Algemeen letterkundig lexicon

musical

Zangspel dat zich aan het eind van de 19^de eeuw ontwikkelde uit de operette, de komische opera, de vaudeville- en de revue-1. De musical is een muzikale komedie waarin op ironische wijze een vaak literaire stof is verwerkt tot een combinatie van toneel, muziek, zang en dans in een samenhangend verhaal. Een belangrijk element is het show-karakter ervan, dat vooral tot uiting komt in de aankleding, de decors en de balletten. Zelden ontbreekt een happy end(ing).

Speciaal de Amerikaanse musicals hebben een grote vitaliteit. Theater Broadway in New York werd er beroemd mee. De Verenigde Staten zijn dan ook de bakermat van de musical met als vroeg voorbeeld Jerome Kerns Show boat (1927). Andere beroemde voorbeelden zijn O. Hammersteins Oklahoma (1943) en South pacific (1949). Vaak worden bekende literaire teksten voor musicals als basisgegeven gebruikt: G.B. Shaws Pygmalion voor My fair lady (1956) van F. Loewe, Shakespeare’s The taming of the shrew voor Kiss me Kate (1948) van Cole Porter en Dickens Oliver Twist voor Oliver (1960) door C. Reed. Veel musicals werden verfilmd, sommige werden zelfs direct voor film geschreven: Leonard Bernsteins West side story (1957) werd pas na verfilming ook op het toneel gebracht.

Verreweg de belangrijkste schrijfster van musicals in Nederland is Annie M.G. Schmidt die in samenwerking met Harry Bannink een groot aantal musicals op haar naam heeft staan: Heerlijk duurt het langst (1965), Met man en muis (1968), Wat een planeet (1973), Foxtrot (1977) en Madam (1981). Een belangrijk en succesvol producent van musicals in Nederland is Joop van den Ende die voor het genre het Circustheater in Scheveningen en het Beatrixtheater in Utrecht opende. In België worden door Music Hall Promotions en V & V-Entertainment musicals geproduceerd. Van den Vos Reynaerde werd tot de musical Dear fox (1991) bewerkt voor het Koninklijk Ballet van Vlaanderen.

Lit: F. Bredschneyder, Elseviers grote boek voor operette en musical (1977²) • S. Green, The world of musical comedy (1984⁴) • P. van Ewijk, Met zang & dans. De geschiedenis van de musical in Nederland (1993) • W.A. Everett & P.R. Laird (red.), The Cambridge companion to the musical (2008²) • Th.S. Hischak, Broadway plays and musicals (2009) • S. Cohan, The sound of musicals (2010) • K. Bloom, Hollywood musicals: the 101 greatest song-and-dance movies of all time (2010) • R. Knapp, M. Morris & St. Wolf (red.), The Oxford handbook of the American musical (2011) • R. Gordon, O. Jubin & M. Taylor, British musical theatre since 1950 (2016).

museum-2

muurgedicht zie straatpoëzie