Verhael-boecken van den cardinael Bentivoglio

Van de vrientschap die de Vereenigde Provincien plegen met andere Princen.
VI. Hooft-Stuck.

⁺TUsschen de Koning van Denemarcken, ende de Vereenigde Provincien wert mede goede vriendtschap gepleegt, waer toe nabuyrige gelegentheydt haer ten weder zyden noodigt. Ende dese nabuyrschap is besonderlijck seer bequaem voor de Visserijen van de Hollanders, ende voor de timmeringe van hare Schepen, zijnde voort gekomen, als men seggen kan, uyt de bosschen die Noorweegen bedecken.

Voorts en hebben de Vereenigde Provincien in haren noot, uyt Denemarcken geen

+ Vereenigde Provincien verstaen sich wel met de Koning van Denemarken.

[p. 147]

genot gehadt van penningen, ofte van volck. Die Coning besit woeste Landen, maer begraven in groot gedeelte van de grousaemheydt van de winter, en van het Ys, het welcke hem derhalven maeckt kleyn van macht te zijn, alhoewel sy soo wijdt van omloop zijn.

De Vereenigde Provincien houden goede⁺ gemeynschap met de kettersche Princen van Duytslant, en besonderlijck met de Calvins-gesinden. Onder dese zijn de voornaemste, de Keur-vorst, Palts-Grave by den Rhijn, ende den Keur-vorst van Brandenburg⁺ Ten dienst van den Branderburger, heeft men gesien 't gene sy aengegaen hebben by gelegentheyt van de verschillen, op de Staten van Cleef en Gulick. Ende den Palts-Grave, wanneer hy laestleden quam t'overlijden, liet tot teycken van betrouwinge, sijne kinderen onder hare Voogdye en bescherminge.⁺ De gelijckmatigheyt van de Secten, en meer van het verbittert gemoet, tegens het huys van Osten-rijck, gesamentlijck met de onderlinge gelegentheyt van de nabuyrige Landen, hebben lichtelijck ingevoert, en sullen mede onderhouden dese vrientschap onder haer. De Princen van Duytslandt zijn in 't gemeyn evenwel seer arm van penningen. Waeromme de hulpe, die de Vereenigde Provincien van die

+ En met de kettersche Princen van Duytslant.

+ Maer voornamentlijck.

+ met de Keur-vorstelijcke Palts-Graef, en met de Keur-vorst van Brandenburg.

[p. 148]

zyde bequaemen, als in een oogenblick verdweenen. Maer tegenwoordig, midts hare macht soo seer vergroot is, sullen sy veel eerder hare vrienden, in die Landen, by-standt konnen doen, als eenige hulpe van belang van daer te verwachten hebben: behalven eenige wervinge van volck, by gelegentheydt, als syse van doen soude mogen hebben. En dat is gesien in de gunst bewesen aen den Brandenburger, in de belegeringe van Gulick, die begonnen wiert, en voleyndigt voornamentlijck met haer macht.

⁺In Italie, hebben de Vereenigde Provincien eenige gront geleyt van onderling verstant, met de Republijcke van Venetien. Wanneer het Bestant geslooten was, sonden sy een Extraordinarise Gesant naer Venetion toe, en kregen insgelijcks wederom eenen Extraordinarisen van die Republijcke, ende de saecken blijven tot noch toe staen in die eerste plichten, van d'een en d'ander zyde. Maer men kan wel gelooven, dat de voordeelen van de koopvaerdie, en noch meer die van de Weerelt, sullen gelegentheydt geven, dat dese onderlinge gemeynschap onder haer aengehouden sal werden, met een gemeyne besendinge.

⁺In het Rijck van den Turck, hebben tegenwoordich de Vereenigde Provincien,

+ Hoe sy haer verstaen met de Republijck van Venetien.

+ Sy hebben noch onderling verstant gekregen met den Turck.

[p. 149]

nieuwelijck aenleydinge tot de koopvaerdye, ende vrientschap bekomen. De Hollanders begonnen, naer het Bestandt, te handelen in Soria, ende zijn naderhant aengelockt geweest van de Turcken, door hare goede onthalingen, en door haer eygen gewin, om in die gewesten, de koopvaerdye gaende te houden. En de Vereenigde Provincien, om het aldaer te bevestigen, tot voordeel mede van alle hare andere landen, hebben voorgenomen, een persoon van harent wegen te senden, om sijn by-wooninge tot Constantinopoli te houden.