Schyn-heyligh
(1979)–G.A. Bredero–
Auteursrechtelijk beschermdTweede bedrijf, eerste tooneel.
Steven de stille, Dirck van Dwaesbeeck.Ga naar voetnoot+
steven
545[regelnummer]
Swagher.Ga naar voetnoot545
dirck
Heet my noch also gheen swager, 't is wat te vroech.
steven
Niet met allen, ghy zijt voorseeckert nu genoech,Ga naar voetnoot546
Het sal nu niet afgaen, dat hoefje niet te vreesen,
Dat u teghen parthy thuys sal komen of wesen,Ga naar voetnoot548
Ghelijck als ick moet doen, die vrees dat Alijts man
550[regelnummer]
Tot mijnen ongeluck noch wederkeeren kan.
dirck
Daer is wel eer ghebeurt, gelooft soo nuwen dingh.Ga naar voetnoot551
| |
steven
't Is doch wel geschiet dat een Koe een Haes vingh,
Maer 't beurt lijckwel selden, en doetet niet mijn breurtje,Ga naar voetnoot553
Siet daer Juffrou Katryn, die staet daer in haer deurtje.
| |
Tweede bedrijf, tweede tooneel.
Katryn, Steven, Dirck.
katryn
555[regelnummer]
Myn moeder en komt noch nieuwers te voorschijnGa naar voetnoot555
Met Keten, Parle-snoer, O God waer machse zijn?
En Alyd krijt van spijt, noyt was sy ongeruster.Ga naar voetnoot557
steven
God verleen u goeden dach toekomende suster.Ga naar voetnoot558
katryn
Soo ick niet dobbel vast gingh inde jonst van u,Ga naar voetnoot559
560[regelnummer]
Ick sou meenen dat ghy waert onse vyant nu:
O joncker Dirck soo verandert ghy u spreken,
En soo beswijckt u kleur, van waer komt dat verbleken?
dirck
Het beven is sulcken eygenschap van vrees,
Datmen niet vragen moet waer uyt dat hy eerst rees.
| |
katryn
565[regelnummer]
Laet andre vreesen lief! ghy zijt toch uyt u sorghen.
dirck
Waert saeck dat de fortuyn in u wil hadt verborgenGa naar voetnoot566
Haer legher-stee en plaets, het sou soo wesen: maer
Dewijl sy elders woont soo vrees ick steedts voor haer.Ga naar voetnoot568
katryn
Als 't gheluck wou de min, die ick u draech, beletten,Ga naar voetnoot569
570[regelnummer]
En gingh sich sturelingh en dwars daer tegen setten:Ga naar voetnoot570
So soud' ick noch bestaen, het ginck oock hoe het wou,Ga naar voetnoot571
Een dingh daer 't heele land lustich of waghen sou.Ga naar voetnoot572
dirck
Ghy spreeckt eenstemmich met de wackerste groothedenGa naar voetnoot573
Van u edel ghemoet, dies stel ick mijn te vreden:Ga naar voetnoot574
575[regelnummer]
Daerom verquick ick mijn met uwen adem soet,
En met de woortjes die u montje aen mijn doet.Ga naar voetnoot576
katryn
Rust u mijn lieve hart: Ist dat Wybrant mijn Joncker
Tavont niet thuys en is, hier tusschen licht en doncker,
Te weten van sijn reys, soo loof ick datelijck sietGa naar voetnoot579
580[regelnummer]
U te vertroosten: maer mijn ziel! en schreyt toch niet.Ga naar voetnoot580
| |
steven
Hy die te dapper houd u soo grooten aenbieden,Ga naar voetnoot581
En acht niet dat de danck door woorden kan gheschieden:Ga naar voetnoot582
Daerom bewijst hy met sijn bracke tranen hiet,Ga naar voetnoot583
Dat hy u antwoort met de tongh der zielen biet.
dirck
585[regelnummer]
Ghy lecht mijn in mijn hart.
katryn
Ghy inme ziel en sinnen.
Adieu lief.
steven
Goeden dach.
katryn
Ick moet nootsaecklijck binnen.
dirck
So ras de deur toe gingh, so stont mijn hoop en stant,Ga naar voetnoot587
Al even als een kaers die in sijn pijp al brant.Ga naar voetnoot588
steven
Daer hebjet weer vant spoock.Ga naar voetnoot589
| |
dirck
Vaert wel ick gae heen strijcken:Ga naar voetnoot589
590[regelnummer]
Ick moet mijn dingen doen.
steven
En ick oock van ghelijcken.
Binnen.
| |
Tweede bedrijf, derde toneel.
Rieuwert, Slockspeck.
Als wy mannen vande vrouwen wat meer wercks maken,
En wat meer gebiets als rechts, toelaten inde huys saken:Ga naar voetnoot592
So worden wy terstont in plaets van meester knecht,
Ick sal daer een schut voor schieten, en dat met vry wat recht,Ga naar voetnoot594
595[regelnummer]
Ga naar margenoot+Of ick gheraeckte wel voort heel onder de pels,Ga naar voetnoot595
By gans hongden Marry Rompslomps ick ben soo hels.Ga naar voetnoot596
slockspeck
Princelijcke net, Heer, staen u dese nuwe kleeren.
rieuwert
Igut Juffrou kladde-bels ick sel u dat verleeren:Ga naar voetnoot598
Sy is huydemorghen te negen uren al uytte gaen,
600[regelnummer]
En sy is noch niet thuys gheweest, mach dat wel bestaen?Ga naar voetnoot600
| |
slockspeck
Ghy bent t' onnaertigh eguert, ghy lijckt wel thien jaer jonger.Ga naar voetnoot601
rieuwert
De vrienden selfs teghen t'avont te noon, dat drongher:Ga naar voetnoot602
En om de Goutsmit te betalen het gout en het fatsoen,Ga naar voetnoot603
Dat en kon oock niemant van haer sin, of wel van passe doen.Ga naar voetnoot604
slockspeck
605[regelnummer]
Ghy bent een man als de letterde Son, wat leyter an bedreven?Ga naar voetnoot605
Ja wel dat ick nou een nieuwe duyt had, ick souse jou geven.
O de hennen sullen jou niet kennen. Siet dat jou niet geschiet
Datmen van Jan de Backer seyt: dat is, hy kon sijn selven niet.Ga naar voetnoot608
rieuwert
Wat hebje al quaet snaps? ick seltje flus noch uyt drijven.Ga naar voetnoot609
slockspeck
610[regelnummer]
Ick segh dat Quist-tyt en Dach-dief, verstant hebben van uytblijven.
| |
slockspeck
Alsoo waer, also waer.
rieuwert
Also waer, dats ghenoech gheseyt.Ga naar voetnoot612
slockspeck
Also waer, also waer miester.
rieuwert
Also waer bengel, terght mijn langher niet.
slockspeck
Ay myn lieve goude miestertje! ay sulverste! maeckt mijn marcktganger.Ga naar voetnoot614
rieuwert
615[regelnummer]
Hoe dat?
slockspeck
Maer wilje waerachtich dat wy een beter leven leye?
So moet jy voor ons achter inde keucken, altemets wat leckers bereyen,
Als een middel-rifje fruytieren, een merghel-schinckeltje stoven,Ga naar voetnoot617
Een hutspotje over hanghe, een schravesants kaesje daer boven,Ga naar voetnoot618
Om de ghesloten maech somtijts wat te versegelen.Ga naar voetnoot619
| |
rieuwert
620[regelnummer]
Ick wil seggen, dat ghy u leven wat beter sult regelen,
En u quade manieren verwerpen: Esels als ghy zijt.
slockspeck
Heb ick sulcke ooren, so bid ick dat ghyse mijn af-snijt.Ga naar voetnoot622
rieuwert
Laet ons gaen in huys datter de pocken haelGa naar voetnoot623
De knechts, de hoeren, de jonges, de Juffrou, altemael.
Binnen.
| |
ii. bedrijf, vierde toneel.
Wybrant in syn reys-kleerenGa naar voetnoot-.
625[regelnummer]
Mach hy hem niet salich en wel geluckich noemen,Ga naar voetnoot625
Die hem aensienlijck en loflijck mach beroemen,Ga naar voetnoot626
Als dat hy heeft ghesien soo veel verscheydenheen
Van wateren, van volck, van landen en van steen,Ga naar voetnoot628
Ga naar margenoot+Als ick? jae hy voorwaer, maer ick keer tot de minne,Ga naar voetnoot629
630[regelnummer]
Die geen die moedeloos en slapjes is van sinnen,
Of die hier geen gedult met hopen is verlient,Ga naar voetnoot631
| |
Die onderwerp sich niet dat hy de minne dient:Ga naar voetnoot632
Want hy en laet hem niet genoeghen, noch verleyenGa naar voetnoot633
Van soete lachjes, noch van al te bitter schreyen:
635[regelnummer]
Noch hy en wort niet min ghekoestert en ghevoet,Ga naar voetnoot635
Van lijdsaemheyt in leet, als kloeckheyt van gemoet.
Daer kan ick, daer kan ick, ghetuygenis of gheven,Ga naar voetnoot637
Die 't selve heeft versocht met prijckel van mijn leven.Ga naar voetnoot638
Ick die om het versoeck te volbrengen, van mijn
640[regelnummer]
Waerdighe hartselief, mijn Juffrou Kateryn,
Veel wijder ben ghereyst als oyt de Sonne dede:Ga naar voetnoot641
Niet passend' op 't geluyd noch op de grimmighedenGa naar voetnoot642
Des bulderende wints, noch dulligheyt des zees,Ga naar voetnoot643
Noch bosschen akelheyts, noch bergen steylheyts vrees.Ga naar voetnoot644
645[regelnummer]
En onder soo vele, soo veel bekommeringhen,Ga naar voetnoot645
En wiss'linghs des ghevals verscheyde sware dinghen,Ga naar voetnoot646
Heeft mijn ghedachten noyt soo wijt verstroyt gheweest,
Of ick sach met eerbiet haer aenschijn inme gheest.
Daer tusschen leyde my de min al sacht en leenich,Ga naar voetnoot649
650[regelnummer]
Van 't weste Arabya, nae 't klippich of het steenich,Ga naar voetnoot650
En van het steenighe ick op 't gheluckich klam,Ga naar voetnoot651
Daer ick de ved'ren van Gout en Purper bequam
Vanden voghel Phenix: Daer toe van 't welrieckichGa naar voetnoot653
| |
En kostelijcke hout, waer van s' haer kennent sieckich,Ga naar voetnoot654
655[regelnummer]
Een rustich vyer bestoockt op 't hooghste van het lant,Ga naar voetnoot655
Daers in haer ouderdom tot pulpher in verbrant.Ga naar voetnoot656
Welcke reliquien ick bespeurt heb en bevonde,Ga naar voetnoot657
En met sorchvuldigheyt in deus sluyer gewonde.
Maer waerom gafse mijn te halen gheen bevel?
660[regelnummer]
Van starren uyt de lucht, en kolen uyt den hel:Ga naar voetnoot660
Op dat ick mocht aldaer soo boven als beneden,Ga naar voetnoot661
De naem hebben gheplant van haer uytstekenheden
En mijn ghetrouwigheyt dien ick heb kunt ghedaen,Ga naar voetnoot663
665[regelnummer]
Nu mach ick mijn verkleen en 't hart wat voedsel gheven,Ga naar voetnoot665
En vinden dan daer nae de ziel daer ick in leve.Ga naar voetnoot666
Binnen.
| |
Ga naar margenoot+Tweede bedrijf, vijfde toneel.
Eelhart, Schyn-heyligh.
Jonghen blijft after ghy, ick sie Schynheylich gintsGa naar voetnoot667
Al lijslijck comen aen, hy mocht hem andersints,Ga naar voetnoot668
Sprack ick hem niet alleen, wel desen handel schamen:Ga naar voetnoot669
| |
670[regelnummer]
Hy begint kennis van veers te rekenen en te ramen,Ga naar voetnoot670
Met een gemaeckte lach die hy mijn toont: O boef!
Wiens schalckheyt ick vermerck, al eer dat ickse proef:Ga naar voetnoot672
Maer dewijl hy my schijnt te kennen, en benevenGa naar voetnoot673
Soo groot ten huysen is van Heer Rompslomp voorschreven,Ga naar voetnoot674
675[regelnummer]
Wie weet of hyme niet eenighe hoop en brenght,
Met lieflijckheydt van troost, gebalsemt en vermenght.
Dit denck ick, mits ick thans mijn Joffrou IaquemyneGa naar voetnoot677
So s' ande venster quam nae haer gewoont verschijne,Ga naar voetnoot678
My toonde een sek'ren brief, soo 't scheen, na mijn vermoen,
680[regelnummer]
Doch ick en wist niet wat sy daer mee wilde doen.
schyn-heyligh
De liefde zy met u.
eelhart
My is lief u te groeten.
schyn-heyligh
Dats naer der liefden aert.
eelhart
Mach liever my ontmoeten?Ga naar voetnoot682
| |
schyn-heyligh
Daer de liefde is, is de vervullingh der Wet.Ga naar voetnoot683
eelhart
Ick wilde dat ick het bewijsen kon soo net.Ga naar voetnoot684
schyn-heyligh
685[regelnummer]
Ick nader liefden aert gheloof de goede saken.Ga naar voetnoot685
eelhart
Ick heb altijt verlanght om kennisse te maken.
schyn-heyligh
En ick beweecht door de ghenegentheyt van u
Te troosten, stel mijn ziel in groot perijckel nu:
Want wat het lijf belanght dat gaeter noch mee henen.Ga naar voetnoot689
eelhart
690[regelnummer]
Mijn Heer, en al mijn troost, van blijtschap moet ick weenen.
schyn-heyligh
Ick ben een aerd-wormpje van armer qualiteyt,
Maer een groot meester inde liefde.
eelhart
Wel gheseyt.
| |
schyn-heyligh
Een yegelijck weet schier van al de jongh ghesellen,
Wat Joncker Riewert goets van myn weet te vertellen:
695[regelnummer]
En ghy oock denck ick wel?
eelhart
Jae Heer.
schyn-heyligh
Sijn dochters zijn
Oock na de liefde aert, de kindertjes van mijn,
Waer door vrou Iaquemyn tot die liefd is gheneghen,
Die wreede Leeuwen fel kan toomen en bewegen,Ga naar voetnoot698
Ick laet staen de maechdekens: voorwaer
700[regelnummer]
In goeder conscienty ick ben begaen met haer.Ga naar voetnoot700
eelhart
O Vader!
schyn-heyligh
Ick gheparst van d'ondraechgelijcke pijnen,Ga naar voetnoot701
Die haer daghelijcks doen als sneeuw op 't velt verdwijnen,
Ga naar margenoot+Die kom van harenthalf u brenghen desen brief.Ga naar voetnoot703
eelhart
O gheluckighe Eelhart! O weerdighe lief!
| |
schyn-heyligh
705[regelnummer]
Het hartseer dat ick sach an haer met een wanhaghen,Ga naar voetnoot705
Heeft my hier toe ghebracht, om desen u te draghen.
eelhart
Leefter gheluckigher man als ick? Ach ick blaeck!Ga naar voetnoot707
schyn-heyligh
In conscienty, Eelhart, so is het om die saeck.Ga naar voetnoot708
eelhart
Desen Rinck schenck ick u tot teken datmen vrouwe,
710[regelnummer]
En ick insonderheyt, in u seer ben ghehouwe.Ga naar voetnoot710
schyn-heyligh
't Geen ghy uyt liefden gheeft, neem ick uyt liefden aen.
eelhart
't Is goet dat ick niet voort met mijn brief ben ghegaen.
schyn-heyligh
Ick laet u jongelingh inde liefde des Heeren:
Als mijn even naesten mijn hulp sal begeeren,
715[regelnummer]
En sal ick nimmermeer nae laten konnen niet,Ga naar voetnoot715
De wercke der liefde te oeffenen so ghy siet.Ga naar voetnoot716
| |
eelhart
Maer Heeroom gheeft myn doch bescheyt een weynich breeder.Ga naar voetnoot717
schyn-heyligh
Inder liefden Eelhart ick spreeck u noch wel weder.
Schyn-heyligh binnen, Eelhart blijft staen.
| |
Tweede bedrijf, seste toneel.
eelhart
Nu set ick aen een sijdt, waer toe dat haer begheeftGa naar voetnoot719
720[regelnummer]
Een jongh verliefde vrouw die nae haer lusten leeft:
En ick slaa over noch hoe dat soo een Schynheylich
Hem by de vroutjes maeckt alsoo bekent en veylich:Ga naar voetnoot722
Sulcks dat sy lieden hem, door sijn gheveynsde praet,
Ghebruycken en nemen tot haren nausten raet.Ga naar voetnoot724
725[regelnummer]
Nu wil ick desen brief met aendacht eens gaen lesen:
Maer sal ick wel soo stout of soo vermetel wesen,
Dat eer ickse opbreeck, ick eerst niet en beken
Dat ick onwaerdich van haer te lesen ben?
De minnelijcke kracht doet mijn ingewant beven.
730[regelnummer]
Maer wat seyt het opschrift doch? Desen sy ghegeven
Inden Hemel, in handen van mijn Engel soet.
Nu van binnen: O overgheven goetheyt goet!Ga naar voetnoot732
O mijn wat schoonder hant! wat letters! O wat schrijven!
Gheen Plaet-snijder en mach 't graef-yser soo niet drijven,Ga naar voetnoot734
735[regelnummer]
Al waer dat hem 't gheval in alles mede viel.Ga naar voetnoot735
| |
O harte van mijn hart! O ziele van mijn ziel:Ga naar voetnoot736
Ga naar margenoot+Al het gheluck dat ghy een ander kond aenbieden,Ga naar voetnoot737
En wat ick wenschen kan dat sy met uwer lieden.Ga naar voetnoot738
Wat soeter wonden ach! O troost van mijn ghemoet!Ga naar voetnoot739
740[regelnummer]
Ist beter medecijn die de sieckte verhoet,Ga naar voetnoot740
Als diese wel gheneest, So heb ick voorghekomen,
De cranckheyt die misschien sou hebben wech genomen
My vander aerden af, met u te senden dees.Ga naar voetnoot743
(Ick moet schreyen, ick moet, ist dat ick verder lees.)Ga naar voetnoot744
745[regelnummer]
Maer na de heusheyt en de goddelijcke reden,Ga naar voetnoot745
In u te boven gaet, al u uytmuntentheden,
Soo hoop ick niet alleen, maer ben versekert dat
Ghy de doot niet en soeckt voor my die u aenbat,Ga naar voetnoot748
Bidt, en noch bidden sal, ghelijck ick ben ghehouwen.Ga naar voetnoot749
750[regelnummer]
Dees is meer een goddin als sterffelijcke vrouwe.Ga naar voetnoot750
Al hoe wel dat de doot my 't leven soude zijn,
Als ick maer sterven mocht de uwe, niet de mijn.
Wat hart en soude niet ontroeren door die woorden,
Ick lees gheen reghel meer, want seker ick behoorden
755[regelnummer]
Soo veel gheluckx alhier ter werelt sietGa naar voetnoot755
Niet te ontfanghen, als ick heden nu gheniet.
Waerlijck ick droech tot noch mijn na de juyste mate,Ga naar voetnoot757
Die de bescheydenheyt en matigheyt toe late,
| |
Een eerlijck jonghelingh, maer ick laet nu voortaenGa naar voetnoot759
760[regelnummer]
Mijn selven alsoo veel als die ghene voorstaen,
Die van het mild gheluck zijn gunstich toe ghedaen.
Binnen.
| |
Tweede bedrijf, sevende tooneel.
Dach-dief, Quistyt.
Den Baes is werentelijck een nuwelijcken haen:Ga naar voetnoot762
Maer 't is langer geen huys te houden mette basin,
Ick loof niet of dat wijf dat het de duyvel in.Ga naar voetnoot764
quistyt
765[regelnummer]
De popelensy op haer lijf.
dach-dief
Daer zijn in huys geen hockels noch hoecken,Ga naar voetnoot765
Of sy selse een hielen dach door-snoffelen en door soecken.
Sy snuyft het al deur, het sy kamers, in keucken, in kelder, in bottelerij,Ga naar voetnoot767
Ien mensch mach niet een hoens-boutje, of een pijntje wijns steken aen een zy,Ga naar voetnoot768
Of sy isser strax achter. Op straet en mach haer niemant komen te moet,Ga naar voetnoot769
770[regelnummer]
Diese niet stil doet staen, of die sy niet en groet.
Isset een soldaet, of een snoes-haen, of een vegher,Ga naar voetnoot771
| |
Die vraegtse na wat nuws vande krijgh of van 't legher.
Ga naar margenoot+En ist een jongetje dat puntich is en beknopt,Ga naar voetnoot773
Soo roeptse wat heb ick jou wel duytjes uyt jou billetjes eklopt.Ga naar voetnoot774
775[regelnummer]
En ist een meysje dat na haer blieckster sal gaen na buyte,Ga naar voetnoot775
Daer hebjet, jou moer en ick, Heer dat ware sulcke kornuyte:
Wat het jou vaer en Petemoey wel eslooft,Ga naar voetnoot777
En sietse yemant met een sier bien, of een doeck om 't hooft,Ga naar voetnoot778
Daer weetse meer als Mr. Ian Smeertenborst van Delft te seggen:Ga naar voetnoot779
780[regelnummer]
Dit seljer op schraepen, en dit en dat, en dat en dit suljer op leggen.Ga naar voetnoot780
Al de luy geeftse voor de koorts koeck, briefjes en raed,Ga naar voetnoot781
En wiese niet ghebruyckt daer tegens blijftse byster quaed.
Sy wijst de Boeren hoe sy haer landen sullen mesten en toemaken.Ga naar voetnoot783
En de Snyer hoe hy 't profijtelijckst sal over leggen met het laken.Ga naar voetnoot784
785[regelnummer]
Den Apteker en de kruyenir, hoe dat sy sullen stampen haer kruyt,Ga naar voetnoot785
En hoe zijt uyt de vysel met een hase-poot sullen vegen uyt.
Sy leert de vrijsters by wat waer-segghers dat sy haer sullen laten koppen,Ga naar voetnoot787
En wat voor linnen, vlas, of kaerssen sy haer inde hangt moeten stoppen.
Sy leert de Weduwen bidden voor haer afgestorven man,
790[regelnummer]
En met wat abelheyt sy weer een ander moet halen an.Ga naar voetnoot790
Sy leert de oude totebellen haer backessen met blancketsel strijcken,
Op datse voor de vrijers ende Wevenaers wat schoonder souwen lijcken.Ga naar voetnoot792
Sy leert de melaetscheyt, de kancker, en de pocken, hoe
Datse de luy sullen eten tot het vleys vande geest toe.Ga naar voetnoot794
| |
quistyt
795[regelnummer]
Al dese goetdunckentheyt komt haer door den ouwen,Ga naar voetnoot795
Die al haer malligheyt niet in toom heeft gehouwen.
dach-dief
Wie seyd daer tegens?
quistyt
So neuswijs als die besuckte maloot is,Ga naar voetnoot797
Sy is soo brood-droncken, datse self niet weet hoese wil, so mal alsse groot is.Ga naar voetnoot798
dach-dief
De Baes is oock geck.
quistyt
Quaet mal is hy, dats 'tquaetst van al.Ga naar voetnoot799
dach-dief
800[regelnummer]
Holla dat schut ick speciael, 't is beter quaet als mal.Ga naar voetnoot800
quistyt
Hy ist waerachtich alle bey. Maer wat raed Dach-dief om execusy?Ga naar voetnoot801
| |
dach-dief
Wisten wy soo goe raed om geld, ick hiel u met niet een kruys vry.Ga naar voetnoot802
dach-dief
Sy waren lydich en schrickelijck swaer.Ga naar voetnoot804
quistyt
805[regelnummer]
Wast goe koop?
dach-dief
Hallif te geef: nu gheef ickje te raden,
Hoe soumense best smaken duncktje, gesoden of gebraden?Ga naar voetnoot806
quistyt
Ick souse laten stoven, had ickse, met cyter en lamoen,Ga naar voetnoot807
En voort wou icker wijn, suycker, kaneel, en foly daer by doen.Ga naar voetnoot808
O dats een sop voor den Graef!Ga naar voetnoot809
| |
dach-dief
En ick souse bordurenGa naar voetnoot809
810[regelnummer]
Met kruynagels, abrekokes, en andere confituren,Ga naar voetnoot810
En dan aen 't spit gesteken met butter wel ghedroopt,
My dunckt dat icker een jeugt aen eet, siet hoe my 't quijl ontloopt.Ga naar voetnoot812
dach-dief
Vermaledijt moet hy wesen, die goet heeft en geen hart,
Die 't selfde niet ghebruyckt, en dat bewaert met smart.Ga naar voetnoot814
quistyt
815[regelnummer]
In huys maer een Hondts-backes voor, en d'ooren dicht.
dach-dief
Gans sacker sinnen.Ga naar voetnoot815
O bloed! daer is de scheuck, loopt Quist-goet alje best na binnen.Ga naar voetnoot816
| |
Ga naar margenoot+Tweede bedrijf, achtste tooneel.
Marry Rompslomps, Slockspeck.
Die huyshouwen wil, die moet selfs by de backGa naar voetnoot817
En over al by zijn. Ick leef soo niet op mijn ghemack
| |
Als dat hanghdeloose volck, dat wel lastigh konen spreken,Ga naar voetnoot819
820[regelnummer]
Doet dit of dat, en selfs sy niet een hanght in 't kouwe water steken.Ga naar voetnoot820
Die een heele tijt voor de tralij sitten, of op 't plancier,Ga naar voetnoot821
En bewaren so de straet. Die van daer met groot ghetierGa naar voetnoot822
De arme dienst-boden versnauwen en versnercken.Ga naar voetnoot823
Wat noch prijs ick mijn selfs, ick ben niet vervaert voor wercken,Ga naar voetnoot824
825[regelnummer]
Ick slae self hand aen 't werck, en steeck self hand uyt de mou,
So 'er de vrou niet na en sach, wanneer of't vleysch over raken sou?Ga naar voetnoot826
Wanneer de saal gheveecht? wie sou de bedde maken?
En alle dingh op sijn stel, neen kijns, ick beschick mijn eygen saken:Ga naar voetnoot828
Daer heb ick self de vrienden tegen tavond wesen noon,Ga naar voetnoot829
830[regelnummer]
Ick doese allegaer even vol, even, dat deelt schoon,Ga naar voetnoot830
Ick maak geen leep oogh: wat wasser lest een spul eermen 't brocht te recht,Ga naar voetnoot831
Om dat Moeytje Aaltje, maer ghebeden was door de knecht:Ga naar voetnoot832
Siet het was Nufje nichts schult, 't scheen in geen vaten te koelen,Ga naar voetnoot833
Sy mochter selfs egaen hebben tot onse Aaltje boelen.Ga naar voetnoot834
835[regelnummer]
De luy wetent niet over te leggen, het schicken ist alGa naar voetnoot835
Segh ick teughen ons volck, sonder dat ist niemendal:
Ick heb daer sucken huys vol dochters te vryen,
| |
Elck is quickser as ander, had ick het niet konen vlyenGa naar voetnoot838
Hoe sou ickt ghemaeckt hebben? Slockspeck, waer zydy bloed?Ga naar voetnoot839
slockspeck
840[regelnummer]
Och Juffrou datje tuys komt dat is heel goed,
Het heerschap is soo boos, o bloed, hy het soo gekeven,
Sy komen daer effen eerst in, mijn meester gaet daer effen uyt.Ga naar voetnoot843
marry
Wat rabauwen zijn dat? ick salt haer verleeren wat dat beduyt,Ga naar voetnoot844
845[regelnummer]
't Is wel ses uren geleen dat sy lien met my gingen
Op de vis-marckt, inde hal, en voort om andere dingen:Ga naar voetnoot846
Maer soo ick nergens sach mijn gadingh wel van pas,
Soo sond ick haer na huys so ras my mog'lijck was.
slockspeck
Juffrou Alyt vreest dat haer juweelen zijn genomen.
marry
850[regelnummer]
Wel zijnse niet thuys?
slockspeck
Sy zijn noch niet te voorschijn ghekomen
marry
Daer speelt de nicker mee.Ga naar voetnoot851
| |
slockspeck
Ick denck dat mijn Heer daerom is gegaen.
marry
Ick gaf s' hem over langh. Doet de deur toe van stonden aen.Ga naar voetnoot852
| |
Ga naar margenoot+Tweede bedrijf, negende tooneel.
lubbertGa naar voetnoot-
Die weet wat blijdschap is, dat ben ick, sou ick meenen,
Want doen ick op sagh gaen de roock vande schorsteenen
855[regelnummer]
Van den Haagh, ick docht te schreyen van vreught mijn lest,Ga naar voetnoot855
'T is soo het spreeck-woord seyd, 't is al oost, west, t' huys best,
Soo ick mijn leven weer treck op so vreemde tochten,Ga naar voetnoot857
So wild' ick datse my de kaack tot welkomst brochten,Ga naar voetnoot858
Wanneer ick wederkeer: Ick hebt geavontuurt,Ga naar voetnoot859
860[regelnummer]
En mijn dol-koppigheyt rechtvaerdigh wel besuurt.Ga naar voetnoot860
Maer! is dat door de straet van Magellanes varen,Ga naar voetnoot861
Het sal my heughen wel al leefd' ick duysent jaren.
Gants lijden, niemant weet, en ick had niet gelooft,Ga naar voetnoot863
Wat het waernemen is van yemant anders hooft,Ga naar voetnoot864
865[regelnummer]
Als die het heeft besocht, dat ben ick over-ghecomen,Ga naar voetnoot865
| |
Word ick maer in genaed' nu weder aenghenomen
Van mijn Schoonvaer en moer, en van Alyt mijn Vrouw:
Soo weet ick van gheen Heer als van den Keyser trouw.Ga naar voetnoot868
| |
Tweede bedrijf, thiende tooneel.
Wybrant, Katryn.
Noch vind ick het voor best by mijn meestres te keeren,Ga naar voetnoot869
870[regelnummer]
En comen onbekend in dese mijn reys-kleeren:
Op dat ick so haer hert beproeve metter daet;
Maer is sy 't niet die daer nu aende deure staet?
Och jae! sy ist, sy ist, ick voelt aen het ontfoncken,
En lieflijck stralen van haer lodderlijcke loncken.Ga naar voetnoot874
875[regelnummer]
Och ick die wel eer sagh veel wilde monsters quaet,
Ben noyt verandert noch van verruw noch ghelaet,Ga naar voetnoot876
Wat verschiet ickse nu om 't by zijn van mijn waerde,
Van mijn alderliefste en grootste goet op aerden.
Goeden dagh me Juffrou.
katryn
Goeden dagh vriend, mijn heer
880[regelnummer]
Wat Soeckje, wat vraeghje, of wat is u begeer?
wybrant
Ick soeck Juffrou Catryn, dien ick nu cus de handen,
En brengh u een boodschap uyt verre vreemde landen.
| |
katryn
Van waer is dan de komst?
wybrant
Wt Oost-Indien: maer
Ick heb om seker negotien op te doen aldaer
885[regelnummer]
Ga naar margenoot+Aen 't vaste land geweest een wijl, en daer gevonden,
Wybrand van Wydermeer, die oock ter selver stonden
Aldaer gestorven is: Die in doods noode my
Ghebeden heeft, dat ick aen u dit pacxken sy
Bestellen wilde doch, 't welck hy van my begeerde,
890[regelnummer]
Soo veer ick immermeer in Holland wederkeerde.Ga naar voetnoot890
katryn
Is hy dan dood? van wat sieckt' is hy overle'en?
wybrant
Maer komend' in Arabien ter plaets en ste'en,
Daer den Voghel Phoenix was besigh om te stoken
Een hoogh en costlijck vier, van uytgenomer roken,Ga naar voetnoot894
895[regelnummer]
Daer hy hem selven heel tot asschen in verbrand:
En so Wybrant te na hem by het altaer vand,Ga naar voetnoot896
En mits hy meestendeel oock niet dan hitte was,Ga naar voetnoot897
Ontstack hy aen dat vuyr en brande voorts tot as,
Die ick in dit packet, als oock sommighe Veeren
900[regelnummer]
Van den selven Voghel, u come nu vereeren:Ga naar voetnoot900
En gelijck uyt sijn asch den dooden Phoenix rijst,
| |
So staet hy uyt sijn asch oock op so hy bewijst
Met de levende daet, die ghy hier siet voor oogen.
katryn
Sijt ghy Wybrand?
wybrant
Ick ben 't en ben ick niet bedroghen.
katryn
905[regelnummer]
En dit de Vederen?
wybrant
Dit zijnse, rood en blauw.
Me Juffrou wat is dit? maer waerom word ghy flauw?
Ist u leed dat ick leef?
katryn
Neent: maer dat ick niet sterve.Ga naar voetnoot907
wybrant
O verloren reyse! o vergheefs ydel swerven!
katryn
Sijt niet beducht, ick ben veel liever lijveloosGa naar voetnoot909
910[regelnummer]
Te werden, als te zijn hier trouweloos altoos:
Ick hoor daer een getier, vader en moeder kijven,
Gaet ghy naer huys ick sal gheen half uyr van u blijven.
| |
wybrant
Ick ducht dat my hoop en 't loon van mijn dienst noch welGa naar voetnoot913
Mocht komen uyt helaes, op een droevigh treurspel:
915[regelnummer]
Wat reden souden doch my dit gheloof beletten,Ga naar voetnoot915
T'wijl sy niet in mijn dood maer leven haer ontsette.Ga naar voetnoot916
| |
Tweede bedrijf, elfde tooneel.
Rieuwert, Marry, Quistyt, Dach-dief.
Weetje waerom ick soo langh stond of ick stom was, Juffrouw?
Maer om dat mijn krop soo vol was, dat het daer niet teffens uyt en wouw,
En so de wegh stopte, ghelijck als men praet,Ga naar voetnoot919
920[regelnummer]
Dat het met de nauw-halsde kannen gaet,
Maer ick hoor dus te varen, om dat ick so geck was by vlagen,Ga naar voetnoot921
Ga naar margenoot+Dat ick jou mal-om-'t hooft de broeck het dragen.Ga naar voetnoot922
marry
Schoon bescheyd.Ga naar voetnoot923
| |
marry
925[regelnummer]
Op straet, ten by wesen van beyde dese knechten.Ga naar voetnoot925
rieuwert
O elementen Marry, hoe sel ickje noch afrechten.Ga naar voetnoot926
dach-dief
'T is also mijn Heer.
rieuwert
Swijghje cort, en alst nauwtGa naar voetnoot927
Ghy lieghtet door de halsen van al de werelt rabauwt.Ga naar voetnoot928
dach-dief
Mijn Heer staet vry wat hem belieft te seggen of te laten.
marry
930[regelnummer]
Denckt dat ghy een ander knecht by u hadt, daer ghy mee stond te praten.
rieuwert
De plaegh op u hals.Ga naar voetnoot931
dach-dief
Ghewisselijck 't is alsoo, op mijn trouw.
| |
rieuwert
O Gauwedieven!
quistyt
Gedenckt mijn heer niet dat JuffrowGa naar voetnoot932
Doen syse u gaf, dat ghy doen tegens ons luy seyden,
Dat wy onse Juffrou op de Visch-marckt souden gheleyden.
rieuwert
935[regelnummer]
O Schelmen!
marry
U hooft is op de loop, houd daer, soo sal ickje belesen.Ga naar voetnoot935
rieuwert
Sijt ghy mijn wijf, ghy meught mijn quaden Engel wesen:
Mijn goed, mijn goed, mijn goed.
quistyt
Wie heeftet u ontnomen?
rieuwert
'T wijf, om datset met haer Larijsters sonder schromenGa naar voetnoot938
Mocht verslampampen.
| |
marry
Wat blaf gy al, mienje al waers?
rieuwert
940[regelnummer]
Ghy varcken, ghy sack, ghy panckt, ghy blay, ghy flaers.Ga naar voetnoot940
marry
Ghy onwetende raascop.
rieuwert
Selmen my dat spelen.Ga naar voetnoot941
marry
Ghy droncken fun.
rieuwert
Bijtje? by gort sacramenten dat magh ick niet velen.Ga naar voetnoot942
quistyt
Al hoogh ghenoegh.
dach-dief
Nou, vrou, vrou, doet het quaetste niet.
| |
rieuwert
Och ick ben dood.
quistyt
Laet hem op.
marry
Ick ben een vrou met eeren, soo siet.Ga naar voetnoot944
rieuwert
945[regelnummer]
Helptme, Slockspeck, de Meer scheurt mijn aen flarden.Ga naar voetnoot945
Slockspeck comter by.
slockspeck
Staet op, staet op, wat schand, wat malligheyt is dit?
rieuwert
Help segh ick.
marry
Ick een slampamster?
rieuwert
Mijn armen zijn uyt 't lit,
En dit boose panght het my daertoe mijn goed bestolen.Ga naar voetnoot948
| |
slockspeck
Ey Juffrou.
marry
Wat baerje al? flus steeck ick het huys aen kolen.Ga naar voetnoot949
rieuwert
950[regelnummer]
Mijn fijne Huysvrou steelt mijn goed, en daerna bewijst sy
Met rabauwen, dat sy 't heeft gegeven noch aen my.
dach-dief
O my, o my.
rieuwert
ghy eerloose stucke diefs.Ga naar voetnoot952
quistyt
Ick heb genogh.
rieuwert
Verscheuren wil ick dy.
slockspeck
Wegh in huys.
| |
rieuwert
Ter spijt van dese sogh.Ga naar voetnoot953
slockspeck
Loopt, aller hasen moer, loopt: ay! Juffrouw gaet doch binnen.Ga naar voetnoot954
rieuwert
955[regelnummer]
Gants elewillighe! krijgh ickje, ick selje levendigh verslinnen.Ga naar voetnoot955
|
|