Algemeen letterkundig lexicon

esthetisch object

Etym: Gr. aisthesis = zintuiglijke gewaarwording, waarneming.

Term uit de receptie-esthetica, teruggaand op het Praagse (Praagse school) structuralisme (J. Mukařovský). Het is de representatie van het artefact zoals dat in de beleving van de lezer voor hem gestalte krijgt. De omzetting van een artefact door een lezer in een esthetisch object wordt de ‘lezersconcretisatie’ genoemd of kortweg ‘concretisatie’, of ook wel ‘concretisering’. Er zijn dus evenveel esthetische objecten van een literaire tekst als er lezers van die tekst zijn. Men zou zelfs moeten concluderen dat het aantal nog groter is, omdat een individuele lezer een bepaalde tekst in de loop van de tijd ook nog weer eens op verschillende wijzen blijkt te concretiseren.

Lit: N. Groeben, Rezeptionsforschung als empirische Literaturwissenschaft (1977) • J. Mukařovský, Aesthetic function, norm and value as social facts (1979; orig. 1935) • A. van Assche, Empirisch-psychologische benadering van de relatie lezer-poëzie (1979) • R. Segers, Het lezen van literatuur (1980) • G.Civikov, Das ästhetische Objekt: Subjekt und Zeichen in der Literaturwissenschaft anhand einer Kategorie des Prager Strukturalismus (1987) • C. Kattenbelt, ‘Theater als artefact, esthetisch object en scenische kunst’ in Tijdschrift voor theaterwetenschap 33 (1993), p. 51-85.

esthetiek van de identiteit/oppositie

esthetische distantie-1