Tijl Uilenspiegel in Vlaanderen

XXIII. Hoe Uilenspiegel zijnen vriend Lamme terugvond.

Uilenspiegel kwam zonder verdere avonturen te Brugge aan, en spoedde zich naar zijn geboortehuisje in het woud tegen Damme.

Zijn hart klopte hoorbaar, toen hij de kleine houtvesterswoning naderde.

Plotseling bleef hij staan en het was hem alsof al het bloed hem uit het hart liep, dat een oogwenk als stil stond.

Voor de deur van het huisje speelden twee kinderen in het zand.

De eerste gedachte die in hem opkwam was samen te vatten in de vraag:

- Zou Nele gehuwd zijn?

Snel stapte hij naar de woning.

[p. 115]

Voor de deur van het huisje speelden twee kinderen in het zand. (Blz. 114)

De kinderen vloden de hut binnen, op 't zicht van dien vreemden man.

Eene vrouw verscheen op den drempel. Het was Nele niet.

Uilenspiegel kon op dit oogenblik een juichkreet moeilijk

[p. 116]

onderdrukken.

Een stond later besefte hij dat er iets moest gebeurd zijn, vermits er eene vreemde in huis was.

- Hier woont Klaas toch? vroeg hij, angstig het antwoord verbeidend. Klaas de houthakker?

De vrouw keek hem ondervragend aan.

- Zijt gij zijn zoon Tijl?

- Ja, die ben ik.

- En komt ge uw vader vinden?

- Natuurlijk.

- Hij is dood.

't Ging vlijmend door Tijl's hart.

- En moeder, en Nele? vroeg hij, de twee namen schier in één adem noemend.

- Vertrokken.

- Vertrokken, zegt ge. Waarheen?

- Dat weet ik niet. Ik ben hier komen wonen, als zij het huisje reeds verlaten hadden.

- Mag ik de woning nog eens zien? Ik ben hier geboren.

- Zeker. Kom binnen.

Met tranen in de oogen keek hij in het vertrek rond en nam als het ware afscheid van de plaats, waar eens zijne wieg stond.

- Ge weet niet waarheen moeder en Nele gegaan zijn?

- Neen, vriend.

- Ge kent niemand, die het mij zou kunnen zeggen?

- Niemand.

Tijl dankte de vrouw en ging haastig henen.

Zoodra hij in het bosch gekomen was, sprongen de tranen overvloedig uit zijne oogen en, luid snikkend, liet hij zich tegen een boom op het mos zinken.

Uitgeweend en daardoor het hart verlicht, keerde hij terug naar Brugge, waar hij doelloos langs de straten zwierf, het hoofd op de borst, zijn brein gepijnigd, om toch een klein lichtstraaltje te ontdekken, dat hem zou toelaten den weg te vinden dien moeder en Nele genomen hadden.

Plotseling hoorde hij zich bij zijn naam noemen.

Hij bemerkte een struischen kerel, die op hem toetrad.

- Tijl!

- Lamme!

De beide mannen hielden malkaar handen innig in elkaar geklemd.

[p. 117]

De beide mannen hielden malkaars handen innig in elkaar geklemd. (Blz. 116)

- Gij hier, Lamme?

- En gij, Tijl! Kom, we gaan een pot pakken in de ‘Gekroonde Laars’.

- Ik ben blijde u te ontmoeten!

- Ik niet minder.

Aan de herbergtafel gezeten, vroeg Tijl:

- Hoe zijt ge terug te Brugge gekomen, Lamme? Ge zijt gekleed als een baron en zoo dik als een ton. Het is u meêgevallen.

- Ik ben een braaf burger geworden, zooals ge ziet. Meêgevallen en meêgevallen is twee. Ik heb beroerde tijden beleefd. Maar zeg mij eens, hoe hebt gij het gehad, sinds ik in mijn onbezonnenheid afscheid van u nam?

- Ik ben nog steeds dezelfde; alleen ben ik wat ouder en wijzer geworden. Mijn vader is dood; mijn moeder en mijne beminde hebben ons huisje verlaten; ik weet niet waarheen zij zich begeven hebben; ik zoek hen.

- Ja... zoo... zei Lamme, die tranen in de oogen van Uilenspiegel bemerkte en geene woorden vinden kon om hem moed in te spreken.

[p. 118]

- Op onze ontmoeting, sprak hij eindelijk, zijn pot grijpende.

Uilenspiegel pinkte zijne tranen weg en insgelijks zijnen beker in de hoogte heffende, kreet hij:

- Op onze ontmoeting, en, vertel mij nu uwe lotgevallen sinds ik u in handen der smidsdochter achterliet.

- 't Is beter vergaan, dan ik verwacht had. Met angst zag ik de terugkomst van den vader tegemoet. Het bleek echter dadelijk, dat de vent niet veel in de pap te brokkelen had en bij de dochter achter den bezem stond. Zij verklaarde dat ze met mij wilde trouwen. De oude pruttelde wel wat tegen, wat echter niet belette dat we eenigen tijd later man en vrouw waren.

- Proficiat, Lamme.

- Spot niet. Ge denkt wellicht dat de feeks mij het leven ondraaglijk heeft gemaakt, en ik het niet heb kunnen uithouden? Het tegendeel heeft zich voorgedaan.

- Hoedat?

- Ik heb haar op korten tijd weten te temmen.

- 't Moet een moeilijk werk geweest zijn.

- De liefde heeft er toe geholpen. Korten tijd na ons huwelijk is de vader gestorven, en ik heb de smidse voor mijne rekening genomen. Weldra stond ik als de beste en leutigste smid van het omliggende bekend, en ik had overvloedig werk, zoodat ik met twee gasten aan den arbeid stond.

- Gelukkige kerel.

- Ge kent het spreekwoord: als de ezel het te wel heeft, gaat hij op het ijs dansen en hij breekt zijn pooten. Ik heb het nog ezelachtiger aan boord gelegd. Ge weet dat ik te dom ben om te helpen donderen.

- Toch niet... Dat zal men trouwens van u nooit verlangen, dat ge helpt donderen!

- Ik weet het... Instede het ijzer te smeden als het heet was...

- De eenige manier om ijzer te smeden, dunkt mij!

- Liet ik het liggen en zat in de herberg over zaken te praten, waar ik het eerste woord niet van wist, zoodat ik mijn mond vaak voorbij praatte.

- Dat zal slimmeren dan gij ook wel overkomen.

- Mogelijk, maar ik had er geen geluk mede! Op een schoonen morgen had ik met mijn vrouw de volgende samenspraak:

- Er is geen werk meer, zegde ze.

[p. 119]

- Dat weet ik.

- En er zal geen werk meer besteld worden.

- Wie zegt dat?

- Geen enkel dorpeling durft nog over onzen drempel komen.

- Dan blijven ze maar weg.

- Gij laat u in met alle soorten van zaken, die u geenszins aangaan, en den eenen of anderen dag komt men u gevangen nemen.

- Laat ze komen.

- En ik dan?

- Wel, verzoek de pakkemannen dat ze u ook medenemen.

- Het is in vollen ernst, dat ik het u zeg, sprak mijne vrouw plechtig. Daarenboven, ik wil niet dat de smidse zonder volk blijft. Gij moet werken.

- Moeten is dwang en weenen is kinderzang!

- Ik heb u alles gegeven.

- Hé? Ik heb toch gewerkt!

- Ge hadt geenen knoop als ge hier zijt binnengedrongen en mijne hand hebt afgebedeld. Ik heb een man genomen, om hem voor mij te doen werken.

- Ge ziet van hier, Tijl, dat ik mij niet liet beleedigen.

Een twist volgde, waarin zij mij klaar en duidelijk liet verstaan, dat zij mij niet uit liefde had gehuwd, maar om een opvolger te hebben voor haren vader, opdat de smidse niet in vreemde handen zoude overgaan en zij er de winst zoude van behouden.

Het eene woord bracht het andere bij, ik geloof dat ik haar een paar klappen om de ooren heb gegeven, dat zij met dezelfde bewijsvoeringen heeft geantwoord, en dat we aan 't vechten geraakt zijn.

Ik had er genoeg van. Ik heb de helft van het geld genomen dat we bezaten, en het dorp verlaten.

Een goede engel heeft me gediend, want 's avonds nog vielen de grijpvogels mijne woning binnen, om me te vangen.

- En uwe vrouw? vroeg Tijl.

- Ja, dat is nog het zonderlingste van gansch het spel. Zij ook heeft het dorp verlaten. Na de smidse en het huis verkocht te hebben, is ze naar mij op zoek gegaan.

- Zij houdt dus veel van u?

Lamme staarde een oogenblik strak voor zich uit.

[p. 120]

- Ze zoekt me wellicht, om mij opnieuw voor haar te doen werken.

- Zij heeft dat al twistende gezegd, beste jongen. Woedende woorden zijn niet altijd gemeend.

- Zij hebben mij het hart doorstoken.

- Gij bemint haar niet meer?

- Toch wel.

- Gij hebt haar niet teruggezien?

- Neen.

- Als ge haar ontmoet, zal alles weer als vroeger zijn.

- Daar vrees ik voor, en daarom tracht ik die ontmoeting onmogelijk te maken. Telkens ik verneem dat ze mij op de hielen zit, neem ik de vlucht. Ik dool als een wandelende jood.

- Dat is niet fraai van u.

- Het is best mogelijk, maar, als ik een besluit genomen heb, kom ik er niet op terug. Nu uwe lotgevallen, Tijl?... Nog een pot, en ge kunt beginnen.

Uilenspiegel verhaalde al wat hem wedervaren was sinds hij de Schelde had overgestoken.

Dat Lamme bij het hooren van Tijl's guitenstreken veel vermaak vond, hoeft niet gezegd.

Als Tijl's verhaal ten einde was, sprak Lamme:

- En nu zijn we weer bij malkaar, zooals wij elkander den eersten keer in 't bosch ontmoet hebben, met dit verschil, dat we beiden eene goed bespekte beurs bezitten!... We blijven bij malkander, niet waar?

- Ge weet, Lamme, dat ik van u houd als van een broeder.

- Wat zijt ge van plan te doen?

- Te zoeken, wijd en zijd, tot ik moeder en Nele teruggevonden heb, al moest ik maar het einde der wereld reizen.

- Ik vergezel u, indien gij het mij toelaat?

- Is dat nu eene vraag, Lamme?

- Ik ga met u... Terwijl gij uwe moeder en uwe beminde zoekt, ontvlucht ik mijne vrouw... De wereld is een zonderling schouwtooneel!... Op uwe gezondheid, Tijl!...