Tijl Uilenspiegel in Vlaanderen

VIII. Waarom Lamme niet meer terugkeerde.

Goedzak was het leven gewoon geworden in de Scheldestad, hoe onveilig het er dan ook was.

Lamme werd het overal gewoon waar een goede beker te krijgen was en de keuken niets te wenschen liet.

Meer dan eens was het hem gebeurd met Jan Pot 's avonds naar de herberg te gaan, en menigen pot dubbele te drinken, om dan, een stuk in den kraag, met de sansculotten te verbroederen, op de verbroedering te drinken, de ‘Carmagnole’ te zingen en te dansen, en 's anderendaags, als hij des morgens ontwaakte en zich herinnerde wat er gebeurd was, razend kwaad op zich zelven te wezen en uit te roepen:

- Lamme, deugniet, ge verdient dat men u geesele! Als Uilenspiegel u gisteren nacht had moeten zien, tusschen al dat deugnietenras, hij zou u den kop ingeslagen hebben en het zou verdiend geweest zijn. Het is een schandaal en dan hebt ge nog pijn in het haar op den koop toe. Nu nooit een beker meer aan de lippen: dat zal uwe straf zijn! Die leelijke Pot krijgt me niet meer mede. Hij is de schuld van alles; ja, hij is de ware schuldige.

Zoo ontlastte hij zijn geweten, hield een paar dagen woord, ging de herberg voorbij en bleef 's avonds thuis, tot

[p. 284]

hij weer bij den beker versukkelde en 's anderendaags goed geladen naar huis zeilde, aan den arm van een Sansculot...

Hij zou er streng voor gestraft worden.

Het noodlot beloerde hem.

Een nacht, als sinds lang de twaalf slagen door den toren over de Scheldestad waren gezonden, kwam Lamme door de Huidevettersstraat. Zijn stap was niet al te vast.

- Verduivelde maan, sprak hij in zich zelven. Instede van voor me te loopen en me voor te lichten, blijft ze gedurig achter. Zeg eens, maan, wilt ge nu eens vooruit? Hé, maan!

Hij bleef staan en keek naar het hemellichaam, dat natuurlijk stil bleef.

Lamme stak dreigend de vuist op.

- Leelijke tang, nu blijft ge ook staan, hé? Ik zal u vinden! Ge lacht, hé, omdat ge daarboven hangt en ik u niet raken kan. Maar kom eens naar beneden, laffe tronie! Ge durft niet, hé, Sansculot!

De maan bleef kalm hangen en Lamme waggelde voort.

Plotseling hoorde hij om hulp roepen.

Het waren vrouwenkreten.

Lamme keek omhoog:

- Begint ge me nu te schelden, maan? Dat kan ik ook. Gele peeschijf, koperen... ja... koperen 'k weet niet wat.

De kreten hielden aan.

Lamme bleef staan en luisterde.

- Dat 's ginder te doen, zei hij.

Hij bracht zijne denkkracht op dat één punt samen.

- 't Is eene vrouw die om hulp roept... 't Is ginder in de Gasthuisstraat... Daar moet ik bij zijn.

En op een drafken, een weinig ontnuchterd, snelde hij naar de plaats, vanwaar het geroep kwam.

Een drietal soldaten stonden op den hoek van de Gasthuisstraat en van den Oudaen. Twee hielden eene vrouw bij de armen, die zich dapper verweerde, zich trachtte los te rukken en aanhoudend riep:

- Hulp!... Hulp!... Moord!... Hulp!...

- Schreeuw niet, sprak een der soldaten, er zal u toch niemand hooren, en als ze u hooren, durven ze toch niet komen.

- Zwijg, riep de andere, of ik sla u op den muil!

- Ga met ons mede, zei de derde, we zullen u geen kwaad doen.

- Hulp! kreet de vrouw.

[p. 285]

De vrouw hield den derden Sansculot op afstand. (Blz. 285)

- Laat er ons kort spel mede maken, zei een der krijgslieden.

- Steek eens een handje toe.

De derde greep de vrouw in de lenden en terwijl de anderen haar voortsleurden, duwde hij haar den Oudaen in.

Plotseling werd hij bij den kraag gevat en achterover getrokken.

Hij loste de vrouw, onder het uiten van een vloek.

De anderen lieten insgelijks hunne prooi varen en wilden zich op Goedzak werpen, want hij was het, die den soldaat op den grond had gerukt.

De eene ontving een stomp op de borst en de andere onder de kin, zoodat ze beiden achteruit vlogen, terwijl de vrouw, die nu de handen vrij had gekregen en geene gemakkelijke Evasdochter bleek te zijn den derden Sansculot op afstand hield.

Een der soldaten greep zijn pistool.

Gelukkig had Lamme het bemerkt en met een vuistslag op den arm van den aanvaller sloeg hij de pistool uit diens vuist.

De vrouw greep het wapen, met vlugge hand, en plaatste den loop de borst van den krijgsman.

[p. 286]

- Als nog een van u eene beweging maakt, sprak ze, schiet ik dezen man door de borst.

Geen der drie roerde nog.

Daar klonken de regelmatige stappen van eene nachtronde.

- ‘Sauve qui peut!’ riep een der soldaten en alle drie namen de vlucht.

Toen Lamme de vrouw tot den Sansculot hoorde spreken, voelde hij als een schok aan zijn hart en hij werd doodsbleek.

Hij wilde met de soldaten de vlucht nemen, doch zijne beenen waren zwaar als lood geworden.

De wacht naderde.

- Halt, beval de officier. Wat gebeurt er hier?

- Soldaten hebben deze vrouw aangevallen.

- Wat doet gij zoo laat op straat? vroeg de aanvoerder van de nachtronde.

- Ze gaat met mij naar huis, zei Lamme.

- Is ze uwe vrouw?

- Ja.

Als de vrouw de stem van Goedzak vernam, was zij ook ten zeerste getroffen.

Het was donker in den Oudaen en ze kon de wezenstrekken van haren verlosser niet al te best onderscheiden.

- Maakt dat ge naar huis komt, zei de officier barsch, want ik geloof dat ge aan 't vechten waart. De soldaten der eene en onverdeelbare republiek randen geene vrouwen aan. Marsch!

Lamme verwijderde zich, gevolgd door de vrouw.

Hij had lust om een sprong te nemen en de Gasthuisstraat door te snellen.

- Lamme, zei de vrouw.

- 't Is ze! zei Goedzak, en hij keerde zich om.

Het maanlicht viel nu op zijn gelaat.

- Lamme! kreet de vrouw.

Hij opende de armen. Met een sprong hing ze om zijnen hals.

- Eindelijk heb ik u weer gevonden! Eindelijk! Lieve, beste Lamme.

- Het stond geschreven, zei Lamme.

- Nu verlaat ge mij niet meer, hé? Ge ziet hoe ik zou uitmeten. Die soldaten hadden niets goeds met me voor.

- Waar woont ge hier in de stad?

- Nergens. Ik ben dezen avond te Antwerpen gekomen.

[p. 287]

- Dan kan ik u moeilijk naar huis brengen.

- Mij naar huis brengen? Ik blijf bij u.

- Dat ziet er maar aardig uit.

- Lamme, Lamme, hebt ge dan niets meer voor mij over?

- Toch wel, zei Goedzak, in zijn haar krabbend, maar ik woon bij eenen vriend en die weet niet eens dat ik gehuwd ben. Ik kan daar toch moeilijk met u 's nachts binnen vallen.

- Ik blijf bij u. Waar zou ik op dit uur in deze stad een onderkomen vinden?

- En als ge mij nu niet ontmoet hadt?

- Ik zou blijven ronddolen hebben en misschien ware ik nu reeds vermoord.

- 't Is ook een gedacht naar Antwerpen te komen!

- Ik ben in alle steden geweest. Ik wilde u vinden.

- Het is toch een brave ziel, zei Lamme. Misschien krijg ik tante Net uit de Kloosterstraat uit haar bed. Kom, daar zal wel eene kamer te krijgen zijn voor u.

De kroeg van tante Net was gesloten, maar op het aanhoudend geklop en geroep van Lamme, kwam de waardin door het venster kijken. Goedzak was een harer beste klanten en ze liet hem binnen.

- Eene goede daad wordt altijd beloond, zei Lamme. Ik heb dat ondervonden. Nu, de vrouw kan toch niet blijven rondreizen. De mensch wikt en God schikt...

Des anderendaags kwam de smid in de ons bekende kamer van Jan Pot.

- Lamme is dezen nacht niet thuis gekomen, zei hij.

Claes had met de twee vrouwen en Lamme zijn huis in de Jodenstraat opnieuw betrokken. Alleen Tijl dorst nog niet te voorschijn komen.

Uilenspiegel sprong op:

- Niet thuis gekomen? Dan is er een onheil gebeurd.

- Of hij ligt onder eene tafel te ronken, zijn roes uit te slapen. Ik kwam even kijken of hij hier niet was aangeland. Ik ga in de herbergen, waar hij soms de ronde doet, eens poolshoogte nemen. Wees niet ongerust; ik zal hem levend terugvinden.

- Ik betrouw er niet veel op, zei Tijl. De stad is onveilig en een kwade slag is spoedig gegeven. De Fransche bandieten zien er niet op eenen Vlaming over de kling te jagen.

- Ik kom u nieuws brengen, zei de smid, met Lamme er bij. Ik ben er zeker van.

[p. 288]

Claes begaf zich regelrecht naar tante Net.

Daar vernam hij dat Lamme er den nacht had doorgebracht, maar 's morgens zeer vroeg vertrokken was met zijne echtgenoote.

Toen hij Uilenspiegel kwam melden, wat hij vernomen had, zei Tijl:

- We zullen Lamme in den eersten tijd niet meer terugzien. Zijne vrouw heeft hem ontdekt en de verliefde sukkelaar is met haar de baan op. De wederhelft van Goedzak zal er niet aan gehouden hebben mij terug te zien: ze zal mij de fratsen, die ik te Burcht uitstak, niet vergeven hebben. Het doet me plezier dat Lamme geen ongeluk is overkomen: ik vreesde er voor. Ik had als een voorgevoel. Dat bewijst nog eens te meer, dat het onzinnig is te gelooven dat het voorgevoel iets te beteekenen heeft... Hij leve in vrede, mijn beste makker!

- Het spijt mij dat Lamme heengegaan is. Hij was een brave, een gezellige maat.

- Hij zal terugkomen, zei Tijl. Lang zal hij het bij zijne vrouw niet uithouden, hoe inschikkelijk zij zich ook betoone. Lamme is vagebond geboren en zal vagebond sterven. Hij kan niet lang rustig op dezelfde plaats blijven.

- Hoe eerder hij terugkomt, hoe liever ik het heb, zei de smid.

- Indien hij bij u mocht aanlanden, zei Tijl, zeg hem dan dat hij naar Brugge kome, indien hij mij zien wil.

- Hoedat?

- Eer de week uit is ben ik hier weg. Ik kan mijn leven toch niet in dezen kelder blijven slijten, om alleen, als het donker wordt, gelijk een uil, onder de open lucht te komen. Daarenboven ik heb lust om het land te zien. Ik ook heb vagebondsbloed in mijne aders.

- Dat gaat niet, zei de smid. Wat zal ik dan doen? Ik ben nu gewoon in gezelschap van uwe moeder en Nele te leven. Ik beschouw de eerste als mijne zuster, de tweede als mijne dochter. Zij mogen mij niet verlaten. Ik wil het niet. Neen, Tijl, gij moet te Antwerpen blijven. Er dreigt u hier geen gevaar meer. Pompiro, de bult en meer anderen zijn dood. Er is een nieuwe generaal in de stad

- Ik moet het land in zei Tijl. Ik moet hier weg!... Wat moeder en Nele betreft, ik kan haar niet mede nemen, Vlaanderen door. Ik zal gelukkig zijn ze bij u te laten verblijven. Ik ga alleen.

[p. 289]

Het was geen verlangen naar reizen, dat Uilenspiegel deed handelen. Hij had een ander doel.