Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 2

[p. 37]

Drie en twintigste les
De bezittelijke voornaamwoorden. vierde groep van onregelmatige werkwoorden (sentir)

Evenals bij de persoonlijke voornaamwoorden zijn er in het Spaans bij de bezittelijke voornaamwoorden (los pronombres posesivos) onbetoonde en betoonde of nadrukkelijke vormen, d.w.z. vormen met geringe en vormen met sterke nadruk. Men vergelijke bijv. in het Nederlands ‘m'n boek’ en ‘mijn boek’. Het Spaans geeft deze gevallen op sterker verschillende manier weer.

Onbetoonde vormen

mi libro, mis libros	m'n boek, m'n boeken
tu libro, tus libros	je boek, je boeken
su libro, sus libros	z'n, haar, uw boek, - boeken
nuestro libro, nuestros libros	ons boek, onze boeken
vuestro libro, vuestros libros	jullie boek, jullie boeken
su libro, sus libros	hun, haar, uw boek, - boeken

Behalve nuestro en vuestro, die in het vrouwelijk de uitgang a hebben, nuestra casa, vuestra casa, hebben de bezittel. vrnw. geen afzonderlijke uitgang voor het vrouwelijk. Dus mi casa, tus casas.

Su, het bezittel. vrnw. van de derde persoon en van usted, heeft dus drieërlei betekenis. Ter voorkoming van misverstand voegt men zo nodig het pers. voornw. er bij, of vervangt men het bezitt. vrnw. door het pers. vrnw.

¿Cómo está su padre de usted?	Hoe is het met uw vader?
No me gusta la casa de él	ik vind zijn huis niet aardig
Los padres de ella están de viaje	haar ouders zijn op reis
La excursión de ellos, de ellas, fué muy divertida	hun, haar, uitstapje was heel vrolijk

Vuestro behoort bij de tweede persoon meervoud, en heeft dezelfde betekenissen, nl. het kan als gemeenzame vorm ‘jullie’ betekenen,

[p. 38]

maar in plechtige toespraken wordt het als verheven stijlvorm gebruikt. Ook werd het in de geschreven taal wel gebruikt als men zich tot den koning richtte, en verder wel in het gebed tot de Maagd.

De onbetoonde vormen mogen nooit gescheiden worden van het zelfst. nw.

Betoonde vormen

De betoonde vormen, die zich in geslacht en getal richten naar het woord waar zij bij horen, staan altijd achter het zelfst. nw.

este libro es mío	dit is mijn boek
este libro es tuyo	dit is jouw boek
este libro es suyo	dit is zijn, haar, uw boek
este libro es nuestro	dit is ons boek
este libro es vuestro	dit is jullie boek
este libro es suyo	dit is hun, haar, uw boek

De vrouwlijke vormen zijn mía, tuya, suya, nuestra, vuestra. Het meervoud krijgt een s.

Het gebruik en de betekenis van de betoonde vormen

Deze nadrukkelijke vormen gebruikt men ter duidelijke onderscheiding. De nadruk valt op den bezitter. Wij kunnen, om de nuance te doen uitkomen, die vormen vaak weergeven met ons pers. vrnw. met van, dit boek is van mij, enz. Bijv. esta idea es cosa suya deze gedachte is (echt) iets van hem.

Het gebruik van deze nadrukkelijke vormen is regel:

Ten eerste na het lidwoord

Un libro mío, la casa suya	een boek van mij, het huis van hem (haar enz.)
Lo mío, lo suyo	het mijne, het zijne, hare, enz.

Ten tweede na het telwoord

Dos amigos tuyos	twee vrienden van je
Tres cartas mías	drie brieven van mij
Cinco billetes nuestros	vijf biljetten van ons

Ten derde gewoonlijk¹⁾ na de aanwijzende en de onbepaalde vrnw. (zie les XXV en XXVI).

Aquel amigo suyo	die vriend van hem, haar, enz.
Algunos libros míos, tuyos, nuestros	enige boeken van mij, u, ons

1) Men zegt ook wel aquel su amigo, un mi amigo, maar het is minder gebruikelijk.

[p. 39]

Tener algo suyo

iets eigens, iets karakteristieks hebben

Ten vierde als het bezitt. vrnw. naamwoordelijk deel van het gezegde is

Este libro es mío	dit boek is van mij
La casa es suya	het huis is van hem, enz. (het staat hem, haar, enz. ter beschikking)

De nadrukkelijke vorm heeft ook een affectieve betekenis, bijv.:

Amigo mío	waarde vriend
Madre mía	lieve moeder
Muy señor mío (aanhef van brief)	waarde heer, geachte heer

De nadrukkelijke vormen kunnen ook zelfstandig worden gebruikt en krijgen dan het lidwoord. Bijv.:

Mi abrigo y el suyo	mijn jas en de zijne, hare, uwe, enz.
Sus ocupaciones y las mías	zijn bezigheden en de mijne

Zoals reeds is opgemerkt bij de behandeling van de pers. vrnw. en de wederkerende ww. (zie les XIII en XIV) wordt in het Spaans het bezitt. vrnw. vaak vervangen door het lidwoord en het pers. vrnw. als indirect object. Bijv.:

Se le llenan los ojos de lágrimas	zijn ogen vullen zich met tranen
Me duele la pierna	ik heb pijn aan mijn been (mijn been doet mij pijn)

Indien uit het verband van de zin duidelijk is wie de bezitter is, wordt in het Spaans het lidwoord gebruikt:

Bajó los ojos	hij (zij) sloeg zijn (haar) ogen neer
Dejé el sombrero en la percha	ik liet mijn hoed aan de kapstok hangen
Me lo conoció en la cara	hij zag het aan mijn gezicht (‘kon het op mijn gezicht lezen’)

In een aantal Spaanse uitdrukkingen wordt evenwel het bezitt. vrnw. wel gebruikt waar wij het niet gebruiken. Bijv.:

Desde mi niñez	van kindsbeen af, sinds ik een kind was
Corrimos en su auxilio	wij snelden hem te hulp
A su debido tiempo	te gelegener tijd
Voy (= ik ga) a su encuentro	ik ga hem, haar, hun tegemoet

[p. 40]

De zwakke of onbetoonde vormen van het bezitt. vrnw. moeten in een opsomming herhaald worden als de betrokken zelfst. nw. een tegenstelling of sterke verscheidenheid inhouden:

Mis padres y mi amigo

mijn ouders en mijn vriend

Is het tweede zelfst. nw. een aanvulling van het eerste, dan wordt het bezitt. vrnw. niet herhaald, ook niet al is er verschil in getal.

Nos gustaron su figura y modales

zijn voorkomen en manieren stonden ons aan

Vierde groep van onregelmatige werkwoorden

Een aantal werkwoorden op -ir met een e in de stam verandert deze e in ie wanneer de klemtoon op de stam valt (evenals de ww. genoemd in les XV), en zij veranderen de e in i in alle andere vormen behalve als er een betoonde i in de uitgang staat, dan blijft de e (dus zoals de ww. genoemd in les XXI). Bijv. sentir gevoelen, siento ik gevoel, sintió hij gevoelde, sentía ik, hij, gevoelde.

Vervoeging van de ww. als sentir

Presente

INDICATIVO	SUBJUNTIVO	IMPERATIVO
siento	que sienta	siente (tu)
sientes	que sientas	sienta (usted)
siente	que sienta	sentid (vosotros)
sentimos	que sintamos	sientan (ustedes)
sentís	que sintáis
sienten	que sientan	no sientas enz. (zie subj.)

Imperfecto

entía enz.

que sintiera, sintiese enz. (als pidiera)

Preterito definido

sentí

sentiste

sintió

enz. als pedir

Futuro subj.

si sintiere

enz. als pidiere.

GERUNDIO	PARTICIPIO PASADO
sintiendo	sentido

[p. 41]

De betekenis van sentir is ten eerste: gevoelen. Soms moeten wij het vertalen met horen, bijv. in zinnen als lo siento venir ik hoor hem komen.

Verder ook moet sentir in zinnen als lo siento of siento que (met subj.) vertaald worden met het spijt me, het spijt me dat. Bijv.:

Lo siento mucho	het spijt me erg
Sentimos que no haya llegado	het spijt ons dat hij niet is gekomen

Als sentir, en zijn samenstellingen, worden vervoegd de volgende ww. met hun samenstellingen:

advertir	waarschuwen, opmerkzaam maken op, bemerken
arrepentirse de	berouw hebben over
conferir	beraadslagen, toekennen v.e. waardigheid en dgl., vergelijken
diferir	uitstellen, verschuiven
digerir	verteren
divertir	vermaken (reflex. zich vermaken)
herir	wonden, kwetsen
hervir	koken (onovergankelijk)
mentir	liegen
preferir	verkiezen
referir	berichten
requerir^1)	opvragen
sugerir	influisteren, suggereren

1) De werkwoorden adquirir verwerven, inquirir onderzoeken, navraag doen naar, veranderen de betoonde stamklinker eveneens in ie. (Zij kunnen tot deze groep gerekend worden, doch zij hebben de oorspronkelijke e uit de stam geheel verloren.) Erguirse zich verheffen, heeft in de gevallen dat de stamklinker betoond is ye, b.v. yergue. Soms wordt het geheel als pedir vervoegd, zelden echter. Het is een rhetorisch woord.

Woordenlijst

el aldeano	de dorpeling, de boerenman
la tierra	de aarde, de grond, het land
obrar	werken, te werk gaan
el diputado	de afgevaardigde
fracturarse el brazo	zijn arm breken
calar	doordringen (van water), geheel nat maken, iemand doorzien
calarse el sombrero	zijn hoed diep in de ogen zetten
la gorra	de muts, de pet

[p. 42]

la amargura	de bitterheid
referirse a	verwijzen naar, betrekking hebben op
tangible	tastbaar
en torno de	rondom
en torno de mí	} rondom mij
en torno mío	} rondom mij
alrededor de	rondom
alrededor de mí	} rondom mij
alrededor mío	} rondom mij
presentir	een voorgevoelen hebben van, vermoeden
el peligro	het gevaar
aterrizar	landen (van vliegtuig)
el avión	het vliegtuig
apoderarse de	zich meester maken van, zich toeëigenen
de día en día	van dag tot dag
descuidar	verwaarlozen
subir el jornal	het loon verhogen
novelesco	romantisch
el partidario	de aanhanger
de pronto	ineens, plotseling
el anciano	de grijsaard
acercarse a	naderen
alargar la mano	de hand uitstrekken
los plenos poderes	de volmacht
el mazo	de stamper, grote tenthamer, moker
nocivo	schadelijk
la consecuencia	het gevolg
el clima	het klimaat
trópico	tropisch
necesario	nodig
en cuanto a	betreffende
la proposición	het voorstel
toda(s) clase(s) de	allerlei
el abrigo de piel	de bontjas, de bontmantel
el partido	de partij
el orador	de redenaar
desde su niñez	van kindsbeen af
callado	zwijgzaam
de suyo (bijw. uitdrukking)	van nature, soms ook: uit eigen beweging
fuerte	sterk, gezet, (ook zwaar van eten)
el estómago	de maag
fácilmente	gemakkelijk
el consejo	de raad(geving)
cuadrarse	in de (militaire) houding gaan staan
cerca de	} dicht bij
próximo a	} dicht bij
la comida	de maaltijd, het maal
la comisión	} het comité
el comité	} het comité
el paro(forzoso)	de werkloosheid
el parado	de werkloze
por unanimidad	eenstemmig
el cabo	de korporaal
llamar (por, al teléfono)	opbellen

[p. 43]

Oefening A

Al aldeano le habían contado que la tierra sería suya. Todos sintieron la satisfacción de haber obrado con prudencia. El diputado era un hombre que luchaba por (=voor) los suyos. Se fracturó el brazo izquierdo. Se caló la gorra. Cuando estoy solo es porque prefiero la soledad. La niña sintió miedo al (=bij het) acercarse al bosque. Me siento rendido después de un paseo tan (= zo) largo. Sintieron por primera vez la amargura de la separación. Adviértale usted que la carta se refiere a asuntos míos. En esta situación los minutos adquieren realidad tangible. La joven miró en torno de sí como si presintiese el peligro. Al aterrizar advirtieron que el banquero no estaba en el avión, que había desaparecido. Los muchachos esperaron mucho tiempo (= lange tijd) con las manos en los bolsillos. Quien se apodera de dinero que no es suyo no es honrado. De día en día advierte el enfermo que las cosas del mundo pierden valor para él. ¡Qué viejo se sintió! Le aguardan a usted su mujer y sus hijos. Al detenerse el tren escuchó un idioma que no era el suyo. Debo mucho a sus buenos consejos. ¿De quién? A los consejos de usted. ¿A mis consejos? Sí, amigo mío, a los suyos. ¿Le gustan mi casa y mi jardín? Sí señora, me gustan mucho. Su amigo de usted descuida sus intereses para atender a los de usted. Es verdad, atendiendo a los míos descuída los suyos. Le subiré el jornal. ¿Cuáles son los móviles que rigen sus acciones? Prefiero pasar la tarde contigo. Y Antonio, ¿qué es de su vida? El poeta había creado en torno suyo una atmósfera novelesca. Su hijo de usted suele jugar al tenis con una prima mía. Sentimos la alegría de la juventud alrededor nuestro. El pacifista se convirtió de pronto en un partidario del militarismo. Nos divertimos mucho con su charla. Hijos míos, divertíos, dijo (= zei) el anciano. Acarició entre las suyas la mano de la enferma. Una noche (= op een nacht) se sintió mala su madre de ella. El muchacho escuchaba la charla de los suyos. Se le acercó un amigo suyo, le alargó la mano y se la apretó con efusión (= uitbundig, hartelijk). Tienen al presidente suyo (= op hun hand). Se marcharon de suyo (= uit eigen beweging). Esos (= die) hombres tienen costumbres semejantes a las nuestras. Tu padre prefirió permanecer de pie, miró en torno suyo y me pidió noticias de la familia. Apenas consiguió erguirse. Se yergue, se irguió, nos erguimos. Lo tuyo debe ser tuyo y lo mío mío. Hijo mío no mientas. Madre mía, nos arrepentimos de lo que hemos hecho (= gedaan). ¿Qué tomará usted? Prefiero café. Le confirieron plenos poderes. Me refiero a su atenta carta de la semana pasada. Siento que no tengo razón (= ik gevoel, ik ben me

[p. 44]

bewust dat ik ongelijk heb). Siento que usted no tenga razón (= het spijt me....). Sol de marzo hiere con mazo. Ojos que no ven (= zien) corazón que no siente.

Oefening B

Zijn woorden kwetsten ons. Zij ondervonden de nadelige gevolgen van het tropische klimaat. Laten wij instemmen met zijn voorstel. Zijn studies eisen veel toewijding en geduld. De pers heeft de geruchten die in omloop zijn tegengesproken. Het bestuur verleende den voorzitter de nodige volmacht. Het spijt ons zeer dat hij gelogen heeft. Wij verwijzen wat zijn mededelingen betreft naar zijn laatste brief. Die (= aquella) brief van hem bevat allerlei voorstellen. Als u er de voorkeur aan mocht geven (subj. fut.) morgen op te bellen, zullen wij daarin (= a eso, na het ww.) toestemmen. Waar zijn mijn boeken? De uwe? Zeker, waarde vriend, de mijne. Het zou ons zeer spijten als u zich niet vermaakt hadt (subj. imperf.). Deze (= este) beambte van ons doet ons af en toe goede ideeën aan de hand. Het water kookt. Wij gevoelden dat zij gelijk hadden. Het speet ons erg dat zij hadden geschreven. Welke van deze jassen is de uwe? Die (= aquel) bontjas is van mij. Het uwe en het mijne. Uw ouders en haar ouders zijn goede vrienden van de onze. Waarde vriend, u hebt mijn hoed op (= tiene puesto). De uwe? Ja zeker (= que sí) de mijne. Het meisje sloeg haar ogen neer, zij schaamde zich dat zij gelogen had. Zij hadden berouw. Heb berouw over wat je hebt verteld. Deze (= estas) onvriendelijke woorden van hem hebben ons zeer (= mucho, na deelw. plaatsen) gekwetst. Mijne heren, sluit u aan bij onze partij, riep de redenaar. Wij zagen aan zijn gezicht dat hij loog. Zij snelden ons te hulp. Het spijt ons erg dat wij vergeten hebben die (esa) vriendelijke brief te beantwoorden. Welke brief, de onze of de hunne? De uwe natuurlijk (= claro está). Van kindsbeen af was hij van nature zwijgzaam geweest. Zij zullen er u opmerkzaam op maken dat de Spaanse maaltijden zwaar zijn. Een Hollandse maag verteert ze niet gemakkelijk. Waar heeft deze brief betrekking op? Hij heeft betrekking op een comité dat onderzoek doet naar de oorzaken van de werkloosheid. Zij stemden eenstemmig toe. U zult verwerven wat u wenst. De korporaal ging in de houding staan toen (= cuando) hij de stem van zijn meerdere herkende. Als zij er (onvertaald laten) de voorkeur aan gaven te vertrekken met onze vrienden, zouden wij daarin toestemmen. Verwaarloos uw belangen niet. Wij hebben ons zeer vermaakt. Een vriend van u heeft mij opgebeld. Een vriend van mij? Een vriend van ons, zijn huis staat dicht bij het onze. Zij probeerden den meester op hun hand te krijgen (= tener).