Algemeen letterkundig lexicon

dubium

Etym: Lat. twijfelachtige zaak.

Term uit de retorica voor een omstreden zaak die in het kader van de inventio als eerste taak van de redenaar verwoord moet worden in de quaestio, het vraagstuk. Het publiek kan zich actief met een oordeel of een beslissing met de zaak bezighouden. Het dubium of res dubia komt vooral voor in het genus iudiciale en het genus deliberativum. Zo opent E.K. Grootes zijn inaugurele rede, Literatuur-historie en Cats' visie op de jeugd (1980), met de zin:

Als uitgangspunt voor mijn betoog kies ik een herkenbare menselijke situatie, zoals die wordt geschetst in één van de werken van Jacob Cats.

En na het citeren van het voorbeeld stelt Grootes:

De vraag is nu: is de mogelijkheid tot herkenning die ik suggereerde, werkelijk aanwezig?

dubitatio

ductus