Algemeen letterkundig lexicon

samenvatting

In een samenvatting wordt een tekst in enkele woorden sterk verkort weergegeven. De activiteit zelf wordt excerperen genoemd en het resultaat is de samenvatting, ook wel met de termen uittreksel of resumé aangeduid. Voor samenvattingen van wetenschappelijke teksten spreekt men vaak van abstract.

Voor het onderwijs zijn tal van naslagwerken verschenen waarin romans of andere literaire teksten samengevat worden. Leerlingen kunnen dergelijke samenvattingen (ook wel synopsis genoemd) gebruiken om gelezen teksten te memoriseren voor het eindexamen. Een goed voorbeeld van een uitgave van dit type samenvattingen is EeuwBoek, signalement van honderd jaar Nederlandse romankunst (1998), waarin per boek een korte typering, een samenvatting en gegevens over thematiek en context worden gepresenteerd.

Voor het Centraal Examen Nederlands van het VWO wordt de samenvatting van een gegeven tekst al geruime tijd als opdracht gegeven.

De term wordt soms ook gebruikt in de romananalyse voor een samenvattende presentatie of tijdverdichting.

Lit: F.H. van Eemeren, 'Samenvatten' in Nederlands 1 (1975) 2, p. 41-55 • W. Drop, Instrumentele tekstanalyse: ten dienste van samenvatten, opstellen en begripsvragen, tekstverbeteren (1983) • R. Schoonen, Facetten van de samenvattingsopdracht: effect van taal, tekst, onderwerp en scoring (1998).

samenvattende presentatie zie tijdverdichting

samizdat/tamizdat