Algemeen letterkundig lexicon

intentio operis

Etym: Lat. intentie van het werk.

Begrip ontwikkeld door U. Eco ter aanduiding van de intrinsieke betekenis van de tekst zoals die zich aandient aan de modellezer (die dan geacht wordt dit betekenispotentieel te realiseren op neutrale, coöperatieve en bekwame wijze – en die overigens een theoretische abstractie is en geen echte lezer van vlees en bloed).

Eco onderscheidt de intentio operis van de intentio auctoris (auteursintentie) en van de intentio lectoris (lezersintentie). Hij ontwikkelde het begrip precies als een reactie tegen enerzijds de traditionele visie die de intenties van de soevereine auteur poneert als enige bron van de betekenis van de tekst, en anderzijds tegen de meer recente en relativistische visie van de deconstructie die absolute prioriteit geeft aan betekenissen die de lezer aan de tekst wil toekennen. Wat de tekst ‘wil zeggen’ valt voor Eco niet samen met wat misschien ooit de bedoelingen van de auteur waren, en valt ook niet samen met hoe deze of gene lezer de tekst wil of kan interpreteren.

Eco benadrukt m.a.w. het feit dat de tekst een specifieke eigen semantische structuur heeft, een coherent geheel van semiotische strategieën dat steeds de betekenistoekenning door een modellezer zal bepalen. Toch zal deze intentio operis steeds in een dialectische verhouding staan tot de intentio lectoris, want alleen echte lezers, die ongetwijfeld hun eigen lezersintenties hebben, kunnen de intentie van de tekst herkennen.

Lit: U. Eco, The limits of interpretation (1990).

intentio lectoris zie intentio operis

intentional fallacy