Algemeen letterkundig lexicon

self-begetting novel

Etym: Eng. roman die zichzelf voortbrengt.

Een type van roman waarin een personage uiteindelijk ook de 'auteur' blijkt te zijn van de roman waarin het ten tonele wordt gevoerd. De term raakte ingeburgerd naar aanleiding van Stephen Kellman’s studie The self-begetting novel (1980), waarin werken besproken worden als À la recherche du temps perdu (M. Proust, 1913-1927), La nausée (J.P. Sartre, 1938), La modification (M. Butor, 1957) en La Marquise sortit à cinq heures (Cl. Mauriac, 1961), evenals werk van J. Joyce, S. Beckett, L. Durrell, H. Miller, I. Murdoch, Nabokov, e.a. In dergelijke teksten worden de vertellende personages in feite romanciers in de zoektocht naar zichzelf; ze zouden de modernistische wensdroom vertolken van de artistieke autogenese (de kunst creëert zichzelf).

Het genre sluit aan bij de Bildungsroman en de kunstenaarsroman, maar door zijn zelf-reflectieve inslag kan het ook gezien worden als een voorloper of subgenre van de metafictie, zeker waar het teksten betreft waarin vermengingen van narratieve communicatieniveaus tot logisch onmogelijke of paradoxale situaties leiden. Een recent voorbeeld is Atonement (2001) van Ian McEwan, een roman waarvan de plot draait rond zijn eigen oorsprong.

De term is niet te verwarren met het verhaal dat zichzelf vertelt, waarin de verteller als zodanig nu juist heel onzichtbaar blijft.

Lit:  St. Kellman, The self-begetting novel (1980)

selectieve bibliografie

semantiek