Algemeen letterkundig lexicon

klad

Term uit de archivistiek, manuscriptologie en editietechniek voor een voorlopig ontwerp van een geschrift. In de tekstgenese vertegenwoordigen een of meer kladden het eerste stadium; een concept is een definitiever en completer ontwerp dat al of niet met tussenstadia leidt tot het net. Een klad is vrijwel altijd een autograaf. Van veel teksten is het kladstadium niet bewaard gebleven; als er wel kladjes zijn overgeleverd, leveren die vaak problemen bij het editeren door de chaotische en fragmentarische inrichting ervan. In een archiefeditie of historisch-kritische editie zijn diacritische tekens nodig om de varianten te organiseren en vaak maakt alleen een facsimile-editie duidelijk hoe de tekst in het klad gesitueerd is.

Voorbeelden van overgeleverde kladden zijn die (aanwezig op het Letterkundig Museum in Den Haag) voor de Gedichten van J.H. Leopold, geëditeerd door G.J. Dorleijn, H.T.M. van Vliet & A.L. Sötemann (1984-1985).                                                                                                                                                                 

Het door heraut Claes Heynenzoon eigenhandig geschreven kladboek. [bron: D. Hogenelst & F. van Oostrom, Handgeschreven wereld (1995), p. 108].

Lit: M. Mathijsen, Naar de letter. Handboek editiewetenschap (1995) • D. Van Hulle & E. Vanhoutte (red.), In het klad: tekstgenetische studies (1999) • D. van Hulle, De kladbewaarders (2007).

klaagzang zie elegie, planh

klank