Tijl Uilenspiegel in Vlaanderen

[p. 155]

XXVIII. Loontje komt om zijn boontje

Verscheidene dagen reeds viel de regen plassend, zonder ophouden, alsof een tweede zondvloed het aardrijk wilde teisteren...

Uilenspiegel en Goedzak dropen dan ook van het nat, als ze te Leuven kwamen en in ‘De Roode Leeuw’ hunnen intrek namen...

Wanneer zij 's morgens hunne schoenen wilden aantrekken, bemerkten zij dat hunne schoeisels door den regen en de modder zoo hard waren geworden, dat ze niet meer bruikbaar leken.

- Een paar nieuwe schoenen, zei Lamme, zou ons allerbest van pas komen.

- Dat is zoo, antwoordde Tijl, maar ik geloof niet dat ge nog veel in uwe beurs hebt, niet waar?

- Geen duit.

- En ik moet hier de laatste kroon laten wisselen, die de Diestenaars mij hebben gegeven voor 't vuil zand van het ‘Hof van Tienen’!

- We kunnen toch niet op onze bloote voeten door de straten van Leuven wandelen.

- Dat is zoo... Ik had gehoopt hier te Leuven onzen handel in goudkoolen voort te zetten, maar dat zal niet gaan... Ge hebt gehoord, hoe gisteren avond de gasten hier pret hadden, als die oude deugniet vertelde hoe Uilenspiegel die van Diest heeft beetgenomen. Wij zouden hier dus spoedig bij de lurven worden gegrepen, als we dat spelletje herbegonnen. Ze zouden ons dadelijk herkennen en ik zou voor geen geld ter wereld terug in de gevangenis willen komen.

Ik heb reeds te veel op mijnen lever, beste Lamme, en hetgeen we te Diest hebben uitgestoken, zou wellicht voldoende wezen om ons levenslang achter de grendels te zetten.

- Wat gaan we dan doen?

[p. 156]

- Gij zijt toch een mensch zonder gedachten, en ik weet niet hoe gij door de wereld geraakt als ge zoo alleen rondloopt.

- Dat gaat van zelfs, Tijl... Op uwe bloote voeten geraakt ge er ook door...

- Zeker, maar 't is niet plezierig, en zeker niet als er glasscherven of nagels op den grond liggen... Gelukkiglijk heb ik bij eenen schoenmaker op school gegaan, en ken ik iets van den stiel!

We zullen den baas een paar blokken te leen vragen en ik zal er voor zorgen dat dezen namiddag, als we weer op reis gaan, onze schoenen zoo zacht zijn als waren ze van fluweel.

- Hoe gaat ge dat aan boord leggen?

- De eerste de beste schoenmaker zal ze een paar uren in 't vet laten weeken, en klaar is Kees.

De blokken werden hem door den hospes bezorgd en Tijl deed zich den winkel van eenen schoenmaker aanwijzen.

Uilenspiegel verliet ‘De Roode Leeuw’, zijne schoenen en die van Lamme onder den arm.

Pas had hij eenige stappen gedaan, of daar bleef hij verrast staan, nam zijne pet af voor eene vrouw die hem wilde voorbijgaan en zei op zeer beleefden toon:

- Dag, juffrouw Trui.

De aangesprokene keek hem aan en sloeg de handen samen van verbazing, als ze onzen guit herkende.

- Zijt gij het! kreet ze.

- Ja, ik ben het, omdat ik moeilijk een ander zou kunnen zijn.

De vrouw wilde haren weg voortzetten.

- Luister een oogenblikje, juffrouw Trui... Ik ben zoo gelukkig, dat ik u hier ontmoet... Ik ben een heel ander mensch geworden, dan toen ik bij den rector woonde en het heeft me altijd zwaar op het geweten gelegen, dat ik u zoo heb beleedigd.

- Is het waar?

- Gij zijt de braafste aller vrouwen, die ik ooit als keukenmeid in al mijne posten heb aangetroffen, en ik heb bitter spijt gekend, omdat ik niet bij den rector in dienst ben gebleven.

- 't Is uwe schuld geweest.

- Ik weet het, en 't is juist daarom dat ik bloedige tranen heb geweend.

- Spijt komt altijd te laat... Als ik iets voor u kon

[p. 157]

doen, ik zou alles vergeten en vergeven en u terug in dienst nemen... Maar we hebben een knecht die iedereen met vrede laat en den heer rector de grootste voldoening geeft... Ge ziet, ge moet niet denken bij ons terug in huis te komen...

- De heks neemt van te voren hare maatregelen, dacht Uilenspiegel... Ze vreest dat ik naar den rector gaan zal en dat de man, die veel van me hield, mij weer als knecht zal willen... Waarom heb ik nu toch dat nijdige wijf aangesproken?

Een denkbeeld vloog hem plots door het brein.

- Als ik onze schoenen eens liet invetten op kosten van den rector?

En hij vervolgde:

- Beste juffrouw, ik zou gaarne terug bij u in de keuken zitten, maar dat kan geenszins gaan, zelfs niet als gij het mij moest voorstellen.

Trui keek nu wat vriendelijker.

- Ik heb een anderen post te Aarschot, ging Tijl voort, waar ik morgen reeds in dienst moet komen, met een mijner makkers, maar we kunnen niet verder reizen, omdat onze schoenen zoodanig hard zijn geworden van het slijk... Ik wil ze laten invetten, maar ik ken geen goeden schoenmaker... Waar woont de brave man, die de eer geniet uwe schoeisels en die van den rector te maken? Bij hem ben ik zeker het beste schoensmeer te vinden.

- Wel, zei Trui, die door de vleiende woorden van Tijl werd ingepalmd, ga met mij mede, ik zal u bij baas Krispijn brengen... Hij heeft goede waar en rekent niet veel.

De meid bracht Uilenspiegel bij den schoenmaker, die het werk aannam en beloofde de schoenen goed gesmeerd en zacht geklopt in den namiddag te zullen bestellen in ‘De Roode Leeuw’.

- 't Kost vijftien stuivers, voegde hij erbij.

- Neen, overwoog Tijl, zoo niet... Ik betaal geen duit... Dan zou het de moeite niet loonen, zoo beleefd te zijn geweest jegens die helleveeg...

Hij bedacht zich een oogenblik en zei:

- Ik zal de schoenen zelf komen halen... Ze moeten in ons gasthof nu juist niet weten dat we ieder slechts een paar schoenen bezitten... Ik keer in den namiddag terug, baas.

Hij bedankte nog eens allerbeleefdst de keukenmeid van den rector en verliet het werkhuis van Krispijn.

- Die vijftien stuivers, zoo sprak hij tot Lamme, als

[p. 158]

hij dezen zijn wedervaren had verteld, zullen we in zeven schuimende potten bier omzetten en de rector kan ze van 't loon van Trui afhouden, als hij ze niet zelf wenscht te betalen...

Hij had echter zonder den waard of beter gezegd, zonder Trui gerekend.

Zoodra hij meester Krispijn verlaten had, besloot de meid, die bij het terugzien van Uilenspiegel zich had herinnerd hoe deze laatste haar had beleedigd en voor het lapje gehouden, den schoenmaker te verwittigen met welken deugniet hij te doen had.

- Ge moet voorzichtig wezen, baas, sprak ze, want de fielt die u daareven zijne schoenen heeft toevertrouwd, zal u trachten te bedriegen.

- Daar is hij niet oud genoeg voor, antwoordde de pekker. Dat hij het maar eens beproeve.

- Zeg dat niet... Ik weet tot wat hij in staat is... Hij is knecht geweest bij den heer rector en daar heeft hij gansch het huis overhoop gezet... Wij hebben hem moeten aan de deur smijten... En dat is nog niet alles... Later hebben we vernomen wie hij was... Er is geen plekje in heel Brabant of hij heeft er de menschen beetgenomen... Raad eens hoe hij heet?

- Hoe zou ik dat kunnen? Ik heb den kerel nooit gezien vóór dezen dag!

- Tijl Uilenspiegel.

- Wat ge me zegt!... Zoo, zoo, zoo, dat is nu die vermaarde poetsenbakker!... Ge hebt gelijk, juffrouw Trui, dan moet ik op mijn hoede wezen... Hij zal mij niet vangen, de guit, dat zweer ik...

- Pas maar op.

- Dat zal ik.

En de keukenmeid verliet voldaan den winkel van den schoenmaker terwijl Tijl en Lamme in ‘De Roode Leeuw’ op de gezondheid van Trui en haren meester voor vijftien stuivers dubbelen bruinen dronken.

- Baas, zei de gast van Krispijn, als deze de vuile schoenen van de twee makkers even bekeek, baas, we moeten wij nu eens Uilenspiegel spelen en den kwast eene part bakken.

- Dat zou boontje zijn dat om zijn loontje kwam...

- Als we de schoenen eens met bedorven vet insmeerden?

[p. 159]

- Dan worden ze ook zacht en 't zal den rekel weinig kunnen schelen, of het vet bedorven is of niet... Ik weet er iets beters op... Wij zullen ze met gesmolten pek bestrijken en ze zullen zoo hard worden als steenen.

- Dat is 't, zei de knecht... Ik ga er zoo dadelijk aan beginnen.

Zoo gezegd, zoo gedaan, en als Uilenspiegel in den namiddag terug in den winkel verscheen, waren de schoenen gepekt en met eene dunne laag bedorven vet besmeerd.

- Ziehier, zei Krispijn, ik heb er mijn best op gedaan. Ik heb ze ook eens opnieuw gekleurd en dan goed ingevet... Ze zijn nu zoo goed als kwamen ze spiksplinternieuw uit den winkel... Ge zult er niets tegen hebben, niet waar, als ik er twintig stuivers voor in rekening breng... Tien stuivers per paar schoenen, 't is gratis voorniet.

- Ja, 't is niet te veel, sprak Tijl, en de heer rector zal er niet tegen opzien.

- De heer rector?

- Heeft juffrouw Trui u niet gezegd dat ik als knecht bij hem in dienst ben?

- Daar komt de deugniet met zijne streken voor de pinnen, dacht de schoenmaker... Als hij maar eens wist dat hij reeds de gefopte is...

En hij antwoordde:

- Ik dacht verstaan te hebben, dat ge zijnen dienst verlaten hadt.

- Toch niet... Ik ben dat van plan, maar het zal op zijn vroegst toekomende maand zijn...

- Ja, nu dat gij het zegt...

- Zoolang ik bij den heer rector woon, moet hij voor mijne kleederen zorgen, en daar zijn hoofddeksels en voetdeksels in begrepen... Ge moet dus die twintig stuivers op zijne rekening zetten...

- Goed, zei de schoenmaker... Als hij den prijs wat hoog vindt, zeg hem dan dat ik van 't beste vet heb gebruikt, van 't allerbeste vet.

- Dat zal ik, sprak Tijl en verliet den winkel met de twee paar schoenen.

Als de straatdeur achter hem toeviel, zei Krispijn tot zijnen knecht:

- Ge ziet het, boontje komt om zijn loontje!

Uilenspiegel bezat een paar katooren, dat wil zeggen dat hij een zeer fijn gehoor had.

[p. 160]

Hij vernam het gezegde van den pekker.

- Wat mag dat beduiden, vroeg hij zich af... Boontje komt om zijn loontje?... Het is me opgevallen dat die leerdief zoo gemakkelijk geloofde, dat de rector de twintig stuivers moet betalen... Daar steekt iets achter...

Hij bekeek nauwkeurig de schoenen.

Hij draaide ze om en nog eens om en schudde bedenkelijk het hoofd.

Dan verwijderde hij met den wijsvinger de dunne laag vet, welke de knecht van den schoenmaker er had opgelegd.

En hij kreet:

- Heb ik het niet gedacht!... De deugniet heeft onze schoeisels nog harder gemaakt dan ze waren... Dat is nog een streek van die leelijke Trui... Haar moeder moest tien lange neuzen krijgen!... Maar, als die deugniet van een pekdraad denkt dat hij Tijl Uilenspiegel kan beetnemen, dan is hij er nog niet half... Ik zal hem dat anders aan zijn verstand gaan brengen.

Hij keerde op zijne stappen terug.

Als hij voor het raam van meester Krispijn gekomen was, nam hij een zijner schoenen bij het voorste gedeelte met de rechterhand en sloeg met alle geweld een zestal der gekleurde ruitjes uit, die het venster van den schoenmaker versierden.

Baas en knecht waren nog aan 't lachen en praten over de goede poets die ze Uilenspiegel, den befaamden plaaggeest, hadden gespeeld, als de glasscherven rinkelend op de werktafel vielen, aan dewelke de twee pekkers gezeten waren.

Zij sprongen beiden verrast op en keken naar het raam.

Op dit oogenblik stak Uilenspiegel het hoofd door eene opening in het venster naar binnen, en vroeg met spottende stem:

- Zeg eens, baasken, 't is goed vet, maar de rector zal misschien willen weten of het varkensvet of schapenvet is... Wat is 't voor iets? Bekijk het nog maar eens!

En één voor één vlogen de twee schoenen van Uilenspiegel langs de ruiten in het vertrek.

De baas greep eenen spanriem, de knecht een schoenmakersmes en beiden stormden naar buiten.

Tijl was echter verdwenen en noch de van woede bevende Krispijn, noch zijn niet minder booze knecht, konden hem vinden.

En nu naar die duivelsche keukentang, zei Uilenspiegel

[p. 161]

als hij zoo snel zijne beenen hem dragen konden, wegvluchtte... Die moet toch ook weten dat boontje om zijn loontje komt...

Als hij een eind weegs geloopen had en, achter zich kijkende, bemerkte dat niemand hem naliep, ging hij met versnelden stap naar de woning van den rector.

Deze bewoonde een zeer groot huis, dat met den hoofdgevel op de Markt stond, en met den achtergevel in eene smalle zijstraat uitgaf.

Langs dien kant was de keuken gelegen waarvan het breede raam in die zijstraat licht nam, om Trui toe te laten goed te zien hoe ze de spijzen toebereidde voor den lekkerbek van een rector en zijne niet minder op smakelijke gerechten verzotte vrienden.

Tijl sloop naar dat venster en het lichaam tegen den muur, zoodat alleen een gedeelte van zijn gelaat voor 't glas kwam, keek hij naar binnen.

Op de tafel voor het raam stond een overgroote pot met deeg gevuld.

Trui had haar mouwen opgestroopt en kneedde de bloem en de melk, zoodat hare bloote armen soms bijna tot over de ellebogen in het deeg verdwenen.

Plotseling sprong Tijl vóór het raam, sloeg met een der schoenen van Lamme het glas aan stukken en wierp de twee schoeisels van zijnen makker in den pot met deeg, zoodat dit laatste langs alle kanten wegspatte.

Trui sprong verschrikt achteruit.

Het spottend gelach van Uilenspiegel, dien zij nu voor het venster bemerkte, klonk in hare ooren, en zij vernam de volgende woorden:

- Boontje komt om zijn loontje, oude trekmuts...

Baas Krispijn heeft uwen raad gevolgd en de schoenen allerbest ingevet. Ik kom ze u eens laten zien, dan kunt ge hem laten weten dat ge er tevreden over zijt!...

En weg was hij.

De oude Trui kon geen stap doen; hare beenen waren zoo zwaar als lood.

Zij zonk zuchtend op een stoel...

Tijl spoedde zich naar ‘De Roode Leeuw’.

- Beste Lamme, zei hij, ik zal u eens in twee woorden zeggen, hoe ze mij beetnamen en wat ik den schoenmaker en de heks van den rector gelapt heb...

Hij bracht Goedzak op de hoogte van het invetten der

[p. 162]

Trui sprong verschrikt achteruit. (Blz. 161)

schoenen en van het inslaan der ruiten van baas Krispijn's raam en Trui's keukenvenster.

- De schoeisels waren nu niets meer waard, voegde hij er bij, en ik heb ze dan maar zoo nuttig mogelijk gemaakt.

Goedzak lachte dat de tranen hem over de wangen liepen.

- Vindt ge dat zoo plezant? vroeg Tijl. Hoe zullen we

[p. 163]

nu onze reis voortzetten?

- Daar vraag ik niet naar!... Ik had het gelaat van den pekker en van de oude deegkneedster willen zien, Tijltje! Daar had ik een week van mijn leven willen voor geven...

- Ze waren echt kostelijk!... Luister nu eens goed. want we moeten voor onze voeten zorgen en ons geld hebben we groot noodig... Ik heb een voet als de baas en eer er een half uurtje verloopen is, gaan zijne schoenen den weg van Aarschot op, en de voeten van Uilenspiegel zullen er in zitten, dat verzeker ik u... De knecht heeft nog al groote hoeven... Zie eens of zijne hoefijzers u niet passen.

- Zoudt ge denken?

- Kijk er eens naar uit... Gij hebt voeten waarop een heel ontbijt zou kunnen opgediend worden... Schik het op zijn beste, want over een half uurtje ben ik de pijp uit... Als de pekker hier nu eens moest binnenkomen, zou ik een paar onaangename oogenblikken beleven!

- Dan ga ik zoo maar dadelijk eens zien, waar die knecht zijn hoefijzers bergt en of ze 't medenemen waard zijn!

Zulks moet wel het geval geweest zijn, want eenige stonden later stapten de twee vrienden flink over de baan naar Aarschot, Tijl met de schoenen van den waard uit ‘De Roode Leeuw’ aan de voeten en Goedzak beslagen met de ijzers van den knecht der afspanning...