Algemeen letterkundig lexicon

generatie

Generatie is een term uit de sociale wetenschappen die een aantal individuen groepeert als tijdgenoten en hen vooral karakteriseert in verhouding tot hun voorgangers en hun opvolgers. De term generatie verwijst oorspronkelijk naar eenzelfde geboortejaar (Lat. generatio = het voortbrengen), wat een gemeenschappelijke cultuurhistorische context impliceert. In de literatuurgeschiedenis neemt men gewoonlijk niet het geboortejaar als vergelijkingspunt, maar het jaar of de jaren waarin belangrijk literair werk verschijnt.

Bij het gebruik van de term generatie bestaat er een gevaar voor veralgemening. Gewoonlijk bepalen een aantal opvallende persoonlijkheden de stijl van een bepaalde generatie terwijl andere tijdgenoten op de achtergrond verdwijnen of ten onrechte met die generatie geassocieerd worden. Overigens heeft men over het algemeen de neiging om bij generatiegenoten verwante trekken te beklemtonen en individuele verschillen te verdoezelen.

Voorbeelden van literaire generaties in de Nederlandse letteren zijn de Tachtigers, de Vijftigers en de Generatie Nix. Bekend in de wereldliteratuur zijn de Generación del 98 (een groep Spaanse intellectuelen rond het fin de siècle, o.m. met Miguel de Unamuno, Ramón del Valle-Inclán, Antonio Machado, Azorín, Pío Baroja en Jacinto Benavente), de Lost Generation, de Duitse Gruppe 47 (o.m. met H. Böll, I. Bachmann, G. Grass) en Gruppe 61 (o.m. met G. Wallraff en E. Runge), en de Italiaanse Gruppo 63 (o.m. met U. Eco, A. Giuliani en E. Sanguineti).

Zie ook beweging, periodecode, school.

Lit: U. Weisstein, ‘Epoch, period, generation and movement’ in Comparative literature and literary theory (1973), p. 66-98 • J.M.J. Sicking, ‘Periodiseren door middel van generaties’ in Forum der Letteren 23 (1982), p. 46-59 • St. Parkes & J.J. White (red.), The Gruppe 47: fifty years on a re-appraisal of its literary and political significance (1999) • J. Torrecilla (red.), La Generación del 98 frente al nuevo fin de siglo (2000) • W. van den Akker & G. Dorleijn, ‘Talkin’ ‘bout two generations: the concept of generation in literary historiography’ in T.F. Shannon & J.P. Snapper (red.), Janus at the millennium (2004) p. 11-24.

Generación del 27 zie gongorisme

generatie Nix