Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Hoe paeus ende keyser sullen trecken over zee, ende wat daer ghevallen sal. - II.

Nu alse dese jammerlike mare

Cont wort ende openbare
In Occidenten met rouwen groot

[p. 242]

tekstkritische noten

(Want omme der goeder liede doot
Ende omme tferlies vanden lande
Sal daer rouwe sijn menigherhande),
Nu sal dat volc al ontsteken
Om dese overdaet te wreken,
⁺Ende sullen thant alle haer vaert
Setten tOrienten waert
Met moede sterc ende heet,
Ende sullen dan alle zijn ghereet
Binnen vijf maenden ende drie jaren,
So datsi dan sullen varen
Met groter macht over zee,
Alse te keren nemmermee
Si en hebben die viande versleghen
⁺Ende tlant weder ghecreghen,
Ofte si sterven allegader.
Die paeus, haer overste vader,
Ende haer overste prinche der wet
Dese sullen beide met,
Ende vele coninghen ende landsheren
Dese sullen met groter eren
Den vianden op rinnen
Ende sullen hem tlant of winnen,
Ende vele salre sijn verslaghen.
Dus sullen sise jaghen

Vs. 4. I. Want ontbr.; I. H. omder; I. lieder. 5. I. om tverlies; H. omt verlies. 8. I. Ende willen d. o. wr. 9. I. te hant; H. althant; I. H. alle ontbr.; I. hare. 10. I. Ghereden tOr.; H. Setten tote Or. 11. I. Met stercken m. h. 12. I. H. alle ontbr. 15. H. over die z. 16. I. Alsoe; I. H. keerne. 17. I. Sine h. 18. I. H. dlant; H. vercreghen. 19. I. Of; H. Oft. 21. I. Ende die keyser, dat wedt. 22. I. Selen b. varen met. 23. H. coninghe. 25. H. Dien. 26. I. Ende den vianden tl. af; H. hen dlant af. 27. H. salder. 28. I. verjaghen.

+ (I. Fol. CLIII. v. 1.)

+ (E. Fol. CXII. v. 2.)

[p. 243]

tekstkritische noten

Tote Baldach ongheviert,
Daer si voren waren ghesconfiert;
Ende alsi drie maende ende een dach
Gheleghen hebben te Baldach,
Sullen die viande recoevereren
Op enen Zondach ende keren
Op Gods zoons volc fellike
Ende versamenen ghemeenlike
Om te verslane algader.
Dan sal die overste vader
Van Gods zoons huse zaen
Tote sinen volke gaen
Ende sal hem troostelijc spreken ane
Ende ooc ghebieden te slane
In die viande met eren,
Inden name Gods zoons haers heren.
⁺Daer sullen si met prighe
Vergadren te wighe,
Ende dat zal zijn die felste strijt
Die hem gheviel in haren tijt;
Maer Gods zoons kindren zelen
Hem haren God bevelen,
Ende zeghe vechten met eren groot
Ende so vele viande slaen doot
Datmens ewelijc sal ghewaghen;

Vs. 30. I. sij teerst w.; H. vore; I. H. ghescoffiert. 31. I. als zij dr. maent; H. enen. 32. I. h. voir B. 33. I. vercoevereren; H. recouvreren. 36. I. versamen; H. Datmen cume sach des ghelike. 39. H. Van Godsoens; I. husen. 40. I. Ende te s. 41. I. Ende spreken hem troostelike ane. 42. I. ooc ontbr. - gh. hem te. 43. H. Inde v.; I. vianden. 44. H. n. Godsoens des heren; I. n. ons heren. 46. I. H. Vergaderen. 47. I. die meeste strijt. 48. I. Die nye gh.; H. hen. 49. I. zoons ontbr. - kinderen; H. kindre. 50. H. Hen. 53. I. eeuwelike.

+ (I. Fol. CLIII. v. 2.)

[p. 244]

tekstkritische noten

Ende van daer sal mense jaghen
Vermoit, gram ende erre,
Sevenendedertich dachvaerden verre
Toten droghen boom, ende daer
⁺Sullen si bliven daer naer
Ligghende omtrent twintich weken;
Ende hem en sal ghebreken
Vitaelge noch ander goet,
Want si sullen mitter spoet
Alle die lande winnen daer,
Ende tfolc sal al claer
Vallen an tghelove ende an die wet,
Die de Gods zone sal hebben gheset;
Ende die dat niet en willen ontfaen,
Sullen alle ten zwaerde gaen.
Mochten spreken crude ende stene,
Si souden alle zegghen ghemene:
‘Hi is wel zot ende verdooft,
Die anden Gods zone niet en ghelooft!’
Ende hier na over twintich weken
(Alse die prophecien spreken)
Sullen die viande recoevereren
Ende op Gods zoons kindre keren
Met moede ende met machte groot,
Alse alle te blivene doot

Vs. 54. I. Ende ontbr.; I. H. selen sise. 56. H. dachvaerde. 57. H. boeme. Tusschen 59 en 60. I. Alsoe die prophecien spreken. 60. H. hen; I. sal niet gh. 64. I. H. dat volc; I. al djaer. 65. I. Ant gh. vallen ende; H. ant gh. - Het tweede an ontbr. 66. I. Die die G. sone heeft gh.; H. Die godsone. 67. H. niene w. 68. I. al te. 70. I. al; H. s. z. a. gh. 71. I. wel ontbr. 72. H. godsone niene gh. 73. I. na ontbr. 74. I. Als; H. Alsoe. 75. I. vercoevereren; H. recovreren 76. I. op die Gods kinder. 78. I. H. alle daer te.

+ (E. Fol. CXIII. r. 1.)

[p. 245]

tekstkritische noten

Ofte verwinnen metter hant,
⁺Om te behouden wijf ende lant.
Daer sullen die viande echt
Leellijc verliesen tghevecht;
Want van twintich cume een
Salre ontgaen int ghemeen
Sine sullen bliven verslaghen;
Hem so sullen dandre jaghen
Toten groten droghen boome:
Dat is, alsict gome,
Een ander droghe boom
Dan ic te voren nam goom.
Daer sullen die viande scheiden
Ende niet meer dorren verbeiden.
Trecken so sal deene partie
In dat lant van Torkie,
Ende dander in Grieken lant,
Alse die ghene die sijn ghescant;
Want uut dien tween landen, seit tLatijn,
⁺Sullen si meest gheboren sijn.

Vs. 79. H. Oft te verwinne. 80. I. H. behoudene; I. lijf. 81. I. vianden. 82. I. Leelijke; I. H. v. dat ghevecht. 83. H. twintegten; I. tw. salre c. 84. I. Salre ontbr. - in dat gh. 86. H. Hen; I. so ontbr. - dandere. 88. I. als ic; H. alsoe ict. 90. I. Dan dair ic te v. af n. g. 92. H. nemmer; I. nemmermeer d. beyden. 93. I. so ontbr. 94. I. van Tuerkenye. 95. I. dandere; H. dandre. 96. I. Als; H. Alse de gh. 97. I. uten tw.; H. seeght dL.

+ (I. Fol. CLIV. r. 1.)

+ (E. Fol. CXIII. r. 2.)

Titel. I. Hoe die p. e. die k. o. die z. tr. zelen, e. w. hem gh.; H. w. hen gh. Vs. 1. I. Nu sal die j.; H. Nu sal d. 2. I. H. werden. 3. H. In Occident; I. rouwe.