Verhael-boecken van den cardinael Bentivoglio

De Prins van Parma komt in de plaetse van Don Jean. De oproerige nemen voor haren nieuwen Prins aen, den Hertog van Alenson. De Prins van Orangien wert gewont door een Roer-schoot.
VII. Hooft-Stuck.

ONdertusschen was in de plaetse van⁺ Don Iean, gekomen de Prins van Parma, in 't gebiedt van Nederlandt. Desen⁺

+ 't Iaer 1578.

+ Prins van Parma

[p. 88]

⁺Prins en liet de goede gelegentheydt niet voorby gaen. Maer gestijft hebbende die gene de welke haer voor dede van de oneenigheyt van de vyanden selve, ende d'eerste overwinninge tegens haer bekomen hebbende, met de wapenen van haer eygen tweedracht, won hy lichtelijck de party ⁺van de malcontenten, ende maeckten verdrach met de Walsche Provincien. Dese vorderlijcke handelinge soo geluckiglijck uytgevallen zijnde, ende de Prins hebbende hem soo haest versien met dese machtige, ende Catholijksche wapenen van 't lant, geluckten noch voorspoediglijck de beraminge, de welcke genomen wierdt met de bewilginge van de selve Provincien, om op een nieuw wederom te doen keeren de Spaenjaerts en de andere Uytlanders, die de Prins uyt kracht van 't verdrag, was genoodtsaeckt te doen vertrecken voor de tweede reys uyt het lant.

⁺In de selve tijt hadde hy belegert en vermeestert met groote dapperheyt de Stadt Maestricht; met welcke beheersinge hy hem verseeckert hadde van het in-komen van Duytslant, en ondertusschen ging hy het Leger ⁺bereyden tot andere aenslagen. In die tijdt was oock wederom by der hant genomen een nieuwe handelinge van Vrede binnen Ceulen, met het tusschen-komen van

+ Gouverneur van Nederlant

+ VVint de malcontenten.

+ Hy belegert, en neemt Maestricht in.

+ Handelinge van Ceulen, om de saken van Nederlant te vereffenen.

[p. 89]

een Apostolijckschen Gesant, van eenige Keyserlijcke Ambassadeurs, van de Prins van Castelvetran, uyt de naem vande Koning van Spaenjen, ende eenige Afgeveerdigden uyt de naem van de Provincien, die haer te samen gevoegt hadden in de oproeringe. Men wenschten in Spaenjen op eenige gevoegelijcke maniere, verdragen te sien de saken van Nederlant, behoudelijck altoos den Roomsche Godts-dienst, ende het ontsach van den Koning. Maer te vergeefs⁺ viel eyndelijck uyt alle de neerstigheyt, soo groot waren de swarigheden, die daer in de handelinge op quamen, ende soo verwerret wiste het de Prins van Orangien te maecken met sijne gewoonlijcke behendigheyt by de oproerige.

Zijnde dan sonder eenige vrucht verdwenen⁺ de handelinge van Ceulen, dachte het aen den Koning, niet langer te konnen uytstellen de uyterlijcke betooninge van sijn rechtmatige gestrenigheyt tegens den Prins van Orangien, ende verklaerden hem schuldich van de oppermacht-schenderije, hooft ende bedrijf van de afvallinge der Nederlanden, gemeyne plage, en middel van alle qualen, ende stelden een groote geltsomme op sijn hooft.

Den Prins van Orangien verstoort zijnde over dese daet, wierp sijn selve oock noch

+ De handelinge verdwijnt.

+ Verklaringe van de Koning tegens den Prins van Orangien.

[p. 90]

haestelijck in de aldermistroostigste raetslagen. Hebbende dan afgeleyt den voorgewenden naem te voeren van te oorlogen, niet tegens de Koning, maer tegens de tyrannije en hoogmoet van de Spaenjaerden, gelijk als hy ende sijne mede-standers voor gaven, begoste opentlijck uyt, gehoorsaemheyt te weygeren aen den Koning, ende met listtigheydt bracht hy het volck daer toe, dat hem volgde, om het selve te bestaen, ende haer te versien van een nieuwen ⁺Prince. Meer dan alle andere scheen oorberlijck den Hertoge van Alenson, om de hope van de Koning van Vrankrijck selve, te konnen verplichten tot de voordeelen van den Hertog; derhalven wiert den Hertog binnen Antwerpen aen-genomen, ende solemneelijck be-eediget voor nieuwe Prince der Nederlanden, met openbare vuyringen. De Prins van Orangien hadde geen besondere genegentheyt tot de Franschen, maer hy trachten alsdoen, en hoopten met de macht van Vranckrijck levendig te houden de af-vallinge der Nederlanden, ende ⁺de saecken in dier voegen te beleggen, als dat eyndelijck de Nederlanders moede zijnde van de Franschen, ende wantroostig van oyt vergiffenisse te bekomen van de Spaenjaerts, soude komen te maecken een vrijen Staet, ende dat hy dan middelaer

+ Den Hertog van Alenson wort aengenomen vande Nederlanders tot haren Prins.

+ Staet suchtige oog-mercken van de Prins van Orangien.

[p. 91]

en bedrijf soude wesen van dat gebiet.

In welcke verscheydentheydt van uytkomsten, wanneer hy met geen milder gunste van 't geluck t'eenemael en soude hebben konnen geraecken, om Prince te zijn van alle de Provincien die haer opgeworpen hadden, hoopten hy ten minsten dat hem dat soude gelucken van de machtige en stercke Provincien van Hollandt en Zeelant, zijnde een groot gedeelte daer van alreede besmet met de Secten, en die echter schier niet meer en erkenden, andere macht, als de sijne. Tot dese ooch-mercken wiert gelooft, dat de blinde Staet-suchtigheyt van de Prins van Orangien trachten. Ondertusschen hadde de blijde beginselen van den nieuwen Prince Alenson, mede gebracht een ongeluckige voorsegginge aen sijn hope, om dat op de selve tijdt een Basque bestont hem te vervorderen in sijn eygen⁺ huys, ende hem aldaer een Roer-schoot in 't hooft te geven. De Prins van Orangien wierdt geheelt van die wonde. Maer dese was evenwel een beduydinge van een andere diergelijcke, de welcke hem kort daer naer de doot moeste mede-brengen.

+ De Prins van Orangien werdt gequetst.