Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdsteampunkSubgenre van sciencefiction en fantastische literatuur dat, vaak op anachronistische wijze (anachronisme), een wereld verbeeldt waarin technologische hoogstandjes functioneren in de context van de 19de eeuw en de toenmalige stand van wetenschap en techniek. Deze was in hoge mate bepaald door de stoommachine; vandaar het eerste deel van de naam (steampunk). Het genre, dat een neo-victoriaanse en retro-futuristische stijl cultiveert, ontstond deels als een reactie op de eenzijdige cultus van de digitale cultuur in de cyber(punk) (vandaar het tweede deel van de naam: steampunk tegenover cyberpunk), en deels als een nostalgische hommage aan vroege meesters van de sciencefiction zoals M. Shelley (Frankenstein, 1818), J. Verne (bijv. Twintigduizend mijlen onder zee, 1870) en H.G. Wells (bijv. The time machine, 1895; zie ook tijdmachine). De term werd in 1987 gelanceerd door K.W. Jeter om te verwijzen naar zijn eigen romans (bijv. Morlock Night, 1979) en naar die van T. Powers (bijv. The Anubis Gates, 1983) en J.P. Blaylock (bijv. Homunculus, 1986). The difference engine (1990) van W. Gibson en Br. Sterling geldt als een hoogtepunt in het genre. Het fenomeen overstijgt inmiddels de letterkunde en heeft zich ontwikkeld tot een ware subcultuur (comic strips, videospellen, cinema, kledij, muziek, design, happenings, enz.). Sommigen hebben zelfs bepaalde technologische kunstwerken van Panamarenko in verband gebracht met de esthetiek van de steampunk. Lit: A. & J. Vandermeer (red.), Steampunk (2008) • É. Barillier & A. Morgan, Le guide steampunk (2013) • Cl. Nally, Steampunk. Gender, subculture and the neo-Victorian (2019).
|
|