- penning.	Wilhem in de Grote Hof te Vetschau heeft erkend, dat hij 6 morgen weisdomsgoed bezat en volgens de overeenkomst in het jaar 1532, de 5e maart, over het weisdomsgoed of kyrland betaalde hij de pastoor van Simpelveld daarvoor jaarlijks op Sint Andreas apostel 6 vat rogge, 12 vat haver en bij het betalen van de 6 morgen en de schenking aan de pastoor, de heer Hendrich Bollandt, betaalde hij als kooppenning de 12e penning.
Jan Munnicx attesteert das hij besyt ses morgen weisdoms goet genant ‘Kyrlant’ unde luydt den compromis voirgenant unde geldende jaerlicx den pastoir daer van op synt Andreesdach apostel ses vas roggen twelleff vas haeveren vaerpacht unde int gelden unde gudung der ses morgen den pastoir heer Hendrich Bollandt betzaelt den werffschillung den -xii- penning.	Jan Munnicx bevestigt dat hij 6 morgen weisdomsgoed bezit genaamd ‘kyrland’ en dat hij volgens de genoemde overeenkomst en daarvoor aan de pastoor op sint Andreas apostel moet betalen 6 vat rogge 12 vat haver ‘vaerpacht’ en bij het betalen en de schenking van de 6 morgen, heeft hij als kooppenning de 12e penning betaald aan de pastoor, heer Hendrich Bollandt.
Nyclaes Voirst possideert eenen hoffaen den kerckhoff unde den anderen bij Gerken Urlichs hoff luydt zijn bekentenis weisdoms goet unde gilt jaerlix den pastoir van Simpelvelt daer van op synt Andreesdaech apostel twe cappoen een halff vas roggen unde betaelt Peeter Wisen ouch twe cappoen een halff vas roggen,-ii- schilling.	Nyclaes Voirst bezit 1 hof bij het kerkhof en de andere bij de hof van Gerken Urlich; volgens zijn verklaring ‘weisdomsgoed’ en jaarlijks betaalt hij de pastoor van Simpelveld daarvoor op Sint Andreas apostel 2 kapoenen en ½ vat rogge en ook betaalt Peeter Wisen 2 kapoenen, ½ vat rogge en 2 schellingen.
Geurt Beysel erven In den Drijver Pauwels cum suis heft bekandt das zij possideerden twee morgen weisdoms goet oft Kyrlandt, der een gelegen bij den Acherweg neest Urlich Tegger voirseid landt	Geurt Beysels' erfgenaam In den Drijver, nl. Pauwels c.s. heeft erkend dat zij 2 morgen weisdomsgoed of kyrland bezaten, het een gelegen bij de Akerweg naast het land van Urlich Tegger voornoemd
^+under der ander tegen Vleggendael oever ouch nyest Urlich voirseid landt waer van sij jaerlix gelden luydt den compromis voirseid den pastoir van Simpelvelt derdehalff vas roggen unde ses vas haeveren unde van hous unde hoff in den Drijver dry taelwerdige cappoen een hoen.	en het ander tegenover Vlengendaal en ook naast het land van de genoemde Urlich, waarvoor zij jaarlijks volgens de genoemde overeenkomst aan de pastoor van Simpelveld 2½ vat rogge betalen en 6 vat haver en voor huis en hof in de Drijver 3 gezonde kapoenen en 1 kip.
Geel Vaes heft bekandt dat hij besit eenen halven morgen weisdoms. Reigenoet Thijs Peeters halven morgen, unde Wilhem in den Groeten hoff weisdoms goet, unde gilt den pastoir van Simpelvelt daervan luydt den voirseide compromis een halff vas roggen, een vas haeveren.	Geel Vaes heeft erkend dat hij ½ morgen weisdomsgoed bezit. Grenst aan de ½ morgen van Thys Peeters en het ‘weisdomsgoed’ van Wilhem in de Grote Hof en hij betaalt de pastoor van Simpelveld daarvoor volgens de genoemde overeenkomst ½ vat rogge en 1 vat haver.
Thijs Peeters possideert eenen halven morgen weisdom. Reigenoet Geel Vaes unde heft bekandt dat hij den pastoir van Simpelvelt daer van jaerlix gilt unde betzaelt een halff	Thijs Peeters bezit ½ morgen weisdom, grenzend aan Geel Vaes en hij heeft erkend dat hij de pastoor van Simpelveld daarvoor ½ vat rogge en 1 vat haver schul-

+ 73v.

[p. 169]

vas roggen unde een vas haeveren. Van den voirseide onderpandt betaelen Herliger Cardinael unde Gerken Urlichs.	dig is en betaalt. Voor het genoemde onderpand betalen Helger Cardinael en Gerken Urlichs.
Helger Cardenal unde Gerken Urlichs hebben geattesteert dat zij tsaemen possideeren underhalven morgen weisdoms goet daer hun hous op gebouwenis voir den kerckhoff tzo Bochuts unde gelden jaerlix unde betzaelen op synt Andreesdaech apostel daervan den pastoir van Simpelvelt ses vas roggen vuff vas haveren. Noch betzaelen zij den voirseide pastoir bij scheidung unde deylung van wegen eenen halven morgen landts, den wellycken possideert een halff vas roggen, een vas haeveren. Desgelijcken betzaelen dye voirgenanten een vas haeveren van Thijs Peeters op synt Andrees daech.	Helger Cardenal en Gerken Urlichs hebben verklaard dat zij samen anderhalve morgen weisdomsgoed bezitten tegenover het kerkhof van Bocholtz, waarop hun huis gebouwd is; en zij zijn jaarlijks verschuldigd en betalen daarvoor op sint Andreas apostel aan de pastoor van Simpelveld 6 vat rogge en 5 vat haver. Ook betalen zij de genoemde pastoor bij splitsing en deling vanwege ½ morgen land; degene die het bezit betaalt ½ vat rogge en 1 vat haver. Evenzo betalen de voornoemden 1 vat haver voor Thys Peeters op Sint Andreasdag.
Jonffrau Barbara Mazereel, weduwe Jonker Baltus van den Haeff possideert vuffthien morgen weisdoms goet, liggende tzo Vleggendael bij dye	Jonffrau Barbara Mazereel, de weduwe van jonker Baltus van den Hove, bezit 15 morgen weisdomsgoed, gelegen te Vleggendael bij de
^+Landtwerung, unde gilt den pastoir van Simpelvelt jaerlix daer op synt Andreesdaech apostel te betzaelen twelleff vas spelten unde twelleff vas haeveren, unde gelden unde betaelen allen voirseide gronden dye pachten daer uuyt spruytende, den pastoir van Simpelvelt jaerlix op synt Andreesdach apostel met sonnenschijn op verburtenis der gronden unde moeten dese voirseide pachten capoenen van den besitteren der weisdoms gronden voirseid gelivert werden een mijl wechs luydt den compromis voirseid unde zijn voirgenanten attestatie gesproecken unde bekandt bij voirgementioneerden persoenen sonder ergelist. Geschiet myts schoutet unde schepenen, notaris voirseid op daech unde datum als boeven. Ter orkunde der waerheit hebben wij dese attestatie onderscreven unde met onsen scheffen segel ondersegelt. Onder stondt aldus Henrich Boilmans, Guert von Setterich unde meer onder was gedruckt eenen segel in groen was unde daer op gedruck pampyr.	Landgraaf en zij moet aan de pastoor van Simpelveld jaarlijks op sint Andreas apostel 12 vat spelt en 12 vat haver betalen. En over alle voornoemde gronden moeten de pachten die daarmee samenhangen, aan de pastoor van Simpelveld jaarlijks op Sint Andreas apostel op de dag zelf worden betaald, op straffe van verbeurdverklaring van de gronden en de genoemde pacht, nl. kapoenen, moet door de bezitters van het betreffende weisdomsgoed geleverd worden: een mijl over de weg volgens de overeenkomst. En de genoemde verklaring is besproken en bekend bij genoemde personen zonder voorbehoud. Gedaan bij schout en schepenen; de notaris voornoemd op dag en datum. Ter bevestiging van de waarheid hebben wij deze verklaring getekend en met ons schepenzegel bezegeld. Eronder stond: Aldus Henrich Boilmans, en Guert von Zetterich. En verder naar beneden was een zegel in groene was gedrukt en daarop gedrukt papier.
Dyt origenal is te venden binnen Luydich int kloester van Beorepart.	Het origineel hiervan is te vinden in Luik in het klooster van Beaurepart.

+ 74r.