|
| |
Van het Yvoor. Waer by sommige niet ongeneuchgelijcke dingen, den Rhinoceros aengaende, verhandelt werden.
Ick hebben hem niet alleen meer dan hondert mael in een Koye besloten gesien, maer oock dickwils in de Bosschen afweydende. Hy is asch-verwigh, na het swarte treckende, van huyt, even gelijck de Olyphanten, seer vol kreucken, met diepe ployen aen de zijden ende op de rugge; hy heeft soo harden ende dicken vel, dat het wel een houw van eenen Japanschen Sabel kan wederstaen. Nochte dit Beest en is met gene Schilden beset, gelijck hy gemeynlijcken uytgeschildert werdt; maer de vouwen ende ployen bootsen dese Rondassen na, nochte het eene gedeelte des huyts en is niet harder dan het ander. Hy | |
| |
heeft een Verckens-muyl, doch van vooren scherper ende soo bot niet, aen wiens uyterste eynde dien hoorn is uytsteeckende, van dewelcke dit groote wilde Dier sijnen naem voerdt, doch in verscheyde is den eenen hoorn grooter dan den anderen, na den ouderdom van den Rhinoceros. Den hoorn is mede in andere van andere coleure, in de sommige swart, in de sommige asch-graeuw, in de sommige wit. De grootheyt des Lichaems is middelbaer van gestaltenisse, dewelcke naest aen den middelbaren Olyphant volght, uyt-genomen dat hy verre lager van beenen is, ende oversulcks en is het soo aensienelijcken Beest niet. Andersints en doet het niemant hiender of schade, ten ware het geterght wierdt, nochte het en eet geen raeuw vleesch, gelijck den Tyger, maer het wert met kruyden ende heesters gevoedt, ende insonderheyt met soodanige die heel stekeligh ende doornachtigh zijn, want het heeft een tonge, die (gelijck hier na sal geseydt worden) heel rouw is: maer indien dit Dier geterght werdt, soo sal het een Mensche met Paert met al onder de voet werpen, even of het een vloo voor hadde, den welcken het dan al lickende sal dooden, dewijl het door de rouwigheydt van sijn tonge, de beenderen des mensches, van huyt ende vleesch ontbloot. De Mooren eten het vleesch van dit Dier; maer het is gantsch zenuachtigh, ende het soude de verstaelde tanden, daer Plautus van spreeckt, wel vereyschen. Doch op dat ghy een exempel van deses wiltheyt, ende | |
| |
wreetheyt mocht hebben, soo luystert toe. Eenen my welbekenden ende familiaren Vrient heeft my verhaelt, dat hy, vergeselschapt zijnde van noch twee anderen, sich te Paerde gingh verlustigen in de Bosschagien, ende aldaer eenen Rhinoceros, dat een Wijfken was, gevonden heeft, welcke sich met haer jongh in het slijck lagh en wentelde; want dit Dier heeft, even als de swijnen, ende de wilde Verckens, groot vermaeck in modder ende slijck; na dat dit Beest haerlieden gesien hadde, soo staet het op, ende met eenen tragen gang afwijckende, dreef het met sijn snuyt het jong voor sich heen; waer over een van de drie, onvoorsichtelijcken genoegh, het wilde Dier na-joegh, ende met sijnen uytgetogen Japonschen Sabel hevigh op de rugge, ende op de billen van dit groote Beest sloegh, daer nochtans geen bloedt na en volghde; doch de huyt ten eenigen deele doorkloven zijnde, vertoonden sich breede witten vooren, welcke alles dit groote Beest lijdtsamelijcken verdroegh, tot dat het naerder aen een dicht Bosch komende, sijn jongh tusschen de Moerassen ende Griente verborgen hadde: maer doen keerde het Dier te rugge, vervaerlijcken brullende, ende ransden onsen Ruyter aen: maer ter goeder uren sprong het Paert, verschrickt zijnde, achterwaerts uyt, nochtans greep den Rhinoceros, al bijtende , den Ruyter by de broeck, dewelcke datelijck, alsoo die uyt lichte zijde stoffe bestont, aen flerten gescheurt was, waer over den onsen soo spoedigh als hy kon, sich | |
| |
op de vlucht begaf, terwijle hem den Rhinocerons met alle furie vervolghde: doch hy geraeckte ten lange lesten by sijne achter-gelatene Kammeraden, dewelcke het gewelt, van dit onbeschoft wildt Dier, willende wijcken, sich achter twee hooge Boomen, die naeuwlijcks twee voeten wijdt van den andere stonden, verschanst hadden: maer het Beest dol ende uytsinnigh zijnde, verliet den voorgaenden Ruyter, ende besprongh de twee Voetgangers, want sy hadden haer Paerden, na dat sy die gekluystert hadden, laten grasen, doch het Beest, het zy door een aengeboore domheyt, het zy door uytsinnigheyt, verkoos den wegh, met alle gewelt, tusschen dese twee Boomen, dewelcke het schrickelijcken dede beven: maer des Beests gewelt wiert, door de overgroote dickheyt der Boomen, soo langh belet, dat sy tijdt kregen om hare Roers daer op t' ontlossen, ende haren adem te mogen scheppen; nu een weynigh vande vreese ontlast zijnde, dus treffen sy dit Beest met verscheyde schoten door het voor-hooft in de herssenen, 't welcke, na dat het nu ter neder-gestort was, datelijck door de Moorsche slaven, die inde Bosschen om hout uytgegaen waren, ende door den Ruyter van het perijckel gewaerschouwt waren, met bijlen en beytels, en Lancien gedoot wiert, terwijle de anderen den Ruyter menigen vloeck op het lijf wierpen, noch half bevangen zijnde van die overgroote schrick, ende aldus zijn sy ontslagen geweest vande woedende wreetheyt van dit groote wilde | |
| |
Beest: want indien dit Dier, door een musquet gequetst zijnde, somwijlen door de Bosschen komt te vluchten, werpt het om verre, met een groot gekraeck, ende hooghste verschrickinge van die het komen te hooren, alles wat hem ontmoet, ja oock selfs de vry dicke Boomen. Maer dit zy genoegh van den Rhinoceros.
Doch alles wat van de leersaemheyt der Olyphanten geseyt wert, is waer: Daeromme sal ick hier ophouden, na dat ick eerst de dwalingen van Plinius ende AElianus sal bekent gemaeckt hebben, dewelcke schrijven, dat de Olyphanten hare voeten ende beenen niet en kunnen buygen, 't welcke seer valsch is: Want behalven dat de Menschen alleenlijck ontrent de beenen ende de liesschen t'samen-littingen hebben, soo hebben oock daer benevens de Olyphanten, buygh-littingen midden tusschen het gewrichte des voets ende de knye. Maer sijn snuyt (gelijck Plautus wel aengemerckt heeft) gebruyckt hy als een hant om de spijse daer mede te grijpen, ende steeckte die daer mede, even als met de hant, in de mont.
|
|
Auteursrechtvrij