Lucelle

(1976)–G.A. Bredero– rechtenstatus




[pagina 127]
Het derde deel 'teerste uytkomen. baron en Lucelle Ick bidt u, vrouwelijn, dat ghy niet vreemt en vijntGa naar voetnoot1333 Indien men totter doot sich uytmergelt en pijntGa naar voetnoot1334 1335[regelnummer] Door 'tonkeerlijck gewelt der meer als sonderheden Des Goddelijcken glans van u volmaackte leden, Daar mijn te keurigh oog eerst hongerig op viel,Ga naar voetnoot1337 Maar meest verwan mijn hart de deugde van u ziel:Ga naar voetnoot1338 Waar met den Hemel u verciert heeft overdadich. 1340[regelnummer] Ick ben gedwongen door mijn lijden ongenadichGa naar voetnoot1340 Ga naar margenoot+Te vollegen het spoor des genen die ghewont Is van een Scorpioen of van een dollen hont, Dewelcke niet en kan gesontheyts kracht erlangen, Als door de geen van wien hy't gift eerst heeft ontfangen. 1345[regelnummer] Daarom o schoone maacht, de wonden doch geneest Die ghy gheschoten hebt in't binnenst van mijn geest. Want ander hulp en raat en vind' ick in geen boecken, Mijn doot en leven is alleen by u te soecken, Door 't goed' of quade kruyt van't woortje ja of neen,Ga naar voetnoot1349 1350[regelnummer] Met vrundelijck bescheyt en antwoort op het geen Dat u Heer Vader heeft verklaart van mijnen 't wegen. Doch eer dat ghy't uytstelt, als voor u niet gelegen,Ga naar voetnoot1352 Soo bidt ick ernstelijck erlegt in u gemoet,Ga naar voetnoot1353
[pagina 128]
Wien dat ghy u onthout, en wat ghy my al doet.Ga naar voetnoot1354 1355[regelnummer] Siet hoe ick selfs mijn selfs mijn selven heb ontstolen,Ga naar voetnoot1355 En u genadicheyt mijn selven gantsch bevolen.Ga naar voetnoot1356 Doch wildy niemant dan die juyst geheel is waart U deuchts hoochvaardicheyt? g' en vint hem opter aardt.Ga naar voetnoot1358 Maar sydy eens belust u trouwtste slaaf 'taanschouwen?Ga naar voetnoot1359 1360[regelnummer] Siet hier siedy hem staan, o pronck van alle Vrouwen, Hy smeeckt u goetheyt an. sijn bidden eens verhoort, En geeft zijn harte hoop slechs met een gunstich woort.Ga naar voetnoot1362 lucelle tot de Baron 'tIs ongetwijffelt Heer, dat ons huys en wy souwen Door u ghe-eert zijn, dies ben ick aen u gehouwen,Ga naar voetnoot1364 1365[regelnummer] Mits die seltsame jonst die my van u geschiet.Ga naar voetnoot1365 Ghy weet wel dat ick sta noch onder het gebietGa naar voetnoot1366 Mijns Vaders lief en waart, en dat my daar benevenGa naar voetnoot1367 Met allen niet en voegt hier antwoort op te geven,Ga naar voetnoot1368 Door dien ick willeloos my selven noch bevijn,Ga naar voetnoot1369 1370[regelnummer] Of heb ick een'ge wil, sy hangt heel an de zijn. En die, geloof ick vast, seyd' hij u wel voor desen,Ga naar voetnoot1371 Dien moogdy, soo ghy wilt, genoech u laten wesen.Ga naar voetnoot1372 Ick bid' u voor ditmaal en spreeckter niet meer van,Ga naar voetnoot1373 En doet u selven moeyt, noch my geen quelling an. 1375[regelnummer] Vaart wel mijn Heer, ick ga.
[pagina 129]
baron Ha bittre wreede woorden, Die op een selfde stondt mijn lijf en siel vermoorden. Komt heylicheden komt, slaat met een donderklootGa naar voetnoot1377 Tot pulver al mijn borst en al mijn leven doot. Komt Susteren Fataal, komt wilt u doch verhaasten,Ga naar voetnoot1379 1380[regelnummer] En maackt dat desen dach mijns levens sy de laasten. Ga naar margenoot+Hoe sydy Minne doch soo wrevel, en soo vreemt, Dat ghy geen ander vreucht dan in het pijnen neemt:Ga naar voetnoot1382 En hoe dat ghy te meer de uwe gaat beschaden,Ga naar voetnoot1383 Hoe dat ghy noch te min u selven kunt versaden? 1385[regelnummer] Al is het Ecchel dier een gulsich slockend' vraat,Ga naar voetnoot1385 Het wijckt doch van de wond, wanneer't sich voelt versaat Met voetsel en met spijs. Den brassaart oock door t'eten:Ga naar voetnoot1387 Maar ghy Mensch-eter niet, die met heel groote beten Uw' eygen dienaar schockt, en vreet haar vleys in't lijf,Ga naar voetnoot1389 1390[regelnummer] En doet de grootste moort slechts om een tijt-verdrijf, Blijft even selde-sat, en wert vernoecht, noch dicker.Ga naar voetnoot1391 Ghy houwt van schransen op ghelijck de Lever-picker,Ga naar voetnoot1392 Die nacht en dach het hart van d'arme verscheurt, Die 'tbreken van zijn eedt onmenschelijck betreurt.Ga naar voetnoot1394 1395[regelnummer] Lucelle kondy soo mijn liefde tot dy mercken, Als ick u schoonheyts krackt voel in mijn siele wercken: Ick wierde eyndeling van u wel eens bemint.Ga naar voetnoot1397 Veel beter waar 't geweest, waar ick geboren blint.Ga naar voetnoot1398
[pagina 130]
Soo had den blixem van u glansen niet geslagen 1400[regelnummer] In mijn gesicht, en 't ooch en had my niet doen klagen.Ga naar voetnoot1400 Sijn vrient komt op het slachGa naar voetnoot-. Wel hoe mijn groote vrunt, wat staady hier en klaacht Met Vrouwelijck geween, dat om een slechte Maacht?Ga naar voetnoot1402 Ghy die soo manlijck u in vreesselijcke strijden Ten Oorloch hebt gehadt. ghy die daar dorst doorrijdenGa naar voetnoot1404 1405[regelnummer] De hoopen dicht gemengt: de dromels ysre lien,Ga naar voetnoot1405 Die koegels, noch geschut, noch niemant hebt ontsien. Die Ridderlijck ten Hoof brocht de gesprengde vanen,Ga naar voetnoot1407 U Vaderlandt tot eer, u vyanden tot tranen, U vrunden tot een prick, u selven tot een staat,Ga naar voetnoot1409 1410[regelnummer] Die van verdienden lof tot barsten swanger gaat.Ga naar voetnoot1410 Moet ick dien Eedlen heldt, die hem soo heeft gehouwen, Een slaaf sien vande min, een lecker van de Vrouwen?Ga naar voetnoot1412 Al is sy schoon al schoon, al is sy wel geacht,Ga naar voetnoot1413 Wat is haar schat by d'uw? haar bloet by u geslacht? 1415[regelnummer] Komt by u selven eens, en stelt doch uyt u sinneGa naar voetnoot1415 De sotte frenesy der breyneloose minne.Ga naar voetnoot1416 Ghebruyckt u goet verstant, ontweckt u, siet dit in.Ga naar voetnoot1417 Het kleene vonckje viers is lichter in't beginGa naar voetnoot1418 Te dooven in de pot met sorrichvoude handen,Ga naar voetnoot1419 1420[regelnummer] Dan of men reuckeloos liet ons huys en hof verbranden.Ga naar voetnoot1420 Wildy dees rasery in 't eerste niet weerstaan, Soo sal't met u in 't ent heel iammerlijck vergaan. De loffelijcke faam door soo veel sweets ontfangen,Ga naar voetnoot1423
[pagina 131]
Sult ghy die an de gunst nu van een vroutjen hangen? 1425[regelnummer] Ga naar margenoot+O kunst-baarende hooft, van wiens Godlijck verstant Trompetten wijdt en sijdt de grootste van het landt, Die de Raadts-heeren, en de hooge-school-geleerden Als een gebooren Godt en weerelts wonder eerden: Ghy die 'tghemeene volck besadicht en vervaartGa naar voetnoot1429 1430[regelnummer] Door 'tkrassen van u pen, en 'tblickren van u swaardt, Waar is u dapperheyt en wetenschap ghebleven, De klare spiegels en de sporen van ons leven?Ga naar voetnoot1432 Wat maact haar weerschijn dof? wat maact haar prickels plomp?Ga naar voetnoot1433 Of is de geest benart in den vleeschlijcken romp? 1435[regelnummer] Wel hoe dus moedeloos? wel hoe waarom versuchje? Ick sie watter af is, de geest is om een luchje.Ga naar voetnoot1436 Maar wat heb ick gedaan, dat ghy u mijnder schaamt,Ga naar voetnoot1437 En snorden om de kop als ghy mijn tegen quaamt?Ga naar voetnoot1438 Dan dat is nu alleens, komt laat ons met malkandrenGa naar voetnoot1439 1440[regelnummer] Gaan buyten op ons lant, of na den boogaart wandren.Ga naar voetnoot1440
Het derde bedrijf. Lucelle, Margriet, Lecker-beetje, Ascagnes lucelle Het geeft my al te vreemt, 'ken weet niet wat 'tbeduyt,Ga naar voetnoot1441 Dat my Ascagnes niet komt leeren op de luyt, Gelijck hy gistren my in't uytgaan wis toeseyden, En d'uur is lang voorby die wy te saam bescheyden.Ga naar voetnoot1444 margrieta 1445[regelnummer] O sekers zijn versuym is noch geen half kartier, En had hy geen verlet hy waar gewislijck hier.Ga naar voetnoot1446
[pagina 132]
lucelle 'Tis waar, Margrieta. Maar de recht verliefde sinnen Valt het verwachten lang van dingen die sy minnen.Ga naar voetnoot1448 Waar blijfdy lieve lief? margrieta Ick loof niet of gy spot.Ga naar voetnoot1449 lucelle 1450[regelnummer] Spotten! o neen 'tis ernst. margrieta Soo sinneloos noch sot En kan ick nimmermeer Carponys dochter achten, Dat sy een vreemdeling van nederen geslachten, Veracht, en onbekent, souw plaatsen in haar sin. lucelle En spreeckt my meer geen quaat van 'tgeen dat ick bemin.Ga naar voetnoot1454 1455[regelnummer] Mijn ziel siet op zijn ziels volwassene hoocheden: Dies min ick blindling niet, maar door 'tbeleyt van reden, Die mijn zijn deucht anprijst: sulcx dat niemant als hy Soo grooten heerschappy sal hebben over my. Och! had' ick maar 'tgeluck dat ick hem slechts mocht krijgen. 1460[regelnummer] Siet hier Margriet siet hier mijn blos vast opwaarts stijgen.Ga naar voetnoot1460 Mijn bloet bruyst in mijn lijf, mijn borst wert toegestopt.Ga naar voetnoot1461 Ick kan niet spreken. Ach! voelt hoe mijn hartje klopt. margrieta Ga naar margenoot+U aangesicht dat geeft volle getuygenissen Van d'innerlijcke ongesteltheyt uws gewissen,Ga naar voetnoot1464
[pagina 133]
1465[regelnummer] Door de menichvoude verwisseling van kleur. Maar doet al wat ghy doet heymlijck, op dat hier deur U Vader out en kout geen mes en wert gegeven, Dat hem afsnyd den draat van zijn geluckich leven. lecker-beetje Wel wat wil dit toch zijn, dit sta ick vast en peys,Ga naar voetnoot1469 1470[regelnummer] Dat ick Ascagnes sie van d'eene reys op reysGa naar voetnoot1470 Soo snuyven heen ter sluyp op onse Juffers kamer?Ga naar voetnoot1471 Lucelle, datje't liet, het waar u veel bequamer,Ga naar voetnoot1472 Dan dus gemeen te zijn met dese vreemde knecht.Ga naar voetnoot1473 'tEn is geen deeglijck spel. de wagen gaat niet recht.Ga naar voetnoot1474 1475[regelnummer] Daarom loop ick ter schuyl ter syen vanden tooren,Ga naar voetnoot1475 Om 'tgat eens door te sien. gangs bloet koom ick te hoorenGa naar voetnoot1476 Dat hy. dan dats alliens, ick sweer't hem by men sier.Ga naar voetnoot1477 Ick sel hem soo knellis duyvelen. dan nou ick sech niet mier.Ga naar voetnoot1478 ascagnes Mevrouwe syt gegroet, soo'ck langer heb geblevenGa naar voetnoot1479 1480[regelnummer] Als de gestelde tijt, ay wilt my dat vergeven. 'Tquam door u Vader by.Ga naar voetnoot1481 lucelle Ick neemt garen in't goet: Wat kan men straffen hem die nieuwers in misdoet.Ga naar voetnoot1482 Ghy soudt u nimmer oock soo qualijck kunnen dragen,Ga naar voetnoot1483
[pagina 134]
Dat ick mijn uwer souw verstooren of beklagen;Ga naar voetnoot1484 1485[regelnummer] Vermits u goede geest, en wackere aardicheytGa naar voetnoot1485 Van al u gantsche doen, d'welck my so heeft verleyt Dat ick betovert ben, gelijck ghy meucht bemercken,Ga naar voetnoot1487 Gelooft mijn woorden niet, maar siettet an de wercken. Mijn sinnen zijn beroert, en dwarlen vast door een,Ga naar voetnoot1489 1490[regelnummer] Mijn tong kleeft an mijn mont, ick haaper in mijn reen.Ga naar voetnoot1490 Mijn hart beeft in mijn lijf, en 'twil van vrese breken. En immers moet ick nu een weynich met u sprekenGa naar voetnoot1492 Van saken die mijn self op't naaste aane gaan. Wat komt mijn over? ach! het is met my gedaan.Ga naar voetnoot1494 1495[regelnummer] Ick ongeluckige, wat deed' ick oyt gebooren.Ga naar voetnoot1495 ascagnes Ick bidde u mijn vrouw, so't bidden kan bekooren,Ga naar voetnoot1496 Secht my wat klaarder uyt het gene dat u let, En op u dienaar trouw een vast betrouwen set: Die om u wel te doen souw wagen duysent levens, 1500[regelnummer] Indien dat ickse had, ick schonckse alle tevens,Ga naar voetnoot1500 En eygendens' u toe uyt grontslach van mijn hart,Ga naar voetnoot1501 Als ick u mocht daar met verlossen van u smart.Ga naar voetnoot1502 Ach help! wat hebdy dat u verru soo verwandert?Ga naar voetnoot1503 O mijn! ghy bent soo bleeck, u wesen dat verandert,Ga naar voetnoot1504 1505[regelnummer] En over al breeckt uyt dat klamme koude swiet. Sit neer, ick haal Azijn!
[pagina 135]
lucelle Ach neen, neen doet dat niet, Maar laat my doch begaan, dat bidd' ick u, so lange Tot dat ick weer bekoom, ach! my is noch so bange. ascagnes Ga naar margenoot+Wel leent dan wat aan my, geeft u toch wat te vreen,Ga naar voetnoot1509 1510[regelnummer] Versterckt u swacke Geest, en rust u flauwe leen.Ga naar voetnoot1510 lecker-beetje Wat droes! wat hoor ick hier? kan men hem so vergeten?Ga naar voetnoot1511 Foey Lucelle, foy. (sus) ick moet dat grontgat weten.Ga naar voetnoot1512 lucelle Ick kan u langer nauw verbergen mijn verdriet En innerlijcke pijn, vermits ghy selfs wel siet,Ga naar voetnoot1514 1515[regelnummer] Hoe dat de starcke Min so bloedich als tyrannich Met krachte nederdruckt mijn willen wederspannich. Mijn plicht door het gewelt van de bevallicheenGa naar voetnoot1517 En hoflijckheyt uws aarts, die veer boven 'tgemeenGa naar voetnoot1518 Doorluchtich in u blinckt; soo dat ick ben gedrongenGa naar voetnoot1519 1520[regelnummer] My gants te geven op de soete sotte jongen,Ga naar voetnoot1520 Die my, ick wil of niet, doet seggen (laas!) met pijn, Als dat ghy hebt so veel gewonnen nu op mijn,Ga naar voetnoot1522 Als minnaar oyt van lief mach eerelijck begeeren.Ga naar voetnoot1523 ascagnes Soud u volmaacktheyt haar wel kunnen soo verneerenGa naar voetnoot1524 1525[regelnummer] Om mijn te minnen? mijn? mijn, sech ick, die daar ben
[pagina 136]
Een woeste vreemdeling van slechten huyse? enGa naar voetnoot1526 Een die niet waardichs heeft, ick schaamt my te belijen. Mijn Vader arme Man slooft in zijn visscherijen,Ga naar voetnoot1528 Mijn Moeder goede Vrouw die sit met kramery,Ga naar voetnoot1529 1530[regelnummer] En wint de schaamle kost. Hoe soudy dan op my U oogen kunnen slaan? en dat my meer doet schricken,Ga naar voetnoot1531 Dat het u Vader wist, hy sloech myn 'thooft an sticken.Ga naar voetnoot1532 lucelle Bruyckt sulcken redens niet mijn lief, mijn troost en vreucht,Ga naar voetnoot1533 Want liefde heeft geen wet, den eeldom spruyt uyt deucht.Ga naar voetnoot1534 1535[regelnummer] 'k Heb goederen genoech, dat meen ick, voor ons beyden,Ga naar voetnoot1535 Mijn Vader is stock out, en sal wel haast verscheyden.Ga naar voetnoot1536 Ons schort maar lijdsaamheyt dien tijdt te dulden af,Ga naar voetnoot1537 Tot hy het eene been als 'tander heeft int graf. En weest versekert vry dat nimmermeer de minneGa naar voetnoot1539 1540[regelnummer] Eenich veroveraar sal maken van mijn sinne, Die meerder is als ghy. dits een besloten saak, Indien ghy swaricheyt niet meer als ick en maak. ascagnes Ick waar wel onbeleeft, waart dat ick ging ontseggenGa naar voetnoot1543 't Geen daar veel Edellien te kost om souden leggenGa naar voetnoot1544 1545[regelnummer] Haar eygen vleys en bloet. 'tgeluck dat ghy my biedt En soud ick waarelijck verruylen willen niet An 't hoochste Keyserdom of Koningrijck verheven. Want ick wens in u dienst te sterven en te leven. lucelle 'tWoortjen dat ghy daar spreeckt komt dat uyt's herten gront?
[pagina 137]
ascagnes 1550[regelnummer] Mijn hart en tong zijn eens, noyt dacht ick dubble vont.Ga naar voetnoot1550 Maar waarom vraagdy dat. lucelle Om dat ghy jongelingen Soeckt eerelijcken lof uyt schandelijcke dingen:Ga naar voetnoot1552 Voornamelijcken in der reyner Maachden val, Het welck ghy u beroemt als treflijck over al,Ga naar voetnoot1554 1555[regelnummer] Ga naar margenoot+Niet achtend' uwe ziel, noch de vervloeckte eedenGa naar voetnoot1555 Op de verdoemenis van eeuw tot eeuwicheden,Ga naar voetnoot1556 Indien dat oyt u trouw of dat u jonst vergaat,Ga naar voetnoot1557 Die langer niet en duurt dan als de valsche praat, Die men gesuyckert maackt met honich-soete woorden, 1560[regelnummer] Om 'tleven van de eer der Dochters te vermoorden,Ga naar voetnoot1560 Met tranen biglend' en met een geveynst gesucht, Die met u vruntschap stracx verstuyven in de lucht,Ga naar voetnoot1562 Soo haast als ghy de vrucht (laas!) van het licht vertrouwen Genooten hebt, en laat de Deernen droef in rouwen.Ga naar voetnoot1564 ascagnes 1565[regelnummer] Ick heb vermoeden dat, wien ghy't geluck toelechtGa naar voetnoot1565 Om met u eens te treen in wettelijcken echt: Dat die hem ymmers wel vernoecht sal kunnen houwenGa naar voetnoot1567 Met d'eelste en de schoonst van alle aartsche vrouwen. lucelle De blonde Oenon, en suyvre Dido rijck,Ga naar voetnoot1569 1570[regelnummer] By wiens schoonheyt ick my in 't minste niet gelijck,Ga naar voetnoot1570
[pagina 138]
Die hebben wel versocht, doch met haar schand en schade,Ga naar voetnoot1571 De fixe trouwicheyt en 't meyneedich verradenGa naar voetnoot1572 Van haar versworen liefs, wiens jonst niet was dan wint.Ga naar voetnoot1573 ascagnes Maar alle menschen zyn niet even eens gesint. 1575[regelnummer] Ofschoon daar een'ge zijn besmet met die gebreken, Men moet de vromen om de boose niet versteken.Ga naar voetnoot1576 Want ick belooft u, siet, geeft mijn u rechterhant, Uyt een verwonnen borst en by mijn goet verstant,Ga naar voetnoot1578 Dat ick u nimmer sal verlaten noch begeven, 1580[regelnummer] Noch ongenoecht aandoen in al mijn gantsche leven.Ga naar voetnoot1580 En soo ick anders doe, so moet het Hemels vier Mijn lichaam heel tot as en stof verbranden hier. Eer dat ick schend' mijn trouw die ick u nu belove, Eer sullen ongeveynst de groote Heeren hoven,Ga naar voetnoot1584 1585[regelnummer] Eer sal de aard de zee, eer 'tlichaam sonder pijn, En wat onmooglijck is dat sal eer mooglijck sijn. lucelle Wel aan, gedenckt altijt eer ghy komt t'overtreedenGa naar voetnoot1587 Aan u beloofde trouw met overgeven eeden.Ga naar voetnoot1588 Ick weet niet wat ick u doch meer bevelen souw,Ga naar voetnoot1589 1590[regelnummer] Als dat ghy mijn o lief, oprecht zijt en getrouw. Dat is d'eenige kroon en kransse van de Minne, En die de Minnaars doet geluckelijck verwinnen. En tot verseekring van mijn vriendelijcke ionst, Hoefdy geen ander proef, als dat ick u sech op't ronstGa naar voetnoot1594
[pagina 139]
1595[regelnummer] Met dese mijne trouw, en houttet voor waerachtich,Ga naar voetnoot1595 Dat niemant anders mijns oyt wesen sal deelachtich.Ga naar voetnoot1596 Dees kus neemt tot getuych, en tot een soet gedenck,Ga naar voetnoot1597 Soo draacht dees eedle rinck, die'ck u op trouwe schenck:Ga naar voetnoot1598 Waar in dat ghy sult sien gegraven en gesnedenGa naar voetnoot1599 1600[regelnummer] Hoe veel de kunst vermach der geestige Goutsmeden,Ga naar voetnoot1600 Ga naar margenoot+Oock hoe Cupido daar sit schrylincx op een hont,Ga naar voetnoot1601 En wijst te swygen met een vinger voor de mont. Met welck' afbeelding dat ick heb beduyden willen 'Tgunt dat van binnen staat, siet leest, getrouw en stille.Ga naar voetnoot1604 ascagnes 1605[regelnummer] Mijn vrouwe, ach helaas! mijn macht is al te kranckGa naar voetnoot1605 By de genegentheyt daar ick u met bedanck.Ga naar voetnoot1606 Ick sal die vingerling aan mijnen pinck nu steken.Ga naar voetnoot1607 Daarse geen levend' mensch met cracht my sal afbreken, Ten waare na mijn doot. Nu dient ons te versien,Ga naar voetnoot1609 1610[regelnummer] Hoe, en wanneer, en waar ons houlijck sal geschien. lucelle Gaat heen mijn lief, gaat heen. daar is veel tijts verstreken, T'wijl ghy hier zyt geweest. en komt my t'avont spreken Ontrent de klocke tien, als vader is te bedt. Wy sullen dan raatslaan, wat 'tbeste aansien het.Ga naar voetnoot1614 ascagnes 1615[regelnummer] Ick kus u handen lief, vaart wel dan tot tien uyren, Die korte tijt helaas my hondert jaar sal duyren.
[pagina 140]
lucelle Vaart wel, mijn Bruydegom tot t'avont. wel hoe dus? Het mach niet van mijn hart, komt geeft men noch een kus.Ga naar voetnoot1618 Binnen. lecker-beetje alleen. Ach wat heb ick gehoort? wat heb ick moeten hooren? 1620[regelnummer] Och had ick doof geweest, of had ick doch geen ooren. Sy zijn t'samen getrouwt. de duyvel en de droes.Ga naar voetnoot1621 Ick byt mijn keel schier of. de kop is mijn soo kroes.Ga naar voetnoot1622 Mijn Heerschip heeft de guyt genomen van de straat,Ga naar voetnoot1623 En hy vergelt de deucht met sulcken snooden daat. 1625[regelnummer] Daar hy die weldaat hoort met dienst en danck te kennen,Ga naar voetnoot1625 Daar is hy over uyt zijn meesters eer te schennen,Ga naar voetnoot1626 Dat in zijn eygen huys, dat an zijn eygen kint,Ga naar voetnoot1627 Sijn een'ge dochter waart, soo schoon als wel bemint. Maar ick belooft den boef, en die lichte Lucelle, 1630[regelnummer] Dat ick heur allebey een spulletje sal bestelle,Ga naar voetnoot1630 Dat heur wel heugen sal. Dat kost heen na den baas,Ga naar voetnoot1631 Ick sal hem lang en briet gaan doen sulcken relaas, Dat hy hem met een streeck wel lichtelijck sel genesenGa naar voetnoot1633 Van pocken, mocken, lempten, en wat in hem mach wesen.Ga naar voetnoot1634 1635[regelnummer] Mijn miester is een quaan Turck, soo fel ick weet niet hoe,Ga naar voetnoot1635 Ick mien gelijck een schaap. En dan voort na den Baron toe.Ga naar voetnoot1636 Want of hy den ouwe man ter vlucht quam t'ontloopen,Ga naar voetnoot1637 Soo sal de Baron en ick hem lustich t'samen stroopen,Ga naar voetnoot1638
[pagina 141]
En peuluwen hem lustich of met wat ongebranden as.Ga naar voetnoot1639 1640[regelnummer] Ick souwt 'tseker niet doen, waer't dattet niet en was, Om dat ick de Baron zijn koken sel bewaren.Ga naar voetnoot1641 O suycker eelekaerten, hoe lustich wil ick daar varen.Ga naar voetnoot1642 Ga naar margenoot+Mijn tangden watren alries, mijn buyck bomt as een trom,Ga naar voetnoot1643 Ick kan soo lang niet wachten tot ick tot zijners kom.Ga naar voetnoot1644 1645[regelnummer] Mijn dunckt ick proef alries de propre teneetjes,Ga naar voetnoot1645 De Lambsboutjes, de kieckskens, en de leckerbeetjes, De wijnsopjes, de doopjes, de droopjes, en,Ga naar voetnoot1647 Al de soete smullery, die ick niet noemen ken. O hemelsche leckerny! o kost hoe wilje smaken.Ga naar voetnoot1649 1650[regelnummer] Nou ick mach binnen gaan het avontmaal reet maken.Ga naar voetnoot1650
Het vierde bedrijf, 'teerste uytkomen. Baron, Panne-vet, Lucelle. Komt hier Pannetje-vet, komt mijn getrouwe knecht,Ga naar voetnoot1651 En haalt men stracx mijn luyt, want ick ga regelrechtGa naar voetnoot1652 Voor mijn Lucelles deur mijn droefheyt haar verklaren Laas! met een jammer sang vermengelt met mijn snaren.Ga naar voetnoot1654 pannetje-vet 1655[regelnummer] Ick ga mijn Heer, siet daar, mijn bootschap is gedaan, Gaan wy alst u belieft. baron Wildy wat achter gaan?Ga naar voetnoot1656
[pagina 142]
pannetje-vet Daar staat sy aan de poort. Gaat Heere by haar kouten. Beschreumtheyt hindert vaak, 'tgeluck dat helpt de stouten Door veel gevaarlijckheyts, en voor al in de min.Ga naar voetnoot1659 1660[regelnummer] Daarom mijn waarde Heer treet lustich daar op in. Haar oogen staan soo soet. gaat, wilt geen tijt versuymen. Veellicht heeft sy verkeert in 'tgoet haar quade luymen.Ga naar voetnoot1662 Want ongestadich zijn de vrou-lie van natuur, En wisselen van sin wel tien maal in een uur.Ga naar voetnoot1664 baron 1665[regelnummer] Houdt daar bewaart mijn luyt, en wilt my hier verwachten. Indien de Goden hier, o vrouw van mijn gedachten, Soo veel gelucx en heyls den mensche geven wouden,Ga naar voetnoot1667 Dat sy haar sinlijckheyt gebreydelt kunden houden,Ga naar voetnoot1668 Ick soud' op heden nu niet smaken dese pijn,Ga naar voetnoot1669 1670[regelnummer] Noch u ten tweede maal so moeyelijck niet zijn, Met mijn lastich gebedt te lemmen aan uw' ooren.Ga naar voetnoot1671 Gewaardicht u doch eens mijn bidden te verhooren, En schuttet voor den doot, o uytverkoren vrouw, U dienaer, die u mint gestadich en getrouw. 1675[regelnummer] Hebt doch melijden met m'ondracchelijcke smarte, Leest in mijn aansicht doch de wedom van mijn harte, Die door u schoonheyt in mijn ziel oorsproncklijck sproot,Ga naar voetnoot1677 Die s'weerelts Schepper tot verwondren in u goot.Ga naar voetnoot1678 lucelle Mijn Heere ick en kan in 'tminste niet gelooven, 1680[regelnummer] Dat ick yets heb in mijn dat u persoon sou sloovenGa naar voetnoot1680 Of dus wanhopen doen. En aangesien oock dat Hier soo veel Joffers zijn in dese groote stadt,
[pagina 143]
Ga naar margenoot+Die ongetwijffelt haar geluckich souden roemen,Ga naar voetnoot1683 Indien sy maar voor haar u liefde mochten noemen; 1685[regelnummer] Daarom dunckt my voor 't best, dat ghy u geeft tot die 't Meer waardig zijn, als ick my selven acht of sie. Ick lyd' oock gaaren dat sy my ver overwinnenGa naar voetnoot1687 In lichaams schoonheyt, en in schranderheyt van sinnen,Ga naar voetnoot1688 Oock in welsprekens kunst. baron Ick denck niet datter leeft 1690[regelnummer] Een schepsel dat by u in waardicheden heeft.Ga naar voetnoot1690 En hierom ist dat ick somwijlen onverduldichGa naar voetnoot1691 De nootschicking wel trots en lasterlijck beschuldich,Ga naar voetnoot1692 Omdat sy heeft mijn sin op sulcken plaats geleyt,Ga naar voetnoot1693 Daar ick, noch levend' mensch, hoe groot van waardicheyt,Ga naar voetnoot1694 1695[regelnummer] Souw konnen by bestaan. Waar 't datmen u toeseydenGa naar voetnoot1695 Dien u gewillich meest bewijst zijn diensticheyden,Ga naar voetnoot1696 Ick souw mijn selven dan beloven voor gewisGa naar voetnoot1697 'tGeluck, dat niemant, noch de werrelt waardich is.Ga naar voetnoot1698 Want recht als de natuur u schoonheyt heeft gesondertGa naar voetnoot1699 1700[regelnummer] Tot die volkomentheyt dat yder is verwondert:Ga naar voetnoot1700 Alsoo heeft sy aan mijn een dienaar u geiontGa naar voetnoot1701 Die in getrouwe ionst noyt zijns gelijck en vont.Ga naar voetnoot1702 En nauwlijx ick geloof, straft my, soo ick't verschulde,Ga naar voetnoot1703 Dat sy u boesem schaars met soo veel deuchden vulde,Ga naar voetnoot1704
[pagina 144]
1705[regelnummer] Als sy heeft in mijn hart gehoopt en toebereytGa naar voetnoot1705 Innige diensten vol van goe genegentheyt.Ga naar voetnoot1706 Daarom besluyt ick met Wet-stichters en verstandelenGa naar voetnoot1707 Soo godlijck als waarlijck, die van de liefden handelen,Ga naar voetnoot1708 Dat ghy gehouden zijt, indien ghy zijt gesintGa naar voetnoot1709 1710[regelnummer] Om wel bemint te zijn, dat ghy eerst recht bemint. lucelle in haar selfs. Ksie dat mijn Heer Baron begint alsulcken reden,Ga naar voetnoot1711 Waar in ick vruchtloos souw mijn schoone tijt besteden. Zijn lellen haacht my niet, eer meerder pratery,Ga naar voetnoot1713 Soo vind' ick goet dat ick hem datelijck afsny.Ga naar voetnoot1714 1715[regelnummer] Ick bidd' u luystert eens, en komt een weynich nader, Wien roept my daar? myn Heer! het is mijn eygen Vader. Dus neem ick mijn verlof, soo 't u belieft ick ga. Sy gaat wech. pannetje-vet Wel geeftse wat gehoors? oft seytse noch geen ja? baron Ick weet niet, soo ick souw in't ernste eerst beginnen,Ga naar voetnoot1719 1720[regelnummer] Soo riep de Vader haar, en voort so ging sy binnen.Ga naar voetnoot1720 Dan niettemin ick vond' haar wesen noch haar taalGa naar voetnoot1721 Soo streng niet noch soo stuurs, als lest de eerstemaal.Ga naar voetnoot1722 Ick denck dat sy haar lief gesien heeft en gesproken. Leck. wt. Wel is dit Lecker niet het Heerschap van de koken?

[pagina 145]
Ga naar margenoot+'t Vijfde uytkomen. Lecker. Baron. Pannevet. lecker-beetje 1725[regelnummer] Goen avont Heer Baron. baron Wat tyding hebdy nu?Ga naar voetnoot1725 Segt brengdy ons wat goets? lecker-beetje In't minste niet voor u. baron Wat isset dan? secht op. lecker-beetje Maar Ascagnes dien bengelGa naar voetnoot1727 Wort van u lief gelieft gelijck een aartschen Engel.Ga naar voetnoot1728 Sy acht hem als een Godt, en mint hem alsoo hooch, 1730[regelnummer] Dat sy hem liever heeft als d'appel van haar ooch. baron Maar sekers is het waar? lecker-beetje Ick heb't van daach vernomen,Ga naar voetnoot1731 En sal't morgen veel bet te weten kunnen komen.Ga naar voetnoot1732 Hy is u inde weech, ia sekers sonder iock.Ga naar voetnoot1733 Ick weet u goeden raat, wilt ghy myn maken kock, 1735[regelnummer] En heer en meester van iou broot en van iou suyvel,
[pagina 146]
Ick sel iou stommelen op een sulcken dollen duyvelGa naar voetnoot1736 Als ymmermeer de aard' hier an de weerelt brocht,Ga naar voetnoot1737 'Tis sulcken quaden droes, al had j'hem uytgesochtGa naar voetnoot1738 Uyt al't Nickers gebroet. Eens als hy sou gaan varenGa naar voetnoot1739 1740[regelnummer] Ten ooreloch ter zee, en soos' in 'tseylen waren,Ga naar voetnoot1740 Ontmoet haar onversien een Boot met lichte vracht,Ga naar voetnoot1741 Als van vyanden van het menschelijck gheslacht,Ga naar voetnoot1742 Te weten Zee-roovers en schuymers van de stranden.Ga naar voetnoot1743 Wel wat het hy te doen? hy neemt zijn swaart in handen,Ga naar voetnoot1744 1745[regelnummer] En sloech met een slach door last, door mast, door sack,Ga naar voetnoot1745 Door pack, door kat, door hongt, door man, door muys, door back,Ga naar voetnoot1746 Door kom, door tin, door bier, door broot, door wijn, door koorn, Door sout, door smout, door teer, door smeer, door't splits en smeerhoornGa naar voetnoot1748 Door bacboort, door stuirboort, door after en voor het schipGa naar voetnoot1749 1750[regelnummer] Door stroom, door zee, door lant, door sant, door berch, door klip, En een stick van Neptunes neus, die wacker trock an't vragen,Ga naar voetnoot1751 Wat schricklijck onweer heeft my schielijck daar geslagen? 'Tis Bullebacx Jan seyd' een. mit dat Neptunes wist,Ga naar voetnoot1753 Soo sloot hy stracks zijn poort, en had hem schier bepist.Ga naar voetnoot1754 1755[regelnummer] Hy gaat wel goekoop mee, als hy de vrije slemp het,Ga naar voetnoot1755 En als m'hem niet en geeft, de felle karel nempt het.
[pagina 147]
baron By gans bloet, by gans doot, ick wil niet dat hy sterfGa naar voetnoot1757 Door yemant als door mijn: mijn lust dat ick hem kerfGa naar voetnoot1758 Gelijck een brasemvis. 'ksal hem dat kinnebacken 1760[regelnummer] Tot mortlen of tot gruys met desen houwer hacken.Ga naar voetnoot1760 pannetje-vet Die moeyten is te groot oock ken ick wel vermoen, Dat ghy hem noch u lief daar vrientschap souwt me doen. Want siet Lucelle is te seer tot hem genegen.Ga naar voetnoot1763 lecker-beetje O dats een kleynicheyt, wats doch an hem gelegen? 1765[regelnummer] Al sloechdy hem al doodt, verwacht geen meer gewach:Ga naar voetnoot1765 Want hy heeft vrient noch maach die hem vereysschen mach.Ga naar voetnoot1766 Ga naar margenoot+En 'tis meer als gewis dat mijn vrouwe Lucelle Door het afwesen hem wel uyt de sin sal stellen.Ga naar voetnoot1768 En let hier op mijn Heer, de Bloemkens die men siet, 1770[regelnummer] Die teelen alle iaars, en gaan allencx te niet:Ga naar voetnoot1770 Maar al de min en ionst die hier de Vrysters dragen, Die hebben duur noch tijt, maar sterven alle dagen. Heden beminnen sy en lieven boven maat, En morgen is die Liefd al weer verkeert in haat. 1775[regelnummer] De Goden hebben dies haar lichtheyt ongeduurichGa naar voetnoot1775 Verleken by de Maan: die Sweef-ster wispeltuurichGa naar voetnoot1776 Heeft haar een plaats geiont in haar verkeerlijck rijck,Ga naar voetnoot1777 Want na het oude woort, gelijck bemint gelijck. Of schoon de Maan verformt haar wolcken en haar ringen,
[pagina 148]
1780[regelnummer] De Meysjes zijn niet min oock vol veranderingen. Sy maken van haar hart een gasthuys, en een nest,Ga naar voetnoot1781 Schyt liefde, eer of eedt, de lest behaacht haar best.Ga naar voetnoot1782 Al ist dat u vertreck haar dapper schijnt te smarten,Ga naar voetnoot1783 'tIs al gelijck men seyt: uytter ooghen, uytter harten. 1785[regelnummer] Siet daarom so dunckt mijn behoort het Dochters gilt Drye pluymen licht en kleyn te voeren in haar schilt. Geen beter spreuck soud ick hier by te passen vinden, Als dees so kort als waar, wy gaan met alle Winden. Wt dese oorsaack Heer so maticht wat u druckGa naar voetnoot1789 1790[regelnummer] Met lijdtsaamheyt, en hoopt op't aanstaande geluck:Ga naar voetnoot1790 En moedicht maar u hart, om saken te beleggenGa naar voetnoot1791 Tot uwen hoochsten nut: door middel van mijn seggen,Ga naar voetnoot1792 Komt by mijn morgen vroech, in't kriecken vanden dach Sal ick Ascagnes met een sonderlingen slachGa naar voetnoot1794 1795[regelnummer] U levren in de handt, dan meuchdy hem soo smeeren,Ga naar voetnoot1795 Dat hem noch hooft noch hals, noch hant noch tant sal sweeren.Ga naar voetnoot1796 Bickter op, 'tis een wees, maar siet toch waar gy slaat,Ga naar voetnoot1797 Ick ben tot uwen dienst, so ghy't wat hebt te quaat.Ga naar voetnoot1798 baron U Redens zijn geschickt, en ick sal sonder feylenGa naar voetnoot1799 1800[regelnummer] Hier morgen uchtent zijn, eer Aurora sal deylenGa naar voetnoot1800 De bloosde krieck, den dach.Ga naar voetnoot1801
[pagina 149]
lecker-beetje Wel an mijn heer ick ga. Hem sick, hou, poep! hem sick! maar evenwel laat niet naGa naar voetnoot1802 My te bestellen doch in een soo vette keucken,Ga naar voetnoot1803 Daar ick mijn gladde Kin mach in de Botter meucken.Ga naar voetnoot1804 baron 1805[regelnummer] Ick sal Lecker ick sal. lecker-beetje Wel daar me streef ick voort.Ga naar voetnoot1805 baron O wat een knecht is dit!Ga naar voetnoot1806 lecker-beetje E hem! maar houtie woort. baron Ongeluckige Min, hoe lang suldy benijdenGa naar voetnoot1807 Mijn goude vryicheyt? ick moet vermaledyden De rampsalige uur en oorspronck van mijn smert, 1810[regelnummer] Doen ick ellendige u slaaf en dienaar wert. Maar drye en viermaal zijn vervloeckter noch de schichtenGa naar voetnoot1811 Die ghy verborgen schoot uyt die soete gesichtenGa naar voetnoot1812 Ga naar margenoot+Van mijn hoochmoedige en lieffelijcke Vrouw,Ga naar voetnoot1813 Die wederwaardelijck my dompelt in den rouw.Ga naar voetnoot1814 1815[regelnummer] 'k Sie niet dat mijn behaacht, het is my alles tegen,Ga naar voetnoot1815 Ick schuw 't geselschap, en ick soeck de naarste wegen,Ga naar voetnoot1816
[pagina 150]
Tot midden in de nacht de klocke een of elf. Om dat ick haar bemin soo haat ick selfs mijn self.Ga naar voetnoot1818 tVerdriet dat is mijn spijs, mijn voedtsel en mijn leven. 1820[regelnummer] In plaatse dat mijn bed my sal versachting geven (Gelijck ick was gewoon) so ist my een anbeelt, Waar op dat mijn gedacht met duysent hamers speelt, En klinckt, en klopt, en kleunt mijn sinnen grof so scharpjes,Ga naar voetnoot1823 Dat die mijn grillich smeen wel duysterley bewarpjesGa naar voetnoot1824 1825[regelnummer] Van sorge rusteloos, van swaarheyt ongemeen,Ga naar voetnoot1825 Die stracx in haar geboort ontijdich sterven heen,Ga naar voetnoot1826 Gelijck de vroege en de onvoldragen vruchten En barsten in de lucht met den storm van mijn suchten: Die wederom 't forneys en 't half gedoofde vier 1830[regelnummer] Flux heftelijck opblaast met innerlijck getier.Ga naar voetnoot1830 Wel an ick sal nu gaan de saken so besteken,Ga naar voetnoot1831 Dat ick my morgen mach eens aen Ascagnes wreken.	voetnoot1333 vrouwelijn: freule; vijnt: vindt. voetnoot1334 'tonkeerlijck ... sonderheden: het onweerstaanbare vermogen van de meer dan uitzonderlijke glans, d.i. de stralende schoonheid. voetnoot1337 te keurigh: zeer fijn kiezend. voetnoot1338 verwan: veroverde. voetnoot1340 lijden ongenadich: wrede smart. margenoot+ E 3 v^o voetnoot1349 kruyt: geneesmiddel. voetnoot1352 uytstelt: afwijst; als ... gelegen: omdat het u niet geschikt voorkomt. voetnoot1353 erlegt: overleg, bedenk. [tekstkritische noot]1358 wellicht met D te lezen hoochwaardicheyt - 1363 Rolaanduiding Lucelle tot de Baron volgens B D E; in A Lucelle tot de Baron en zijn vrient. voetnoot1354 onthout: ontzegt, weigert. voetnoot1355 ick selfs ... ontstolen: ikzelf mezelf van mezelf heb losgemaakt. voetnoot1356 bevolen: toevertrouwd. voetnoot1358 U deuchts hoochvaardicheyt: uw fiere deugd, of: de hoge waardij van uw deugd. Zie bij de varianten. voetnoot1359 trouwtste: trouwste. voetnoot1362 gunstich woort: woord van genegenheid. voetnoot1364 gehouwen: verplicht. voetnoot1365 Mits: wegens. voetnoot1366 sta noch onder het gebiet: nog gehoorzaamheid verschuldigd ben. voetnoot1367 daar beneven: los, afgezien daarvan. voetnoot1368 Met allen: volstrekt. voetnoot1369 bevijn: bevind. voetnoot1371 wel: goed duidelijk. voetnoot1372 moogdy: kunt u. voetnoot1373 en: ontkennend woordje. [tekstkritische noot]1375 Rolaanduiding Baron volgens B D E; in A C Baron en zijn Speelnoot - 1379 Fataal in alle drukken Fatual (drukfout?) - A verhaasten - 1384 versaden B versaken - 1393 d'arme volgens 1890 en Kn.; alle drukken hebben d'arme darm voetnoot1377 heylicheden: hoge machten; donderkloot: ‘als een kogel gedachte bliksemslag’ (Kn. in WNT III, II kolom 2809). voetnoot1379 Susteren Fataal: schikgodinnen; verhaasten: haasten. margenoot+ E 4 r^o voetnoot1382 pijnen: pijn doen. voetnoot1383 de uwe: die u toegedaan zijn, de verliefden. voetnoot1385 Ecchel dier: bloedzuiger. voetnoot1387 brassaart: gulzigaard. voetnoot1389 schockt: verslindt; vreet in't lijf: slaat naar binnen. voetnoot1391 selde-sat: onverzadigbaar; wert vernoecht: krijgt (niet) genoeg. voetnoot1392 ghelijck enz.: evenmin als de gier bij Prometheus. voetnoot1394 Die 'tbreken enz.: die voor zijn bedriegen van Zeus op onmenselijke wijze boet. voetnoot1397 wierde eyndeling: zou tenslotte worden. voetnoot1398 waar ick: als ik was. voetnoot1400 gesicht: ogen. voetnoot- komt op het slach: komt juist op dit ogenblik (te voorschijn). Hier begint het tweede toneel van het derde bedrijf. voetnoot1402 dat om enz.: en dat om een gewoon meisje. voetnoot1404 gehadt: gehouden. voetnoot1405 De hoopen enz.: het dichte strijdgewoel der legers; dromels ... lien: geharnaste troepen. voetnoot1407 Ridderlijck: krijgshaftig; gesprengde: met bloed besprenkelde. voetnoot1409 prick: prikkel, aansporing; staat: positie. voetnoot1410 swanger gaat: beladen is, vervuld is. voetnoot1412 lecker: jongen (die het gezelschap zoekt...). voetnoot1413 Al is sy schoon al schoon: ook al is ze schoon. voetnoot1415 by: tot. voetnoot1416 frenesy: krankzinnigheid. voetnoot1417 ontweckt u: maak jezelf wakker. voetnoot1418 viers: van vuur. voetnoot1419 sorrichvoude: zorgvuldige. voetnoot1420 reuckeloos: roekeloos, onachtzaam. voetnoot1423 ontfangen: verworven. margenoot+ E 4 v^o voetnoot1429 't ghemeene volck: het grauw; besadicht en vervaart: kalmeert en intimideert. voetnoot1432 De klare enz.: voorbeeld en aansporing. voetnoot1433 plomp: stomp. voetnoot1436 watter af is: wat er aan de hand is; is om een luchje: is gaan wandelen. voetnoot1437 mijnder: voor mij. voetnoot1438 snorden om den kop als: het hoofd snel afwendde toen. voetnoot1439 Dan ... alleens: maar dat doet er nu niet toe. voetnoot1440 wandren: wandelen. voetnoot1441 Bij dit vs. begint het derde toneel van het derde bedrijf. geeft my al te vreemt: verbaast me heel erg. voetnoot1444 bescheyden: afspraken. voetnoot1446 En: ontkennend woordje. [tekstkritische noot]1448 verwachten B D E wachten voetnoot1448 verwachten van: wachten op. voetnoot1449 Ick loof niet enz.: Ik geloof niet anders of je maakt een grapje. voetnoot1454 spreeckt my meer geen quaat: zeg mij niet nog meer kwaads. voetnoot1460 vast: al maar (of: reeds? of: krachtig?). voetnoot1461 mijn borst wert toegestopt: de adem stokt in mijn keel. margenoot+ F 1 r^o voetnoot1464 uws gewissen: van uw innerlijk. voetnoot1469 wil: zal (of: kan); sta ick vast en peys: sta ik aldoor te overdenken. voetnoot1470 van ... op reys: keer op keer achter elkaar. voetnoot1471 snuyven: zich snel voortbewegen; ter sluyp: tersluiks. voetnoot1472 dat: als; bequamer: passender, voegzamer. voetnoot1473 gemeen: vertrouwelijk. voetnoot1474 de wagen ... recht: ‘het gaat niet zooals het behoort’ (Heeroma in WNT XII kolom 487.) voetnoot1475 ter schuyl: in 't verborgen. voetnoot1476 't gat door: door het sleutelgat? (of: om eens poolshoogte te nemen?). gangs bloet: bij Gods (aan het kruis vergoten) bloed. voetnoot1477 dan dats alliens: maar dat doet er niet toe; by men sier: bij mijn ziel. voetnoot1478 knellis duyvelen: onder handen nemen, toetakelen; dan: maar. voetnoot1479 heb gebleven: ben weggebleven. voetnoot1481 'Tquam by: het kwam; in't goet: niet kwalijk. voetnoot1482 nieuwers in: nergens in. voetnoot1483 dragen: gedragen. [tekstkritische noot]1493 op 't naaste B D E int naaste - 1494 mijn over B C D E mij over? - 1501 eygendens' in A is de apostrof niet afgedrukt voetnoot1484 uwer verstooren: boos op je worden. voetnoot1485 Vermits: gezien; wackere aardicheyt: levendige onderhoudendheid. voetnoot1487 meucht: kunt. voetnoot1489 sinnen zijn beroert: verstand is in de war; vast: aldoor. voetnoot1490 haaper in mijn reen: stamel, kan niet uit mijn woorden komen. voetnoot1492 immers: bepaald, in ieder geval. voetnoot1494 komt mijn over: scheelt me, overvalt me. voetnoot1495 wat deed' ... gebooren: waarom ben ik ooit geboren. voetnoot1496 so ... bekooren: als smeken u kan overhalen. voetnoot1500 tevens: tegelijk. voetnoot1501 eygenden toe: wijdde toe. voetnoot1502 daar met: daarmee. voetnoot1503 verru: kleur, gelaatskleur; verwandert: verandert. voetnoot1504 wesen: gezicht. margenoot+ F 1 v^o voetnoot1509 leent aan: leun tegen; geeft u te vreen: kom tot rust. voetnoot1510 rust ... leen: laat uw machteloze lichaam uitrusten. voetnoot1511 droes: duivel; hem: zichzelf. voetnoot1512 sus: stil; dat grontgat: het fijne daarvan. voetnoot1514 vermits ... siet: aangezien je zelf heel goed ziet. voetnoot1517 Mijn plicht: en mij dwingt (?).* voetnoot1518 veer: ver. voetnoot1519 Doorluchtich: stralend. voetnoot1520 te geven op: over te geven aan; de ... jongen: de ‘Min’, Cupido. voetnoot1522 gewonnen: bereikt, veroverd. voetnoot1523 eerelijck: met ere. voetnoot1524 haar verneeren: zich verlagen. voetnoot1526 woeste: berooide; van slechten huyse: van geringe komaf. voetnoot1528 visscherijen: visvangst. voetnoot1529 kramery: kleine koopwaar. voetnoot1531 dat: wat. voetnoot1532 Dat: als. voetnoot1533 redens: woorden. voetnoot1534 eeldom: adel. voetnoot1535 dat meen ick: dat zeg ik in ernst (?). voetnoot1536 wel haast: weldra. voetnoot1537 Ons schort enz.: we hebben alleen geduld nodig; dulden af: afwachten. voetnoot1539 vry: gerust, vast. voetnoot1543 onbeleeft: barbaars; waart dat: indien; ontseggen: afwijzen. voetnoot1544 te kost .. leggen: voor zouden geven. [tekstkritische noot]1566 echt: volgens E; A B C D hebben echt. - 1569 blonde E blonden voetnoot1550 eens: gelijk, een; dubble vont: geveinsde gedachte. voetnoot1552 eerelijcken lof: roemrijke lofprijzingen. voetnoot1554 over al: boven alles. margenoot+ F 2 r^o voetnoot1555 vervloeckte: vloekwaardige. voetnoot1556 Op: waarbij jullie over je roept. voetnoot1557 jonst: liefde. voetnoot1560 Dochters: jonge meisjes of vrouwen. voetnoot1562 vruntschap: genegenheid; stracx: dadelijk. voetnoot1564 de Deernen droef: de bedroefde meisjes. voetnoot1565 toelecht: schenkt. voetnoot1567 ymmers: zeker; hem wel vernoecht houwen: zich zeer voldaan voelen, zeer tevreden zijn. voetnoot1569 Oenon: Oenone, vrouw van Paris. voetnoot1570 wiens: wier beider. [tekstkritische noot]1594 ick u sech E ick sech voetnoot1571 versocht: ondervonden. voetnoot1572 fixe: standvastige; verraden: ontrouw. voetnoot1573 versworen: meinedig; wiens jonst: van wie de liefde. voetnoot1576 vromen: rechtschapenen; versteken: verwerpen. voetnoot1578 verwonnen borst: geheel toegedaan gemoed. voetnoot1580 ongenoecht: verdriet. voetnoot1584 ongeveynst: zonder dat er veinzerij heerst; hoven: hun hofhouden. voetnoot1587 overtreeden: schenden (namelijk: die belofte). voetnoot1588 overgeven: oprechte. voetnoot1589 bevelen: op het hart drukken. voetnoot1594 proef: bewijs; sech op 't ronst: volkomen eerlijk verklaar. voetnoot1595 Met dese: bij dezen. voetnoot1596 Dat niemant enz.: dat ik niemand anders ooit zal toebehoren. voetnoot1597 getuych: getuigenis; gedenck: herinnering. voetnoot1598 eedle: fijn gesmede; op trouwe: als pand van trouw. voetnoot1599 gegraven: gegraveerd. voetnoot1600 geestige: begaafde, kunstzinnige. margenoot+ F 2 v^o voetnoot1601 hont: van ouds zinnebeeld van de trouw.* voetnoot1604 'Tgunt dat: hetgeen. voetnoot1605 kranck: zwak. voetnoot1606 By de enz.: in vergelijking met de toeneiging. voetnoot1607 vingerling: ring. voetnoot1609 Ten waare: of het moest zijn; versien: voorzien, overleggen. voetnoot1614 raatslaan: beraadslagen; 'tbeste aansien het: het aantrekkelijkst lijkt. voetnoot1618 Het mach enz.: ik kan het niet van mijn hart verkrijgen. voetnoot1621 getrouwt: verloofd; de duyvel en de droes: alle duivels. voetnoot1622 Ick byt enz.: ik stik bijna van verontwaardiging; kroes: dol. voetnoot1623 guyt: schurk (of: vagebond?). voetnoot1625 Daar: terwijl; kennen: zich erkentelijk tonen voor. voetnoot1626 over uyt: erop uit. voetnoot1627 Dat: en dat nog wel (verg. 1402). voetnoot1630 een spulletje sal bestelle: een kool zal stoven. voetnoot1631 Dat kost heen: het is zaak, toe te gaan. voetnoot1633 hem: Ascagnes; met een streeck: met éen slag; wel lichtelijck: hoogstwaarschijnlijk. voetnoot1634 pocken: lues; mocken: huidaandoening (eig. van paarden); lempten: geslachtsziekten. voetnoot1635 een quaan Turck: een kwade woesteling (met de bijgedachte: die zijn bedienden castreert?). voetnoot1636 mien: bedoel. voetnoot1637 of hy: indien Ascagnes; ter vlucht: inderhaast. voetnoot1638 stroopen: villen (hier: afranselen?). [tekstkritische noot]1644 tot C tot dat - 1648 ick niet noemen E ick noemen - 1651 Pannetje-vet A Pannet-jevet (zetfout) voetnoot1639 peuluwen of: afrossen; wat ongebranden as: een eind hout. voetnoot1641 bewaren: besturen. voetnoot1642 suycker eelekaerten: bij de heilige lichaamsdelen (?). margenoot+ F 3 r^o voetnoot1643 alries: alreeds. voetnoot1644 tot zijners: bij de Baron in huis. voetnoot1645 teneetjes: dineetjes. voetnoot1647 wijnsopjes: in wijn geweekte spijzen; doopjes: sausen; droopjes: jus. voetnoot1649 wilje: zul je. voetnoot1650 reet: klaar. voetnoot1651 Bij dit vs. begint het vierde toneel van het derde bedrijf. voetnoot1652 stracx: onmiddellijk; regelrecht: direct. voetnoot1654 vermengelt met: begeleid door de klank van voetnoot1656 achter gaan: achter mij blijven. voetnoot1659 Door veel enz.: door veel gevaren heen. voetnoot1662 Veellicht ... in 'tgoet: misschien heeft ze in gunstigen zin veranderd. voetnoot1664 sin: gedachten. voetnoot1667 Soo veel: tenminste zoveel. voetnoot1668 Dat sy enz.: dat de mensen hun neigingen in toom konden houden. voetnoot1669 smaken: lijden. voetnoot1671 gebedt: smeekbede; lemmen: zeuren. voetnoot1677 oorsproncklijck sproot: van het eerste ogenblik af ontstaan is. voetnoot1678 Die ... goot: welke (schoonheid) God opdat ze bewonderd zou worden, in u legde. voetnoot1680 slooven: zich moeite geven. [tekstkritische noot]1693 omdat sy D omdat hy - 1700 volkomentheyt dat B volkomenheyt daer margenoot+ F 3 v^o voetnoot1683 haar: zich. voetnoot1687 lyd': geef toe. voetnoot1688 sinnen:* verstand. voetnoot1690 heeft: het haalt, uithoudt. voetnoot1691 onverduldich: in verzet komend. voetnoot1692 nootschicking: noodlot; wel: zeer; lasterlijk: schandelijk, oneerbiedig. voetnoot1693 sin:* verlangen; geleyt: geleid. voetnoot1694 Daar ick ... by bestaan: waarnaast ik ... mij zou kunnen handhaven. voetnoot1695 Waar 't dat enz.: ware het zo, dat men u toezegde aan degene die. voetnoot1696 meest: in de hoogste mate (kan bij gewillich, maar ook bij bewijst horen). voetnoot1697 mijn selven dan beloven: dan voor mijzelf rekenen op. voetnoot1698 noch de werrelt: ook de hele wereld niet. voetnoot1699 gesondert: bijzonder, uniek gemaakt. voetnoot1700 is verwondert: bewondering voelt. voetnoot1701 aan mijn geiont: in mij gegund. voetnoot1702 ionst: liefde. voetnoot1703 verschulde: verdien. voetnoot1704 schaars: bij benadering. [tekstkritische noot]1705 mijn C haer - 1711 reden, A B reden. - 1713 pratery C praternij voetnoot1705 gehoopt: opgehoopt. voetnoot1706 Innige: uit hartelijke liefde verleende. voetnoot1707 Wet-stichters enz.: wetgevers en wijzen. voetnoot1708 Soo: zowel; waarlijck: wereldlijk (m.a.w. zowel uit de Bijbel als uit de klassieke Oudheid). voetnoot1709 gehouden: verplicht. voetnoot1711 alsulcken reden: een zodanige toespraak. voetnoot1713 lellen haacht: gepraat bevalt; eer meerder pratery: voor we meer woorden gebruiken. voetnoot1714 goet: het beste; hem afsny: een eind maak aan zijn betoog. voetnoot1719 soo: juist toen. voetnoot1720 voort: dadelijk daarop. voetnoot1721 Dan: maar; wesen: gezicht. voetnoot1722 streng: onverbiddelijk. margenoot+ F 4 r^o voetnoot1725 Bij dit vs. begint het vijfde toneel van het derde bedrijf. voetnoot1727 Maar: wel. voetnoot1728 aartschen Engel: menselijke engel (verg. ‘als een aardtsche Godt’ in 101). voetnoot1731 vernomen: gemerkt. voetnoot1732 bet: beter. voetnoot1733 is u in de weech: staat u in de weg; sonder iock: in ernst. [tekstkritische noot]1741 Ontmoet haar onversien E Ontmoeten haer onversiens - 1746 back, A C back - 1755 slemp B slem voetnoot1736 stommelen op: opschommelen. voetnoot1737 ymmermeer: ooit; de aard': de Natuur. voetnoot1738 'Tis sulcken ... uytgesocht: het is zo'n kwaadaardige dolleman, (als u niet zou hebben kunnen vinden) ook al had u hem gezocht uit... voetnoot1739 al't Nickers gebroet: alle duivels bij elkaar; als: toen; voetnoot1740 soo s': toen ze. voetnoot1741 Ontmoet enz.: komt hun onverwachts tegemoet. voetnoot1742 Als: namelijk. voetnoot1743 schuymers: rovers, plunderaars. voetnoot1744 wat het hy te doen: wat deed hij. voetnoot1745 last: lading. voetnoot1746 back: (misschien) de ‘houten balie waarin de warme spijs wordt gehaald (...) voor de schepelingen’ (WNT II kolom 872).* voetnoot1748 smout: (gesmolten) vet; splits en smeerhoorn: ‘Een splitshoorn is een werktuig om touw te splitsen’ (Koll.). ‘Smeerhoorn, hoorn als bewaarplaats van vet’ (Kn.). voetnoot1749 after en voor het schip: achter- en voorschip. voetnoot1751 stick: stuk; wacker: zonder tijd te verliezen, energiek. voetnoot1753 Bullebacx Jan: een neefje van de duivel; mit dat enz.: zodra Neptunus het wist. voetnoot1754 stracks: meteen; hem: zich. voetnoot1755 wel goekoop: heel makkelijk. [tekstkritische noot]1763 in A ontbreekt de punt - 1778 b A B C D E F romein voetnoot1757 gans: Gods (Jezus'). voetnoot1758 mijn lust: het lust mij, het behaagt mij. voetnoot1760 mortlen: kleine stukjes; houwer: sabel. voetnoot1763 te seer: heel erg. voetnoot1765 verwacht enz.: u hoeft niet te denken dat daar nog over gesproken zal worden. voetnoot1766 vereysschen mach: na zijn dood voor hem kan opkomen. margenoot+ F 4 v^o voetnoot1768 afwesen: er niet (meer) zijn. voetnoot1770 allencx: langzaam. voetnoot1775 lichtheyt ongeduurich: lichtzinnige veranderlijkheid. voetnoot1776 Sweef-ster: planeet (hemellichaam dat geen vaste ster is). voetnoot1777 geiont: vergund, geschonken; verkeerlijck: veranderlijk. [tekstkritische noot]1784 b A B C D E F romein - 1788 b A B C D E F romein - 1789 oorsaack C oorsaken - 1797 toch B D E toe voetnoot1781 gasthuys: verzorgingshuis; nest: herberg. voetnoot1782 Schyt: (ze hebben) lak aan; lest: laatst aangekomene. voetnoot1783 u: je, iemands; haar: hun; dapper: flink voetnoot1789 druck: droefheid. voetnoot1790 lijdtsaamheyt: geduld. voetnoot1791 moedicht u hart: schep moed; beleggen: beramen. voetnoot1792 mijn seggen: wat ik u zeg. voetnoot1794 een sonderlingen slach: een bijzondere handige streek (verg. WNT XIV, kolom 1497). voetnoot1795 smeeren: afranselen. voetnoot1796 Dat hem enz.: dat hij nooit pijn meer zal lijden. voetnoot1797 Bickter ... wees: hak maar op hem in, niemand zal hem te hulp komen. voetnoot1798 't hebt te quaat:* in moeilijkheden komt. voetnoot1799 U Redens enz.: wat je zegt, is redelijk; feylen: mankeren. voetnoot1800 deylen: brengen, schenken. voetnoot1801 bloosde krieck: met een blos bedekte dageraad. [tekstkritische noot]1804 in A C ontbreekt de punt* voetnoot1802 Hem ... poep: uitroepen om iemands aandacht te trekken (hou = ‘stop’). voetnoot1803 bestellen: een plaats bezorgen. voetnoot1804 meucken: weken. voetnoot1805 streef ick voort: ga ik ervandoor. voetnoot1806 knecht: jongen, vent. Na dit vers begint het zesde toneel van het derde bedrijf. voetnoot1807 Ongeluckige: ongelukkig makende; benijden: misgunnen. voetnoot1811 schichten: pijlen. voetnoot1812 gesichten: ogen. margenoot+ G 1 r^o voetnoot1813 hoochmoedige: fiere. voetnoot1814 wederwaardelijck: zich tegen mij kantend. voetnoot1815 niet: niets. voetnoot1816 naarste: somberste. [tekstkritische noot]1825 swaarheyt E swarichheyt voetnoot1818 selfs: zelf. voetnoot1823 klinckt: hamert; kleunt: slaat; mijn sinnen grof: mijn botte verstand. voetnoot1824 duysterley bewarpjes: duizenderlei plannetjes. voetnoot1825 swaarheyt ongemeen: buitengewone droefheid, of moeilijkheid? voetnoot1826 stracx: dadelijk. voetnoot1830 met ... getier: zodat het vuur (vier) in de oven (forneys: dus in mijzelf) raast. voetnoot1831 besteken: regelen.

Vorige Volgende

Lucelle

Het derde deel 'teerste uytkomen.

Het derde bedrijf.

Het vierde bedrijf, 'teerste uytkomen.

Ga naar margenoot+'t Vijfde uytkomen.

Over het gehele werk

organisaties