Verhael-boecken van den cardinael Bentivoglio

Den Raet van Staten neemt het gebiet aen.
V. Hooft-Stuck.

DEn Commandeur overleden zijnde,⁺ wierdt het bewint der saecken aengenomen van de Raet van Staten. Maer een seer weynig nutsaem gebiedt stont te verwachten,⁺ van de verblijvende verdeylde authoriteyt van een eenige, onder de ingenomen gemoederen van soo vele.

Ende het bleeck openbaerlijk dat de getrouwigheyt van vele van den Raet al omgeset was, en daerom bekenden men seer haest, dat sy noch hadden verbastert haer gevoelen, en dat sy die gewent souden hebben, om aen te spannen met de Prins van Orangien. Door de listigheyt dan van de selve Prince, wierden veerdiglijck gevangen genomen, eenige van de voornaemste van den Raet, de welcke getrouwelijck staende hielden de saecke van den Koninck,

+ 't Iaer 1567.

+ De Raet van staten neemt het gebiet aen.

[p. 78]

⁺en van de Spaenjaerts. Van doen af wenden den Raet alle hare voor-slagen tegens de Spaenjaerts aen, om haer te dwingen, dat sy Nederlant souden verlaten. Boven de eerste af-keerigheyt van de Nederlanders in 't gemeyn tegens de selvige, hadden die van den Raet op-genomen een andere voorslach, daer van sy haer doen ter tijdt dienden, om dies te kloeckmoediglijcker de saecken uyt te voeren diese voorgenomen hadden: het welck was, dat de Spaenjaerts ingenomen hadden het lant van Aelst, in de eygen Provincie van Vlaenderen, naer dat sy haer op een nieuw opgeworpen hadden met groote menigte, en met gevaer, dat van die opworpinge stonden te volgen swaerlijcke ⁺schaden voor 't lant. Sy wierden dan alle door openbaere beraet-slaginge van den Raet, verklaert voor af-gevallen, ende het volck wierdt van alle zijde tegens haer in de wapenen gebracht. Onder de selve schijn, namen sy dadelijck voor, te belegeren de voornaemste Casteelen, de welcke bewaert wierden van de Spaenjaerts: ende behalven dat van Antwerpen, quamen sy alle te vervallen in handen van 't volck, de welcke de Nederlanders, tot dien eynde, op de been gebracht hadden.

Daer was noch overig, ten eynde te brengen een andere gewichtige voorslach, in de

+ Men neemt voor de Spaenjaerts uyt te jagen.

+ Haer verklaringe tegens de selve.

[p. 79]

welcke de Prins van orangien alle sijn listigheyt⁺ in 't werck gestelt hadde, 't welck was, dat haer soude vereffenen en vereenigen te samen, alle de Provincien van de Nederlanden: met Hollant ende Zeelant, ende dat sy alle eendrachtelijck wilden sorge dragen tot het gemeyne voordeel. Soo quamen tot dien eynde, te samen binnen Gent, de welcke de voornaemste stadt is van de Provincien van Vlaenderen, de Af-geveerdigde van alle de Provincien, uytgenomen van die van Luxemburg, vervult met een geest van weder-spannigheyt, ende beraemden alsdoen de Vrede, die naderhant naer de naem van Gent genoemt is. De voornaemste Articulen⁺ van de selve, waren: dat men met gemeyne macht van wapenen moeste verjagen de Uytlanders, en dat men sijn beste soude doen by den Koning, om de Regeeringe te doen herstellen in sijn voorige gedaente, dat in 't feyt van den Godts-dienst, behalven in Hollant en Zeelant, in de andere Provincien niet en soude gepleegt worden als de Roomsche Catholijcksche alleenlijk, ende dat men soude verblijven aen de uytspraecke van de Generale Staten, de welcke haer eerst daegs moesten vergaderen, het besluyt van 't gunt daer moeste gedaen worden in de selve materie van Gods-dienste. De Prins van Orangien geloofden t'eene-

+ Unie die de Prins van Orangien uytwerckt tusschen de Provincien.

+ Vrede van Gent, en 't gene sy meest inhielde.

[p. 80]

mael onmogelijck te zijn, dat de Vrede soude toe-gestaen worden van den Koning, en daerom hielde hy het voor vast, dat wel haestelijck de andere Provincien, haer souden vervoegen in de selve opworpinge met Hollant en Zeelant.

⁺Ondertusschen waren de Spaenjaerts van verscheyde plaetse by een gekomen, ende beraet genomen hebbende van haer over de Nederlanders grouwelijck te wreecken, die haer voor af-gevallen hadden verklaert, ende als bloot gestelt tot een gemeyne en openbare slachtinge, hadden haren weg genomen naer het Casteel van Antwerpen. Weynige uyren van den dach waren noch maer overig, ende sy waren vermoeyt van 't reysen, als sy daer binnen quamen. Niet te min, sonder eenige ruste te nemen, soo stelden sy alle eendrachtelijck vast, ofte te willen sterven, ofte dien eygen nacht, haer avont-mael te houden binnen Antwerpen. ⁺Het uytstel en liep niet langer aen: zijnde uyt het Casteel getrocken met goede ordre, luttel meer als drie duysent sterck in 't getal, gingen sy met sulcken voornemen en gewelt storten in de Loop-graven van de vyant, de welcke in groot getal, het Casteel belegert hielden van de zijde der Stadt, dat het op-slaen, ende door-breken ende op de vlucht te brengen van die gene,

+ De Spanjaerts nemen voor van haer te wreecken.

+ Sy bespringen hare vyant en verbreken haer.

[p. 81]

de welcke haer beschermden, alleenlijck was een ende de selve daet, zijnde eer volbracht, by manier vanspreken, als aengevangen. De Spaenjaerts, zijnde eerst wel versadigt van 't bloedt haerder vyanden, wenden haer veerdiglijck tot de plunderinge⁺ van de Stadt, het welcke drie gantsche dagen duyrden, ende daer op volgden, die af-grijselijcke ellendigheden en verwoestingen, de welcke het meeste mochten versadigen aen den haet, aen de wraecke, aen de onkuysheyt, en aen de gierigheyt van de overwinners.

+ Iammerlijcke plunderinge van Antwerpen.