Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

[p. 318]

Bijlage B.
Lijst van plaatsen uit den Leken Spieghel, die elders afzonderlijk voorkomen.

B. I. C. I. Vs. 17-22. Zie B. I. C. II.

B. I. C. II. Nagenoeg dit geheele Cap. komt onder den titel ‘Van sempelen ghelove’ voor in de gedichten, gaande op naam van w. van hillegaersberch (Haagsche HS. fol. 53. d. - 54. b.). Doch de volgorde der verzen is zeer verschillende, te weten: vs. 1-12, 53-86, 45-48, dan de twee volgende verzen:

Wat dat hier is, groot ende smal,
Dat maecte God van niet al;

verder vs. 29, 30, dan Cap. I. vs. 17-22, dan weder Cap. II. vs. 33-44, 87-90. Overigens is de gelijkheid van regel tot regel volkomen, uitgenomen een aantal afwijkingen in sommige woorden. Waarschijnlijk werd het gedicht in dezen bundel uit het hoofd opgeschreven.

[p. 319]

B. II. C. LIIII. vs. 1-56. In het Hulth. HS. fol. 184. b. Mone, N^o. 124.

B. III. C. III. vs. 115-128. In het Hulth. HS. fol. 136. b. Mone, N^o. 484. Afgedrukt in ^{Belg. Mus.} D. VI. bl. 210, vs. 767-780.

B. III. C. III. vs. 529-568. In het Hulth. HS. fol. 181. b. Mone, N^o. 97. Afgedrukt in Belg. Mus. D. X. bl. 339, onder den titel ‘Van enre nonnen verduldechede.’ Daar zijn er tweemalen vier regels ingelascht.

B. III. C. IX. vs. 1-60. In den bundel van Hillegaersberch, fol. 52. b. - 52. c., onder den titel: ‘Hoe man ende wijff sullen leven.’ Van reel tot regel gelijk, doch met een aantal afwijkingen in sommige woorden, die evenwel nergens verbeteringen zijn.

B. III. C. XII geheel. In het Hulth, HS. fol. 76. a., onder den titel: ‘Pointen om dat een heere in sijn lant regeren sal’ (zie Inventaire des MSS. de la Bibl. de Bourg. N^o. 15601). Mone, N^o. 407.

Het tusschen C. XII en C. XIII in H. ingelaschte Cap. komt voor in het Hulth. HS. fol. 188. a. (met twee verzen meer) en in het Brusselsche HS. N^o. 319. fol. 112. b. Mone, N^o. 452. Afgedrukt in Belg. Mus. D. VI. bl. 211, vs. 799-816. Doch ik zeide reeds t.d. pl., dat dit Cap. niet tot den Leken Spieghel behoort.

B. III. C. XVII. vs. 95 en 96. Deze beide verzen van h. van aken komen ook voor in Belg. Mus. D. I. bl. 102, vs. 3 en 4. Zij luiden daar aldus:

[p. 320]

 

Ghetrouwen vrient langhe ghesocht,

 

Lettel vonden, ende saen verwrocht.

B. III. C. XX. vs. 69-80. In het Hulth. HS. fol. 51. a., onder den titel: ‘Notabel.’ Ook in het HS. van ‘der Naturen Bloeme,’ dat aan willems toebehoorde, alsmede in het Brusselsche HS. N^o. 319. fol. 105. a., onder den titel: ‘Van vele wijsheden,’ en nog eens fol. 113, a., onder den titel: ‘Van goeden seden.’ Mone, N^o. 492. Ook afgedrukt in Belg. Mus. D. VI. bl. 212, vs. 1-12. Met eenige veranderingen worden deze verzen (onder den titel van ‘Wyse leeringhe voor een man’) ook aangehaald door willems, Verhandeling over de Nederd. Tael- en Letterk. I. 204, en aldaar opgegeven als een gedicht van anthonis de rouere. Doch zulke goede verzen kon de ‘Vlaemsche Doctoor ende gheestighe Poete’ niet maken, en den lof, hem door willems toegezwaaid, dat hij in sommige stukken ‘een zuyverder Vlaemsch’ zou gebruikt hebben, moet hij thans aan den auteur van den Leken Spieghel afstaan. Zie ook Belg. Mus. D. IX. bl. 195, waar willems hem reeds deze verzen ontzegt.

B. IV. C. XI. vs. 21 en 22. In den bundel van hillegaersberch, fol. 55. d., in het Cap. ‘Van gheduricheit,’ leest men:

Daer staet van Gode dus ghescreven,
Dat dan sijn woorden sullen snijden
Als een zwaert an beyden zijden.

Denkelijk eene herinnering uit den Leken Spieghel.