Tijl Uilenspiegel in Vlaanderen

VI. Wat de meester vertelde.

Al de boeren hadden rond den meester plaats genomen, zoo dicht mogelijk, het geweer rechtop in de hand, met de kolf op den grond.

In het halve duister vormden zij een eigenaardige groep, met hunne blauwe kielen en den witten band met het roode kruis om den arm.

De meester verhaalde:

- Het kon zoo wat rond den middag wezen, want het noenmaal stond gereed op de tafel en ik had juist het gebed voor het eten geeindigd, toen een paar geweerschoten ons verschrikt deden opspringen.

Zij werden in de nabijheid der hoeve gelost.

Mijn zoon greep onze geweren en drukte mij mijn wapen in de hand.

De vrouwen keken ons angstig aan.

We waren op het punt de deur uit te snellen, toen Wannes van den smid, met zijn rookend geweer, bij ons kwam binnen geloopen.

- De Franschen! kreet hij. De Franschen!... Ze achtervolgen mij... Verbergt uwe geweren... Ge hebt mij niet gezien.

Hij vloog de trap op.

Willem legde de geweren onder de trap, waar zij niet in het oog vielen, maar waar wij ze gemakkelijk konden grij-

[p. 395]

Nele nam den beker en wierp den inhoud over den vloer. (Blz. 396)

pen.

Een paar oogenblikken later kwam een Fransch officier, den degen in de vuist, en gevolgd door twee soldaten, binnengesneld.

- Waar is die jongeling?

- Hier, Willem, mijn zoon?

- Neen, een ander, die op ons geschoten heeft. Hij kwam hier binnen.

- Ik heb niemand gezien.

- Doe geene moeite om hem te verbergen, want als ge niet onmiddellijk zegt waar hij zich bevindt, doe ik uw hok doorzoeken.

- Wij hebben niemand gezien.

Bevend van angst stond mijne dochter bij uwe moeder en Nele, die hunne koelbloedigheid beter bewaren konden.

[p. 396]

- Doorzoekt het huis! beval de officier.

Terwijl de soldaten aan dit werk bezig waren, gebood de bevelhebber mij barsch hem een glas wijn te schenken.

- En glazen, voegde hij er bij. De citoyennes zullen met mij een beker ledigen op het heil der republiek.

Ik antwoordde hem dat ik geen wijn bezat.

- Wat hebt ge dan te drinken?

- Bier.

- Dat is hondendrank! Iets anders.

- Melk en water.

- Geef ons melk... Vier pinten.

Mijne dochter bracht het gevraagde.

De officier hief zijn glas in de hoogte.

- Op de Republiek, citoyennes!

Uwe moeder en mijne Lisa hieven hunnen beker op en dronken.

Nele bleef roerloos.

- En gij, citoyenne?

Uwe vrouw, Tijl, nam den beker en wierp den inhoud over den vloer.

Uilenspiegel hief het hoofd op.

- Ik had van haar niet minder verwacht.

De meester vervolgde zijn verhaal:

- De officier fronste de wenkbrauwen en trad op Nele toe.

Tijl's oog flonkerde:

- En ik was daar niet!

- Ja, antwoordde de meester, dat was spijtig, doch mijn zoon was er, mijn koene Willem. Als hij bemerkte dat de Franschman op uwe gade toetrad, naderde hij de trap, gereed om zijn geweer op te nemen.

- Citoyenne, zeide de officier, ik gebied u te drinken op het heil der Republiek.

Nele was bleek geworden, zeer bleek, maar met vaste stem sprak ze:

- En als ik dat niet doe?

Dit krachtig antwoord trof den bevelhebber.

- Het zou me spijten, citoyenne, maar ik zou er u toe dwingen.

- Ik doe het niet...

De officier trad nog een stap op haar toe.

Willem bukte zich om zijn geweer te grijpen.

De aandacht van den Sansculot werd gelukkiglijk afge-

[p. 397]

wend door de terugkomst van zijne soldaten, die met twee zware pakken geladen in huis verschenen.

- De opstandeling?

- Niet ontdekt, luitenant. Overal en in alles gezocht.

De officier glimlachte.

- Dat bemerk ik.

Willem richtte het woord tot laatstgenoemde:

- De luitenant schijnt niet te bemerken, dat zijne manschappen gestolen hebben en hun buit mededragen.

- Zij hebben dat recht: als ze eene huiszoeking doen, mogen ze in naam der republiek beslag leggen op alles wat verdacht voorkomt.

- Er is hier niets verdachts in huis.

- Het behoort mij hierover te oordeelen. Vooruit, mannen!

De soldaten, met hunne pakken geladen, volgden den officier.

Willem sprong naar de trap en greep zijn geweer.

Uwe moeder en ik sprongen vooruit om hem te weerhouden, waarin wij slaagden.

Na eene korte worsteling kon ik het wapen uit zijne handen loswringen.

Daar klonk plots een geweerschot en een der soldaten, die reeds een eind weegs buiten het neerhof waren, viel... om niet meer op te staan.

Het was Wannes van den smid die van op het dak geschoten had.

De andere soldaat liet zijn pak vallen en nam de vlucht.

Een tweede geweerkogel floot naast de ooren van den officier, die zijne pistool afvuurde in de richting onzer hoeve en dan insgelijks het hazenpad koos.

Wannes kwam naar beneden.

Hij bulderde als een bezetene:

- Ik dacht hen alle drie te treffen! kreet hij. Ik heb er twee gemist. Dat zal hier slecht afloopen. Het is mijne schuld niet, meester, want als ik die kerels met uw goed zag heengaan, kon ik mij niet weerhouden. Ik geloof dat mijn geweer gansch alleen vuur zou gegeven hebben op de bandieten.

- Gij hebt wel gedaan, Wannes, sprak mijn Willem. Ik wilde hetzelfde doen.

- In ieder geval moeten we trachten hier zoo spoedig mogelijk weg te komen, zei ik. Die deugnieten gaan terugkeeren met eenige hunner makkers, en we zouden 'n slecht oogen-

[p. 398]

blik beleven.

- Laat ons spoedig maken dat we 't bosch in zijn, beaamde Wannes.

Wij hadden echter nog sneller op de vlucht moeten slaan, want de woorden waren nog niet koud of we zagen voor ons, op de baan, een troepje Sansculotten komen aangesneld.

- Langs achter weg, kreet Willem.

Helaas, ook daar bemerkten wij Franschen.

De weg was ons afgesneden langs beide kanten.

Wij spoedden ons terug in huis.

Al wat we konden doen was de deur versperren en ons leven zoo duur mogelijk verkoopen.

Uwe moeder en mijne dochter zaten geknield en baden halfluid.

Willem, Wannes en ik stonden met den vinger aan den trekker van ons geweer naast het venster.

- De koeketel naar boven, kreet Nele.

Wat beteekende dat?

- Spoedig, spoedig.

Er was geen second te aarzelen.

Willem en Nele sleurden den zwaren ketel, met ziedend water naar boven. De eerste kwam terug, Nele bleef boven.

Een kolfslag op de deur dreunde op dit oogenblik door het huis.

- Vuur! beval ik zacht.

Drie geweerschoten knalden en drie Franschen beten voor de deur in het zand.

Woedende kreten beantwoordden onze schoten en een paar kogels drongen door het venster binnen en floten boven onze hoofden.

Wij hadden ons plat ter aarde laten vallen.

Een gil!... Uwe moeder stortte voorover... Zij was door een kogel getroffen.

Uilenspiegel trok de handen krampachtig samen, doch sprak geen woord.

De meester vervolgde:

- De Sansculotten beukten met de geweren op de deur, die ging toegeven, toen opeens smartelijke kreten zich lieten hooren.

Nele had den ketel met kokend water door het dakluik over de Franschen uitgegoten.

Daar hoorden wij de stem van den officier:

- Steekt het nest in brand.

[p. 399]

En onmiddellijk daarop dezelfde stem:

- Twintig pond voor dengene die mij de kleine heks, die daar in huis is, levend in handen levert. Doodt al de rest!

Op handen en voeten kropen we naar het achtervertrek.

De woning was omsingeld.

Wij besloten met het wapen in de vuist een doortocht te zoeken of te sterven.

Wij plaatsten Nele en mijne dochter in ons midden, openden plots de deur en vlogen buiten, onze geweren afvurende.

- En moeder?... vroeg Tijl.

- Er was haar geene hulp meer te bieden. Zij was door den kogel in de hersenen getroffen en op den slag dood.

Was het nu onze plotselinge aanval die de Sansculotten deed deinzen; was het een bloot toeval of de hand Gods die ons beschermde, ik weet het niet, maar Willem, Lisa en ik, wij geraakten in het bosch en waren gered.

Wannes mocht ons geluk niet deelen. Hij werd getroffen in den rug en viel voor onze voeten.

- En Nele...

- Zij werd door de Sansculotten ingehaald en medegevoerd.

- En gij hebt hen laten begaan?

- Wat konden we doen? Ons leven nutteloos op het spel zetten? We zouden zelf geen gebruik van onze wapens hebben kunnen maken, uit vrees haar te raken. We moesten laten begaan. Tijl!

- Moeders lijk?

- Ik zegde het u reeds: zij is in gewijde aarde begraven. Wij voegden ons bij de bende van den notaris, die wij hier in het bosch aantroffen, op weg om Duffel ter hulp te snellen.

Wij begaven ons naar de plaats des onheils.

Van Sansculotten geen spoor meer.

Ons huisje was niet afgebrand: alleen het dak en een zijwand hadden van het vuur geleden. Het was alsof de booswichten zelf den brand gebluscht hadden.

Binnenshuis hadden zij alles vernield.

Er bleef ons niets te doen dan de lijken uwer moeder en van Wannes naar het naburige kerkhof te dragen en aldaar te begraven.

't Was een droeve plechtigheid, bij 't avondduister.

Toen het verhaal geëindigd was, bleef Tijl eenige oogenblikken beweegloos.

[p. 400]

‘Moeder, ik zweer dat ik u zal wreken’. (Blz. 401)

Tranen rolden hem over de wangen.

Plotseling hief hij het hoofd op.

- Wijs mij de plaats waar moeder begraven ligt.

- Stel u aan geen gevaar bloot, Tijl. Ge zoudt in handen der Franschen vallen.

- Ik wil op haar graf bidden. Heeft niemand van u allen

[p. 401]

den moed mij te vergezellen?

- Ja!... Ik!... Zeker!...

Onderscheidene boeren boden zich aan.

- Komt dan.

Zooveel mogelijk tusschen de boomen van het bosch verscholen blijvende, begaven zij zich naar het kleine kerkhof.

Alles was stil in het dorp.

Zij slopen als schimmen over den doodenakker.

De maan, die pas aan den hemel was gerezen, zond heur zilveren licht op een hoekje van het kerkhof af.

Willem nam Tijl bij de hand en hem een plek aanwijzende, waar de aarde nog versch omgewoeld was, fluisterde hij:

- Hier is het.

Tijl knielde en vouwde de handen te samen...

De boeren knielden met hem...

Eene wijl bleef Uilenspiegel bidden en opnieuw ontsprongen tranen aan zijne oogen:

Hij rees op.

Zijne tranen waren gedroogd. Zijn gelaat was weer zooals vroeger met den eeuwigen, spottenden trek om den mond.

En hij sprak luide, zoodat zijne stem over den doodenakker klonk en de boeren deed schrikken, die nog immer geknield zaten.

- Moeder, ik zweer dat ik u zal wreken! Moeder, ik zweer dat ik Nele dood of levend zal wedervinden! Moeder, ik zweer dat ik al zal vernietigen wat Fransch is!

En zonder dat zij er toe aangespoord werden, stonden al de boeren op en als werden zij er door een geheime macht toe bewogen, zeiden allen als één man:

- Wij zweren het!