Algemeen letterkundig lexicon

parataxis

Etym: Gr. para-tassein = naast elkaar plaatsen.

Nevenschikking van gelijkwaardige zinnen, in tegenstelling tot onderschikking (hypotaxis) in hoofdzin en bijzin(nen). De parataxis komt voornamelijk voor in het eenvoudige en volkse spraakgebruik. Ze kan ook aangewend worden ter wille van de overzichtelijkheid van de gedachteontwikkeling. Bijv.:

- parataxis: Alle mensen zijn sterfelijk. Socrates is een mens. Socrates is sterfelijk.

- hypotaxis: Daar alle mensen sterfelijk zijn, is Socrates ook sterfelijk.

Zie ook asyndeton-1.

Lit: A. Rynell, Parataxis and hypotaxis as a criterion of syntax and style, especially in Old English poetry (1952) • E. Buyssens, 'Juxtaposition parataxe et asyndète' in La linguistique 10 (1974), 2, p. 19-24 • G.A. van Es & P.P.J. van Caspel, Samengestelde zin: parataxis, 6 dln. (1975).

parallellismus membrorum

paratekst