Algemeen letterkundig lexicon

eponiem

Etym: Gr. eponomazein = noemen naar, als naam geven, een bijnaam hebben.

Een vorm van metonymie. In het algemeen verstaat men onder een eponiem een woord dat is afgeleid van een persoonsnaam, zoals de naam Zeppelin de aanduiding is geworden van het luchtschip en de Duitse uitvinder Lumbeck zijn naam heeft gegeven aan het lumbecken en Adolphe Sax aan de saxofoon. In Engeland werd koningin Victoria de naamgeefster van een heel tijdperk en de Franse auteur D.A.F. de Sade gaf naam aan het sadisme.

In de literatuur wordt de term eponiem vaak gebruikt om aan te geven dat de naam van één van de hoofdpersonen uit een literair werk gebruikt wordt voor de titel ervan, zoals in Hamlet (ca. 1600), Gijsbrecht van Aemstel (1637) of Max Havelaar (1860).

Lit: C.G.L. Apeldoorn & T. Beijer, Van Achilleshiel tot de toorn van Zeus: bijbelse en mythologische eponiemen in de Nederlandse taal (1997) • W. Daniëls & K. de Wit, Hortsik! Eponiemen in de Nederlandse en Vlaamse dialecten (1998) • R.A. Letusé La O, Elsevier’s dictionary of eponyms (2001) • M.H. Manser, Chambers dictionary of eponyms (2004) • E. Sanders, Van abracadabra tot zeppelin en 498 andere woorden die zijn afgeleid van eigennamen: Van Dale Modern Eponiemenwoordenboek (2008).

epode-2

epos