Algemeen letterkundig lexicon

factie

Etym: Lat. facere = maken.

Benaming uit de rederijkerstijd voor een komisch, satirisch of moraliserend toneel of straatspel van geringe lengte (gewoonlijk minder dan 200 verzen), vrijwel zonder intrige, met haast uitsluitend allegorische personen (allegorie) en aan het slot een zgn. factielied. Van de in totaal zeventien bekende facties zijn er zestien overgeleverd in de bundel Spelen van sinne (1562) (Het Antwerpse Landjuweel van 1561, ed. C. Kruyskamp, 1962). De enige andere, Factie oft spel voer den Coninck Philippus van Peter de Herpener, dateert van 1556. Op de uitnodigingskaart tot het Antwerps landjuweel wordt de factie met name genoemd:

Wie de beste Factie voort sal stellen,
Achter straten doende, met een vrolijck rellen,
Daer meest sins in besloten werdt sonderlinghen,
En recreatijuelijcst om vertellen,
Maer Schimp en Onhuescheyt moety buyten vellen,
Met een nieu dansliedeken om springhen,
Die wint Sprincen wapen, dus wilt druck bedwinghen,
Dry Oncen swaer, En noch voor Tweede fijn,
Ons Hooftmans wapene, doet wel v dinghen,
Van twee Oncen, thoont Broeders een Constich schijn;
Alle de Prijsen sullen goet Siluer sijn.
(Ed. C. Kruyskamp, 1962, p. xi)

 Zie ook factor.

Lit:   W.M.H. Hummelen, Repertorium van het rederijkersdrama 1500 – ca. 1620(1968) • W.N.M. Hüsken, Noyt meerder vreucht; compositie en structuur van het komische toneel in de Nederlanden voor de Renaissance (1987), p. 40.

factice

faction